ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το ξύλο χρησιμοποιείται εδώ και πολλούς αιώνες στη δόμηση, επειδή είναι υλικό άφθονο στη φύση και εύκολο στην επεξεργασία. Οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις (νέα υλικά υψηλής αξιοπιστίας με πρώτη ύλη το ξύλο) και οι νέοι κανονισμοί και τα πρότυπα παραγωγής των υλικών και μελέτης των ξυλίνων κατασκευών, καθιστούν το ξύλο ισότιμο και ανταγωνιστικό προς τα λοιπά δομικά υλικά, παραλλήλως όμως, και σε συνδυασμό με τις ιδιομορφίες του ξύλου, επιβάλλουν την απόκτηση υψηλότερης γνώσης από τον Μηχανικό.

Στις ιδιομορφίες του ξύλου καταγράφονται η ανισοτροπία του, η υγροσκοπικότητα (το ποσοστό της περιεχόμενης υγρασίας επηρεάζει τις μηχανικές ιδιότητες, την παραμορφωσιμότητα, τον ερπυσμό και την ανθεκτικότητα του ξύλου στον χρόνο), και τέλος η ευαισθησία του στις περιβαλλοντικές και βιολογικές δράσεις. Σημειώνεται εδώ ότι οι ιδιομορφίες αυτές δεν μειώνουν την αξιοπιστία του υλικού. απλώς τονίζουν την ανάγκη γνώσης του υλικού και πιστής εφαρμογής στην μελέτη και κατασκευή των Κανονισμών που το διέπουν.

Η ξυλεία που προορίζεται για δομική χρήση μπορεί να αξιοποιηθεί με την βοήθεια σύγχρονων προτύπων διαβάθμισης, που βοηθούν το ξύλο να είναι ανταγωνιστικό και ταυτόχρονα αξιόπιστο. Ξυλεία οποιουδήποτε συνδυασμού είδους και προέλευσης κατατάσσεται σε κλάσεις αντοχής, ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις για την ενιαία Ευρωπαϊκή αγορά.

Η διαδικασία αυτή σχετίζεται άμεσα με την εφαρμογή του Ευρωκώδικα 5 (ΕΝ 1995-1-1 Σχεδιασμός ξύλινων κατασκευών,) στην Ελλάδα. Εάν παρέλθει το σύντομο χρονικό διάστημα που απομένει έως την πλήρη εφαρμογή από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση των Ευρωκωδίκων, χωρίς η εγχώρια ξυλεία να διαβαθμιστεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, τότε ολόκληρη η Ελληνική Παραγωγή δεν θα είναι κατάλληλη για δομική εφαρμογή.

Βασική είναι η διάδοση της γνώσης για την δομή του ξύλου, διότι σχετίζεται με τις ιδιότητές του υλικού και την αξιοποίησή του. Οι χαρακτηριστικές ιδιότητες του ξύλου, όπως, πυκνότητα, υγροσκοπικότητα, παραμορφωσιμότητα, μηχανικές ιδιότητες στις διάφορες διευθύνσεις της ανισοτροπίας, καθορίζονται από το είδος του δέντρου, την θέση της κοπής στον κορμό, και κυρίως τα ελαττώματα του ξύλου. Η ανισοτροπία οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται το ξύλο: διαμήκης ανάπτυξη σωληνωτών κυττάρων υψηλής αντοχής (κυτταρίνη) που συνδέονται σε δέσμη με συγκολλητική ουσία (λιγνίνη).

Η κατάταξη του ξύλου σε κλάσεις αντοχής (κατ’ αναλογίαν, π.χ., προς το σκυρόδεμα) γίνεται στο εργοστάσιο, με οπτική ή μηχανητή διαβάθμιση και κατάλληλη σήμανση κάθε τεμαχίου. Η κατάταξη αυτή είναι αποδεκτή σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ πληθαίνουν τα παραδείγματα άλλων χωρών που έχουν ήδη ακολουθήσει τα πλαίσια αυτά. Πρέπει να τονιστεί εδώ η ανάγκη να κατανοηθεί ο διαχωρισμός μεταξύ της διαβάθμισης ως προς την εμφάνιση και της διαβάθμισης ως προς την αντοχή.

Τα τελευταία χρόνια έχουν προσδιοριστεί οι βασικές αρχές διαβάθμισης του ξύλου ως προς την εμφάνιση και την αντοχή και θα μπορούσαν κείμενα σύγχρονων σχετικών κανονισμών (πχ Αγγλίας, Γερμανίας, Ιταλίας) να απλοποιήσουν και επιταχύνουν την αντίστοιχη δραστηριότητα στην Ελλάδα. Τονίζεται η επείγουσα ανάγκη να εκτιμηθεί και στην Ελλάδα η σημασία της καθιερώσεως ενός ενιαίου συστήματος κλάσεων αντοχής, με βάση το οποίο θα πιστοποιείται και συνεπώς θα αξιοποιείται η ελληνική παραγωγή, η οποία μέχρι σήμερα μένει ακάλυπτη!

Λόγω της αποστασιοποίησης της Ελλάδος από την ευρεία εφαρμογή των ξύλινων δομικών κατασκευών και την αντίστοιχη επιστημονική, βιομηχανική, βιοτεχνική και κανονιστική δραστηριότητα, υπάρχει έλλειψη ορολογίας γύρω από το ξύλο και την ξύλινη κατασκευή.

Λόγω της πολυπλοκότητας του θέματος και της έλλειψης στην Ελλάδα επαρκούς γνώσης του αντικειμένου, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την προσπάθεια επίτευξης ακριβούς μεταφοράς κανονισμών, προτύπων και εργασιών που αναφέρονται στο ξύλο.

Η Ελλάδα, Ευρωπαϊκή χώρα με αξιόλογο και ως προς την ποιότητα και ως προς την ποσότητα, σχετικά με το μέγεθος και τον πληθυσμό της, εγχώριο δασικό πλούτο, πρέπει, έστω και την τελευταία στιγμή, ακολουθώντας το παράδειγμα των υπολοίπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να προχωρήσει αμέσως στις ακόλουθες βασικές ενέργειες:

     i.   Καταγραφή, περιγραφή, αξιολόγηση και αποτίμηση του δασικού της πλούτου και των δασικών προϊόντων, καθώς και των δυνατοτήτων ανάπτυξης και βελτίωσης της υπάρχουσας παραγωγής της χώρας.

     ii.   Ενημέρωση και διάδοση των γνώσεων γύρω από το ξύλο ως δομικό υλικό και την σύγχρονη ξύλινη κατασκευή γενικότερα.

     iii.  Καθιέρωση συστήματος πιστοποίησης και διαδικασιών ελέγχου της δομικής ξυλείας.

     iv.  Διερεύνηση των προβλημάτων που αφορούν την επιρροή των σεισμικών δράσεων στις ξύλινες κατασκευές και αντίστοιχη συμπλήρωση του Ευρωκώδικα 5 και 8 στα σημεία που αυτό απαιτείται.

     v.  Μελέτη, αναγνώριση και αποτίμηση της ξύλινης κατασκευής στην παραδοσιακή και μνημειακή μας κληρονομιά, με ανάπτυξη των δυνατοτήτων για συμβατές και αποτελεσματικές επεμβάσεις ενίσχυσης και αποκατάστασης των αντίστοιχων κατασκευών.