5.    ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ

 

 

 

1.  Αδρανή

2.  Τσιμέντο

3.  Νερό

4.  Πρόσθετα

5.  Άλλα πρόσμικτα

 

 

 

Για τα αδρανή και τσιμέντο έχουν συνταχθεί αντίστοιχα κείμενα από Ομάδες Εργασίας του ΤΕΕ όπου πρέπει να ανατρέξει ο συνάδελφος. Επιπλέον στα τσιμέντα ισχύουν από 1/4/2001 τα νέα Ευρωπαϊκά Πρότυπα και η Υπουργική Απόφαση για την υποχρεωτική παραγωγή, χρήση από 1/1/2002 έχει δημοσιευθεί στο ΦΕΚ 917/Β/17.7.2001.

Αναλυτικά οι απαιτήσεις φαίνονται στα επόμενα, υπό μορφή Τεχνικής Προδιαγραφής.

 

1.  Αδρανή

Τα αδρανή υλικά των σκυροδεμάτων θα είναι φυσικά ή θραυστά, υγιή και καθαρά, προερχόμενα από υγιή, ανθεκτικά και σκληρά πετρώματα, που παρουσιάζουν επαρκή σταθερότητα έναντι αποσαθρώσεως από τον ατμοσφαιρικό αέρα, το νερό ή τον παγετό και που πληρούν τους όρους και ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του Πρότυπου ΕΛΟΤ-408 και του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος.

 

Φυσικά αδρανή από θάλασσα που δεν έχουν πλυθεί απαγορεύεται να χρησιμοποιηθούν σε προεντεταμένο σκυρόδεμα, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή συνήθους οπλισμένου σκυροδέματος, αν η περιεκτικότητά τους σε χλωριούχα άλατα (εκφρασμένη σε ισοδύναμο ποσοστό άνυδρου χλωριούχου ασβεστίου CaCl2), δεν υπερβαίνει το 1% του βάρους του τσιμέντου.

 

Τα αδρανή θα είναι απαλλαγμένα ξένων προσμίξεων, αργίλου, θειικών, θειούχων και οργανικών ενώσεων, τεμαχίων οπτής ασβεστίου, ευθραύστων τεμαχίων, ξύλων, ριζών, ρακών, χαρτονιών, κ.λ.π. και παντός ξένου υλικού ή σώματος που παρεισφρύει κατά την συγκέντρωσή τους σε σωρούς για αποθήκευση.

 

Τα σκύρα των αδρανών δεν πρέπει να είναι πλακοειδούς ή επιμήκους μορφής.  Δεν επιτρέπεται η μεγαλύτερη διάσταση να υπερβαίνει το τριπλάσιο της μικρότερης σε ποσοστό κόκκων μεγαλύτερο του 50% κατά βάρος (ΕΛΟΤ-408, § 2 ).

 

Η κοκκομετρική διαβάθμιση των αδρανών πρέπει να ικανοποιεί τους παραπάνω Κανονισμούς και Προδιαγραφές, πάντως δε η ακριβής αναλογία μίξεως αυτών για σύνθεση της επιθυμητής κατηγορίας σκυροδέματος θα καθορίζεται με τη μελέτη συνθέσεως, που θα συντάσσεται από εργαστήριο από τα αναφερόμενα στην §5.2.1.4 του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος και θα τηρείται επακριβώς. Η δειγματοληψία τους θα γίνεται κατά τις απαιτήσεις του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος.

 

Το εργαστήριο μπορεί να καθορίσει ή να απαιτήσει την προσκόμιση και την ανάπτυξη των υλικών σε κοκκομετρικές διαβαθμίσεις περισσότερες των δύο (π.χ. άμμο – ρυζάκι – γαρμπίλι – σκύρα), χωρίς τούτο να δημιουργεί δικαιώματα προσαύξησης τιμής στον εργολάβο.

Προσοχή πρέπει να καταβάλλεται για την τήρηση της ομοιομορφίας της κοκκομετρικής διαβάθμισης κατά την αποθήκευση. Γι’ αυτό το λόγο ενδείκνυται η εκφόρτωση και εναπόθεση του υλικού σε χαμηλά «σειράδια» ή κατά τρόπο εν γένει αποκλείοντα τον διαχωρισμό των κόκκων, κατά την κρίση της επίβλεψης (αρθρ. 4.3.4 του ΚΤΣ). Πρέπει επίσης να αποφεύγεται η ανάμιξη των διαφορετικών κλασμάτων αδρανών, με τοποθέτηση ενδιαμέσου χωρίσματος, μεταξύ των (ενδεχομένως εφαπτομένων) σωρών. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στην περιεκτικότητα της άμμου σε παιπάλη (Νο 200 κόσκινο), που πρέπει να είναι μικρότερη από 16%.

 

Αδρανή υλικά που κρίθηκαν ακατάλληλα για χρήση πρέπει να απομακρύνονται αμέσως από το εργοτάξιο.

 

Ενδεικτικό παράδειγμα κοκκομετρικής διαβαθμίσεως του μίγματος των αδρανών, φαίνεται στο Διάγραμμα 1 για τον αντίστοιχο μέγιστο κόκκο αδρανών 31mm.

 

 

 

 

Διάγραμμα 1 : Όρια κοκκομετρικής διαβαθμίσεως μίγματος αδρανών μέγιστου κόκκου 31,5 ή 1”.

 

 

2.  Τσιμέντο

Το τσιμέντο που θα χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή του σκυροδέματος, θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις των προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ 197-1:2000, ΕΛΟΤ ΕΝ 197-2:2000 και της Κ.Υ.Α. αρ. 16462/29 ΦΕΚ/917/Β/17.07.2001 (τσιμέντα για την κατασκευή έργων από σκυρόδεμα). Από 1/1/2002 θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά τσιμέντο σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 197-1, εκτός από το τσιμέντο «Πόρτλαντ ανθεκτικό στα θειικά» (τύπος IV), για το οποίο εξακολουθεί να ισχύει το ΠΔ 244/80.

 

α)  Τρόπος παράδοσης και μεταφοράς τσιμέντου

Το τσιμέντο που θα χρησιμοποιηθεί στα έργα θα παραδίδεται σε σάκους ή χύμα.

 

Το τσιμέντο σε σάκους θα παραδίδεται στο εργοτάξιο σε ανθεκτικούς, καλής κατασκευής χάρτινους σάκους, σφραγισμένους στο εργοστάσιο, οι οποίοι δεν θα είναι σχισμένοι και δεν θα έχουν φθορές. Το περιεχόμενο όλων των σάκων θα είναι το ίδιο και ίσο με 25 ή 50kg τσιμέντου. Η μεταφορά σε σάκους, αν χρησιμοποιηθεί, θα πρέπει να εξασφαλίζει ικανοποιητικά την προστασία από την υγρασία.

 

Το τσιμέντο μπορεί να παραδοθεί χύμα, αρκεί ο Ανάδοχος να εξασφαλίσει επαρκή μεταφορικά μέσα, συσκευές ζύγισης και όλες τις απαραίτητες εγκαταστάσεις, που θα εξασφαλίζουν την καλή κατάσταση του υλικού και που θα επιτρέπουν την ορθή ζύγιση μόλις τα φορτία καταφθάνουν στο σιλό αποθήκευσης του Αναδόχου. Η μεταφορά τσιμέντου χύμα θα γίνεται με σιλοφόρα οχήματα που διαθέτουν καθαρούς και υδατοστεγείς χώρους, σφραγισμένους και σωστά σχεδιασμένους, ώστε να παρέχουν προστασία του τσιμέντου από την υγρασία.

 

Αν κατά τη μεταφορά, διακίνηση ή αποθήκευσή του, το τσιμέντο υποστεί ζημιά θα απομακρύνεται αμέσως από το εργοτάξιο με έξοδα του Αναδόχου.

 

β)  Αποθήκευση

Αμέσως μετά την παραλαβή του στο εργοτάξιο, το τσιμέντο τύπου χύδην θα αποθηκεύεται σε σιλό που θα εξασφαλίζουν πλήρη προστασία από τις καιρικές συνθήκες και θα είναι επαρκώς αεριζόμενα. Το τσιμέντο σε σάκους θα φυλάσσεται σε κλειστές αποθήκες. Το πάτωμα των αποθηκών θα έχει ξύλινη εσχάρα, υπερυψωμένη κατά 30cm πάνω από το έδαφος και σκεπασμένη με υδατοστεγή μεμβράνη. Η αποθήκευση τσιμέντου σε σάκους στο έδαφος δεν θα επιτραπεί σε καμία περίπτωση. Αν απαιτηθεί, το τσιμέντο θα καλυφθεί όπως πρέπει με μουσαμάδες ή άλλα αδιάβροχα καλύμματα.

 

Τσιμέντο διαφορετικού τύπου ή διαφορετικής κατηγορίας αντοχής θα αποθηκεύεται σε χωριστά τμήματα της αποθήκης ή σε διαφορετικά σιλό. Όλες οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα υπόκεινται στην έγκριση της Υπηρεσίας και θα είναι τέτοιες που θα επιτρέπουν εύκολη προσπέλαση για επιθεώρηση και αναγνώριση. Οι χώροι αποθηκεύσεως θα βρίσκονται στο χώρο του έργου ή στο σημείο παράδοσης και θα έχουν επαρκή αποθηκευτική ικανότητα τσιμέντου ώστε να καθίσταται δυνατή η συνέχιση των έργων χωρίς καθυστέρηση.

 

Για να αποφεύγεται υπερβολική παλαίωση του τσιμέντου σε σάκους μετά την παράδοση ο Ανάδοχος θα χρησιμοποιεί τσιμέντο σε σάκους, κατά χρονολογική σειρά παράδοσης στο εργοτάξιο. Κάθε φορτίο του τσιμέντου σε σάκους θα αποθηκεύεται ούτως ώστε να διακρίνεται εύκολα από τα άλλα φορτία. Τσιμέντο σε σάκους δεν θα στοιβάζεται σε σωρούς ύψους μεγαλύτερου των δέκα (10) σάκων και τότε μόνο για μικρές περιόδους αποθήκευσης και πάντα όχι μεγαλύτερες των τριάντα (30) ημερών και σε σωρούς ύψους όχι πάνω από επτά (7) σάκους για μεγαλύτερες περιόδους.

 

Τσιμέντο αποθηκευμένο στο εργοτάξιο για περίοδο μεγαλύτερη των 30 ημερών ή τσιμέντο αμφιβόλου ποιότητας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο αφού έχει ελεγχθεί δειγματοληπτικά από την Υπηρεσία και τα αποτελέσματα των δοκιμών είναι ικανοποιητικά. Το τσιμέντο δεν θα πρέπει να περιέχει σβώλους και να έχει υποστεί οποιαδήποτε ζημιά πριν χρησιμοποιηθεί στο σκυρόδεμα.

 

Τσιμέντο κατεστραμμένο ή χυμένο στο έδαφος, λόγω απροσεξίας κατά την εκφόρτωση, αποθήκευση και διακίνηση καθώς και τσιμέντο αχρηστεμένο λόγω διυγράνσεως, δεν θα γίνει δεκτό και θα απομακρύνεται του έργου, χωρίς καμία αποζημίωση του Αναδόχου.

 

γ)  Δοκιμές – Πιστοποιητικά

Οι ποσότητες των τσιμέντων που προσκομίζονται στο εργοτάξιο πρέπει να συνοδεύονται από πιστοποιητικά του εργοστασίου παραγωγής για την συμφωνία των χαρακτηριστικών τους (φυσικές, χημικές, μηχανικές ιδιότητες) με τις απαιτήσεις του Ελληνικού Κανονισμού Τσιμέντων (Π.Δ. 244/1980) και των προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ 197-1, ΕΛΟΤ ΕΝ 197-2 και ΕΛΟΤ ΕΝ 196. 

Σε περίπτωση αμφιβολίας για την ποιότητα των αποθηκευμένων τσιμέντων (επίδραση υγρασίας, μακροχρόνια αποθήκευση, κ.λ.π.) η Υπηρεσία μπορεί να ζητήσει των εκτέλεση αντιπροσωπευτικής δειγματοληψίας και δοκιμασίας των τσιμέντων σε εργαστήριο της εγκρίσεως της. Κάθε δαπάνη για τα πιστοποιητικά και τις εργαστηριακές δοκιμές θα βαρύνει τον Ανάδοχο.

 

Κάθε ποσότητα τσιμέντου που θα κριθεί ακατάλληλη θα απομακρύνεται αμέσως από το εργοτάξιο και θα απορρίπτεται, χωρίς καμία αποζημίωση του Αναδόχου. 

 

 

* Σημείωση  (Πληροφοριακό υλικό)

Οι νέοι τύποι τσιμέντου του ΕΛΟΤ ΕΝ 197-1 είναι Ι,ΙΙ,ΙΙΙ, IV και V και οι κατηγορίες αντοχής : 32,5 , 42,5 και 52,5 MPa.  Χρησιμοποιούνται και σύμβολα που υποδηλώνουν τα συστατικά του τσιμέντου όπως : Ρ = Φυσική ποζολάνη, W=Ιπτάμενη Τέφρα ασβεστούχος, S=Σκουριά Υψικαμίνου και LL=ασβεστόλιθος. Ένα τυπικό τσιμέντο Πόρτλαντ με ποζολάνη είναι λοιπόν:

CEM II/B-M (S-P) 42,5 N (Πόρτλαντ-σύνθετο)

ή  CEM II/B-M (W-P-LL) 42,5 N

ενώ ένα τυπικό «κοινό» τσιμέντο (όπως το παλαιό ΙΙ/35) είναι :

CEM IV/B (P-W) 32,5 N (Ποζολανικό)

ή  CEM II/B-M (W-P-LL) 32,5 N (Πόρτλαντ-σύνθετο)

ή  CEM II/B-P 32,5 N (Πόρτλαντ με ποζολάνη)

 

Στο Παράρτημα «ΣΤ» δίδεται πληροφοριακό υλικό για τους νέους τύπους τσιμέντων από την Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδος (Δελτίο ΣΠΜΕ Νο 289/Σεπτέμβριος 2001).

 

3.   Νερό

Το νερό που θα χρησιμοποιηθεί, τόσο για την παρασκευή όσο και για τη συντήρηση του σκυροδέματος, πρέπει να πληροί τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ-345 και του άρθρου 4.4 και ΚΤΣ-97, ήτοι να μην περιέχει ελεύθερα οργανικά ή ανόργανα οξέα, οργανικές ουσίες και άργιλο εν αιωρήσεις, διαλυτά σάκχαρα σε περιεκτικότητα μεγαλύτερη του 0,25%, θειικά και χλωριούχα άλατα κ.λπ. Η χρήση πάντως θαλασσινού νερού (η απόφαση θα ληφθεί για το συγκεκριμένο έργο) απαγορεύεται.

 

Το πόσιμο νερό είναι γενικώς κατάλληλο για την παρασκευή του συνήθους οπλισμένου ή αόπλου σκυροδέματος, χωρίς ιδιαίτερο  έλεγχο.  Γενικώς,  το  νερό  που προέρχεται από γεώτρηση πρέπει να ελέγχεται. Το νερό που θα χρησιμοποιηθεί σε προεντεταμένο σκυρόδεμα και ιδιαίτερα στο ένεμα των τσιμεντενέσεων, πρέπει απαραιτήτως να ελεγχθεί με χημική ανάλυση ώστε να διαπιστωθεί η ικανοποίηση των απαιτήσεων του Προτύπου ΕΛΟΤ-345 και του ΚΤΣ-97. Για τον έλεγχο της καταλληλότητας του νερού θα πρέπει να αποσταλεί δείγμα νερού σε αναγνωρισμένο εργαστήριο με φροντίδα και δαπάνη του Αναδόχου. Ο έλεγχος αυτός θα επαναλαμβάνεται κάθε 6 μήνες.

 

4.  Πρόσθετα

Τα πρόσθετα σκυροδέματος χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση ορισμένων ιδιοτήτων του σκυροδέματος και η χρήση τους θα γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 4.5 του ΚΤΣ-97 και των ειδικών προδιαγραφών ΣΚ-307, ΣΚ-308, ΣΚ-316 του ΚΕΔΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ.

Τα πρόσθετα υλικά θα είναι αναγνωρισμένων οίκων της εγκρίσεως της Διευθύνουσας Υπηρεσίας και ο προμηθευτής τους θα προσκομίσει στη Διευθύνουσα Υπηρεσία τα πιστοποιητικά ελέγχου του προσθέτου, από ελληνικά εργαστήρια, για τον τύπο τσιμέντου που θα χρησιμοποιηθεί στο έργο. Θα έρχονται δε στο εργοτάξιο συσκευασμένα σε σφραγισμένα δοχεία, με εμφανές έπ’ αυτών το περιεχόμενο και τον παραγωγό, ενδεχομένως και τις οδηγίες χρήσεως. 

 

Τα πρόσθετα που θα χρησιμοποιηθούν στο έργο θα είναι του ιδίου εργοστασίου, θα έχουν την ίδια εμπορική ονομασία με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη συνθέσεως και θα προστίθενται στην αναλογία που προβλέπεται σε αυτήν, με ευθύνη του Αναδόχου. Απαγορεύεται η χρήση προσθέτων που δεν έχουν ελεγχθεί στη μελέτη συνθέσεως. 

 

Πρόσθετα που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν κατά την κατασκευή του έργου είναι τα ακόλουθα :

·       Αερακτικό, σύμφωνα με την ειδική προδιαγραφή ΣΚ-307

·       Υπερρευστοποιητικό, σύμφωνα με τις ειδικές προδιαγραφές ΣΚ-308 και ΣΚ-316

·       Επιταχυντικό για σκυρόδεμα σύμφωνα με την ειδική προδιαγραφή ΣΚ-308

·       Επιβραδυντικό - μειωτικό νερού σύμφωνα με την ειδική προδιαγραφή ΣΚ-308

 

α)  Αερακτικά

Αερακτικά θα χρησιμοποιηθούν αν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι μικρότερη των 0 0 C κατά τη σκυροδέτηση ή αν υπάρχει πιθανότητα παγετού μέχρι να αποκτήσει το διαστρωθέν σκυρόδεμα θλιπτική αντοχή 5 MPa (50 kp/cm2) τουλάχιστον (ηλικία 2 ημερών περίπου). Αν το έργο κατασκευάζεται σε περιοχή της χώρας που έχει χαρακτηρισθεί κατηγορίας IV από το Πρότυπο ΕΛΟΤ 515, τότε επιβάλλεται η χρήση αερακτικού, ανεξαρτήτως θερμοκρασίας κατά τη διάστρωση. Το αερακτικό που θα χρησιμοποιηθεί, θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις της Ειδικής Προδιαγραφής ΣΚ-307.

 

Ο Ανάδοχος του έργου πρέπει,  προ της χρησιμοποιήσεως, να καταθέσει στην επίβλεψη τα πιστοποιητικά του προσθέτου και τα Prospectus στα οποία θα παρέχονται οι πληροφορίες για τον τρόπο χρήσεως, τις συνθήκες και το χρόνο αποθηκεύσεως, την τυπική δόση, κ.λ.π., κατά τις απαιτήσεις του ΚΤΣ § 4.5.2.

 

β)  Στεγανοποιητικό

Η προσθήκη στεγανοποιητικού επιτρέπεται μόνο στον αναμικτήρα παραγωγής σκυροδέματος. Απαγορεύεται η προσθήκη στεγανοποιητικού στο μίγμα μετά την απομάκρυνση του σκυροδέματος από τον αναμικτήρα (§ 6.9 του ΚΤΣ-97). Συνήθως η στεγανοποίηση επιδιώκεται με τη χρήση σκυροδέματος μειωμένης υδροπερατότητας, ήτοι με αύξηση της περιεκτικότητας τσιμέντου, μείωση του λόγου Ν/Τ, κατάλληλη κοκκομετρική καμπύλη, προσεκτική συμπύκνωση και καλή συντήρηση.    

 

 

5.  Άλλα πρόσμικτα

Είναι δυνατή η προσθήκη άλλων προσμίκτων στο σκυρόδεμα όπως είναι:

·       Η πυριτική παιπάλη ή άχνη (silica fume, microsilica)

·       Οι αναστολείς διάβρωσης (corrosion inhibitors) κ.λπ.

Στην περίπτωση αυτή τα παραπάνω υλικά θα χρησιμοποιούνται κατά την μελέτη συνθέσεως σκυροδέματος για να προσδιορισθεί η δοσολογία τους και οι τυχόν επιδράσεις ή βελτιώσεις που προκύπτουν για το μίγμα.

 

Αναλυτικό πληροφοριακό υλικό και βιβλιογραφικές παραπομπές είναι απαραίτητες για την τεχνική υποστήριξη της αναγκαιότητας χρήσης των παραπάνω υλικών και τα οποία πρέπει να υποβληθούν στην Υπηρεσία για έγκριση τουλάχιστον ένα μήνα πριν την έναρξη των μελετών συνθέσεως σκυροδέματος.