Οριζόντια συστήματα αποτελούμενα από μεταλλικό σκελετό ανηρτημένο από την δομική οροφή, επενδεδυμένο με μία ή περισσότερες στρώσεις γυψοσανίδων ή τσιμεντοσανίδων με ενιαία επιφάνεια.
Σχήμα: Τελική επιφάνεια οριζόντια, επίπεδη η καμπύλη συνολικού πάχους που ποικίλλει ανάλογα με της τεχνικές και κατασκευαστικές απαιτήσεις του χώρου.
Είδη /Ποιότητες: Πολύ μεγάλη ποικιλία συστημάτων για απαιτήσεις όπως:
Θερμομόνωση
Ηχομόνωση
Ηχοαπορρόφηση
Πυραντίσταση
Μεγάλα ύψη ανάρτησης
Καμπύλες επιφάνειες
Μηχανικές αντοχές
Αντίσταση σε εκπομπή ακτινοβολίας
Για συγκεκριμένες απαιτήσεις χρησιμοποιούνται οι αντίστοιχες γυψοσανίδες, όπως και αντίστοιχα υλικά (μεταλλικά προφίλ, μονωτικά υλικά), σε συμφωνία με τα πρότυπα που περιγράφουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά των συστημάτων.
ΕΛΟΤ EN 13964:2004, Ψευδοροφές - Απαιτήσεις και μέθοδοι δοκιμής
Γυψοσανίδες
Μεταλλικά προφίλ (περιμετρικό προφίλ, οδηγοί οροφής)
Υλικά αρμολόγησης (με βάση το γύψο)
Υλικά ανάρτησης (βύσματα, αναρτήσεις, ντίζες)
Υλικά στερέωσης (βίδες - πλαστικά βύσματα με βίδες - ειδικά μεταλλικά εξαρτήματα)
Ταινίες αρμολόγησης (χαρτοταινίες, υαλοταινίες, αυτοκόλλητες δικτυωτές υαλοταινίες)
Μονωτικά υλικά (υαλοβάμβακας, πετροβάμβακας)
Τα συστήματα ανηρτημένων οροφών αποτελούνται από μεταλλικούς σκελετούς (στρωτήρες και οδηγοί οροφής), οι οποίοι αναρτώνται με ειδικά βύσματα, ντίζες και ειδικές αναρτήσεις από την δομική οροφή. Πάνω στον μεταλλικό σκελετό βιδώνονται μία ή περισσότερες στρώσεις γυψοσανίδων με ειδικές βίδες διαφόρων μηκών ανάλογα με το συνολικό πάχος των στρώσεων. Ανάλογα με τις απαιτήσεις του χώρου (υψηλά ποσοστά σχετικής υγρασίας, πυραντίσταση, ηχομόνωση, ηχοαπορρόφηση, μηχανικές αντοχές, προστασία από εκπομπή ακτινοβολίας .), μπορεί να χρησιμοποιηθούν αντίστοιχες γυψοσανίδες και συστήματα τα οποία εκπληρώνουν αυτές τις απαιτήσεις. Είναι δυνατόν να κατασκευαστούν ακόμα και καμπύλα τμήματα με κατάλληλη επεξεργασία των γυψοσανίδων ή με ειδικές εύκαμπτες γυψοσανίδες.
Η διαδικασία εφαρμογής μιας οροφής ακολουθεί τα εξής βήματα:
- Χάραξη του ίχνους της οροφής στην περιμετρική τοιχοποιία με laser ή με αλφαδολάστιχο, καθώς και των σημείων ανάρτησης στην οροφή.
- Εφαρμογή του μεταλλικού σκελετού.
- Τοποθέτηση των περιμετρικών οδηγών στην τοιχοποιία με ειδικά βύσματα και στερέωση των αναρτήσεων στην δομική οροφή με ειδικά βύσματα και στη συνέχεια ανάρτηση των κυρίων οδηγών και στερέωση των δευτερευόντων οδηγών.
- Εφαρμογή των διαφόρων εγκαταστάσεων (ηλεκτρολογικών, μηχανολογικών κ.λ.π.).
- Εφαρμογή τυχόν απαιτούμενου μονωτικού υλικού.
- Εφαρμογή της πρώτης στρώσης γυψοσανίδων στον μεταλλικό σκελετό.
- Αρμολόγηση της πρώτης στρώσης των γυψοσανίδων (γέμισμα- ταινία αρμού- αρμολόγηση)
- Εφαρμογή της δεύτερης στρώσης των γυψοσανίδων στον μεταλλικό σκελετό.
- Αρμολόγηση της δεύτερης στρώσης των γυψοσανίδων (γέμισμα-ταινία αρμού – αρμολόγηση) κοκ, αν υπάρχουν περισσότερες στρώσεις.
- Τελική επεξεργασία επιφανειών.
Εξωτερικές εφαρμογές
Σε περιπτώσεις οροφών σε εξωτερικούς χώρους (μπαλκόνια, pilotis) επιβάλλεται η χρήση τσιμεντοσανίδων. Συνήθως επιβάλλεται και η χρήση ειδικής ατμοδιαπερατής μεμβράνης μεταξύ του μεταλλικού σκελετού και των τσιμεντοσανίδων, για να διασφαλίζεται η στεγανότητα και η διαπνοή του συστήματος. Οι τσιμεντοσανίδες πρέπει να βιδώνονται με ειδικές βίδες ενισχυμένης αντιδιαβρωτικής προστασίας, τουλάχιστον 500 h αντοχής σε τεστ αλατόνερου.
Σε περίπτωση εξωτερικών εφαρμογών και ειδικά σε περιπτώσεις εφαρμογής σε περιβάλλοντα υψηλής καταπόνησης σε διάβρωση, πρέπει να χρησιμοποιούνται ειδικά μεταλλικά προφίλ με ενισχυμένη αντιδιαβρωτική προστασία.
Οι τσιμεντοσανίδες αρμολογούνται με υλικά αρμολόγησης με βάση το τσιμέντο που περιέχουν πολυμερή πρόσμικτα και ενισχύονται με ειδικές υαλοταινίες υψηλής αντιαλκαλικής αντοχής. Στην συνέχεια η επιφάνειά τους σπατουλάρεται με αντίστοιχα υλικά με βάση το τσιμέντο που περιέχουν πολυμερή πρόσμικτα και ενισχύονται με υαλόπλεγμα υψηλής αντιαλκαλικής αντοχής.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του παραγωγού των τσιμεντοσανίδων.
Η μεγάλη ποικιλία διαστάσεων και συνθέσεων γυψοσανίδων όπως και η ποικιλία διαστάσεων των μεταλλικών προφίλ αλλά και οι δυνατότητες που παρέχουν τα διάφορα εξαρτήματα έχουν σαν αποτέλεσμα το πολύ μεγάλο εύρος τιμών στα τεχνικά χαρακτηριστικά αλλά και στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των συστημάτων οροφών με γυψοσανίδες. Ενδείκνυται η αναφορά στα τεχνικά φυλλάδια προδιαγραφών των παραγωγών.
Ύψος ανάρτησης: Το ελάχιστο τεχνικά εφικτό ύψος ανάρτησης είναι 50 mm. Σε περίπτωση μεγάλου ύψους ανάρτησης πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψη κατά τον σχεδιασμό παράμετροι ακαμψίας της ανηρτημένης οροφής (π.χ. καταπόνηση λόγω υποπίεσης στον χώρο) και ενδεχομένως να χρησιμοποιούνται ειδικές αντιανεμικές αναρτήσεις ή και αντιανέμια.
Βάρος: Τα συστήματα οροφών με γυψοσανίδες έχουν ελάχιστο βάρος 10 kg/m2 (χωρίς μονωτικό υλικό) και ποικίλλουν ανάλογα με το μονωτικό υλικό, το είδος και το συνολικό πάχος των γυψοσανίδων.
Θερμομόνωση: Ο συνδυασμός γυψοσανίδων με μονωτικά υλικά και πιθανόν ύπαρξη διάκενου χώρου, (στάσιμος αέρας), δίνουν τη δυνατότητα εξαιρετικών τιμών θερμοπερατότητας των συστημάτων οροφών τα οποία σε συνδυασμό με την προς επένδυση επιφάνεια δίνουν συνολικό συντελεστή θερμοπερατότητας εξωτερικού τοίχου που ικανοποιεί τις οποιεσδήποτε απαιτήσεις του κανονισμού θερμομόνωσης (ΦΕΚ 362Δ). Οι απαιτήσεις θερμομόνωσης δεν είναι τόσο επιτακτικές στην περίπτωση των οροφών σε ενδιάμεσους ορόφους, όσο κυρίως σε περιπτώσεις οροφών στον τελευταίο όροφο οικοδομών.
Ηχομόνωση: Τα συστήματα οροφών έχουν εξαιρετική συμπεριφορά όσον αφορά στην ηχομόνωση ανάλογα με το συνολικό πάχος των στρώσεων των απλών γυψοσανίδων, το χρησιμοποιούμενο μονωτικό υλικό (συνήθως πετροβάμβακας, υαλοβάμβακας κατά DIN 18165) τα χαρακτηριστικά του (πυκνότητα, πάχος) και το πάχος του διάκενου μεταξύ δομικής και ανηρτημένης οροφής.
Η όσο το δυνατόν πιο πιστή εφαρμογή των προτύπων κατασκευής των συστημάτων ξηράς δόμησης ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες ύπαρξης απωλειών. Σημαντικότατο ρόλο βέβαια έχει ο ακουστικός σχεδιασμός του κτιρίου που σημαίνει ότι είναι απαραίτητη η ακουστική μελέτη από ειδικευμένο μηχανικό τόσο σε περιπτώσεις ειδικών κτιρίων, (αίθουσες συναυλιών, κινηματογράφοι, κτίρια γραφείων κ.λ.π.), όσο και σε περιπτώσεις απλών κατοικιών. Καθοριστική είναι η συμβολή του Κτιριοδομικού Κανονισμού σε όλες τις περιπτώσεις κτιρίων για την αποφυγή φαινομένων ηχορύπανσης και δημιουργίας άνετου και λειτουργικού περιβάλλοντος, όπου τα συστήματα ξηράς δόμησης προσφέρουν στο μέγιστο βαθμό.
Η αύξηση των στρώσεων των γυψοσανίδων βελτιώνει τον δείκτη ηχομείωσης τους λόγω αύξησης της μάζας .Ενδεικτικά μια επιπρόσθετη στρώση γυψοσανίδας βελτιώνει τον δείκτη ηχομείωσης κατά 1 περίπου Db περίπου. Ομοίως η ύπαρξη διάκενου αέρα (στάσιμος αέρας) διαφόρων παχών συνεισφέρει στην βελτίωση της ηχομονωτικής αξίας της οροφής.
Όσον αφορά τα μονωτικά υλικά συνιστάται η χρήση ινωδών ηχοαπορροφητικών (υαλοβάμβακας, πετροβάμβακας), σε πυκνότητες και πάχη σύμφωνα με τη μελέτη ακουστικής του χώρου και σύμφωνα με τις απαιτήσεις που επιβάλλει ο Κτιριοδομικός Κανονισμός (προς το παρόν προαιρετικά). Η αύξηση της πυκνότητας του μονωτικού υλικού δεν αλλάζει και πολύ θεαματικά το δείκτη ηχομείωσης μιας οροφής (η αναγωγή του σε βάρος/m2 δίνει μικρή προσαύξηση στη συνολική μάζα του χωρίσματος). Είναι προτιμότερη η αύξηση του πάχους σε τέτοιες περιπτώσεις .
Σε κάθε περίπτωση, ενδείκνυται η αναφορά στα τεχνικά φυλλάδια προδιαγραφών των παραγωγών.
Ηχοαπορρόφηση: Η κατασκευή αναρτημένων οροφών επηρεάζει σαφώς την ακουστική του χώρου. Σημαντικότατο ρόλο βέβαια έχει ο ακουστικός σχεδιασμός του κτιρίου που σημαίνει ότι είναι απαραίτητη η ακουστική μελέτη από ειδικευμένο συνάδελφο τόσο σε περιπτώσεις ειδικών κτιρίων (αίθουσες συναυλιών, κινηματογράφοι, κτίρια γραφείων κ.λ.π.) όσο και σε περιπτώσεις απλών κατοικιών.
Σε γενικές γραμμές η χρήση απλών γυψοσανίδων λειτουργεί μάλλον ηχοαντανακλαστική επιφάνεια (λειτουργεί απορροφητικά μόνο στις χαμηλές συχνότητες). Ιδιαίτερα χρήσιμες για την βελτίωση της ηχοαπορρόφησης είναι οι διάτρητες γυψοσανίδες, οι οποίες έχουν διαφορετική καμπύλη ηχοαπορρόφησης ανάλογα με τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των οπών τους. Λόγω του μεγάλου αριθμού πιθανών διατρήσεων, ενδείκνυται η αναφορά στα τεχνικά φυλλάδια προδιαγραφών των παραγωγών.
Πυραντίσταση: Στην περίπτωση των οροφών είναι πολύ σημαντικό να διευκρινισθεί η πυραντίσταση στην οποία αναφέρεται κανείς. Γίνεται λοιπόν διαχωρισμός σε τρεις πιθανές κατηγορίες δεικτών πυραντίστασης που μπορεί να ενδιαφέρουν τον μελετητή:
Α) Συνδυασμένη πυραντίσταση της δομικής και της αναρτημένης οροφής.
Β) Πυραντίσταση της αναρτημένης οροφής σε φωτιά από κάτω.
Γ) Πυραντίσταση της αναρτημένης οροφής σε φωτιά από πάνω (δηλαδή σε φωτιά που θα ξεσπάσει στο κενό μεταξύ δομικής και αναρτημένης οροφής).
Είναι πολύ σημαντικό να μην γίνεται σύγχυση μεταξύ των παραπάνω κατηγοριών πυραντίστασης.
Ο συνδυασμός πυράντοχων συνήθως γυψοσανίδων (κλάσης Α2 κατά DIN 4102-1) μαζί με ινώδη υλικά (κατά DIN 18165- συνήθως πετροβάμβακα ή και υαλοβάμβακα), δημιουργεί συστήματα εξαιρετικής συμπεριφοράς στη φωτιά. Υπάρχουν συγκεκριμένα πρότυπα σε σχέση με την συμπεριφορά στη φωτιά δομικών υλικών τα οποία καθορίζουν τις ελάχιστες απαιτήσεις των υλικών που απαρτίζουν ένα σύστημα για συγκεκριμένους δείκτες πυραντίστασης (F30, F60, F90, F120, F180). Οι ελάχιστες απαιτήσεις αφορούν αριθμό στρώσεων πυράντοχων γυψοσανίδων (συγκεκριμένου πάχους) και ελάχιστη πυκνότητα με αντίστοιχα ελάχιστο πάχος πετροβάμβακα. Ανάλογα με το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένος ο σκελετός (γαλβανισμένη λαμαρίνα η ξύλο), αλλά και το υλικό κατασκευής της δομικής οροφής (οπλισμένο σκυρόδεμα, σύμμεικτη κατασκευή, μεταλλική κατασκευή .), η κατηγοριοποίηση του συστήματος διαφοροποιείται.
Σε κάθε περίπτωση, ενδείκνυται η αναφορά στα τεχνικά φυλλάδια προδιαγραφών των παραγωγών.
Μεγάλη ταχύτητα κατασκευής
Εξοικονόμηση ωφέλιμου χώρου
Στεγνή και καθαρή κατασκευή
Προστιθέμενη αξία στη κατασκευή
Ευκολία βαφής και επένδυσης
Μεγάλη ευκολία στην ανακατασκευή και ανακαίνιση της κατοικίας
Πιστοποιημένα προϊόντα
Τα υλικά και η κατανάλωση ανά m2 για τα συστήματα οροφών εξ αιτίας των διαφορετικών τύπων εφαρμογής και της μεγάλης γκάμας συστημάτων επενδύσεων ποικίλουν αρκετά. Συνιστάται η αναφορά σε τεχνικά φυλλάδια προδιαγραφών των παραγωγών αφού είναι σημαντική η γνώση αυτού του παράγοντα για την κοστολόγηση των κατασκευών.
Παλέτες (γυψοσανίδες-μεταλλικά προφίλ)
Σακιά (υλικά αρμολόγησης-υλικά συγκόλλησης)
Κουβάδες (υλικά αρμολόγησης-φινιρίσματος)
Κουτιά-κιβώτια(μεταλλικά εξαρτήματα-ταινίες-βίδες)
Σε στεγασμένους χώρους, εκτός από τα μεταλλικά προφίλ τα οποία αποθηκεύονται σε υπαίθριους χώρους.
Τα επί μέρους υλικά που απαρτίζουν τα συστήματα επενδύσεων διακινούνται με φορτηγά, αυτοκίνητα ή και πλοία και στις συσκευασίες που αναφέρονται πιο πάνω.
Με δεδομένη την σωστή προμέτρηση των υλικών βάσει των τεχνικών φυλλαδίων των παραγωγών εταιρειών και βάσει του προκαθορισμένου τρόπου συσκευασίας και συγκεκριμένης κωδικοποίησης στην παραγγελία αναγράφονται:
Τετραγωνικά η παλέτες γυψοσανίδων
Τρέχοντα μέτρα μεταλλικών προφίλ
Σακιά η κουβάδες υλικών αρμολόγησης
Κουτιά η κιβώτια μεταλλικών εξαρτημάτων και ταινιών αρμολόγησης.
Τετραγωνικά μονωτικών υλικών
Τρόπος μεταφοράς, τόπος και χρόνος παράδοσης
Πιθανός τρόπος πληρωμής
Κατά την παραλαβή
Προσκόμιση
Τα δείγματα των υλικών προσκομίζονται στο τμήμα ποιοτικού ελέγχου του εκάστοτε γενικού εργολάβου και του κύριου του έργου. Η κάθε τέτοια προσκόμιση δείγματος περιλαμβάνει επίσης και στοιχεία όπως:
Προδιαγραφές προϊόντος (τεχνικά και λοιπά χαρακτηριστικά) από τον παραγωγό.
Τρόπους εφαρμογής (κατασκευής).
Πιστοποιητικό συμμόρφωσης.
Οδηγίες αποθήκευσης, συντήρησης.
Κατασκευαστικά σχέδια, λεπτομέρειες, τρόπος εφαρμογής των συστημάτων.
Πρόσφατα πιστοποιητικά ISO του παραγωγού ή ισοδύναμα πιστοποιητικά ποιοτικού ελέγχου.
Πιστοποιητικά υλικών και συστημάτων σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα.
Δείγματα
Τα δείγματα που υποβάλλονται έχουν μέγεθος 400x400 mmxmm. Επίσης προσκομίζονται δείγματα και προέρχονται από κάθε σύστημα ή κατασκευή που προδιαγράφεται στα σχέδια ώστε να ελεγχθεί ότι είναι σύμφωνα με τις απαιτήσεις της επίβλεψης και των σχετικών προδιαγραφών.
Ανοχές
Οι απαιτούμενες ανοχές ακολουθούν τα πρότυπα.
Επί τόπου του έργου
Τα διάφορα συστήματα επιθεωρούνται μακροσκοπικά και επιβεβαιώνεται ότι:
Τα υλικά που απαρτίζουν τα συστήματα ξηρής δόμησης ταιριάζουν με τα εγκεκριμένα δείγματα των υλικών που προσκομίστηκαν αρχικά.
Η εργασία πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τα κατασκευαστικά σχέδια και της απαιτήσεις των προδιαγραφών του έργου.
Η εργασία έχει πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις οδηγίες και τα κατασκευαστικά σχέδια του παραγωγού.
Οι ανοχές των συστημάτων είναι σύμφωνα με τις οδηγίες του παραγωγού και τις απαιτήσεις των προδιαγραφών.
Για τις επενδύσεις και τα χωρίσματα επιμετρείται η συνολική επιφάνεια σε τετραγωνικά μέτρα χωρίς να αφαιρούνται τυχόν ανοίγματα (πόρτες, παράθυρα) - επιφάνεια σεντόνι.
Για τις ψευδοροφές επιμετρείται η πραγματική εκτελεσθείσα εργασία σε τετραγωνικά μέτρα.
Ειδικά τεμάχια(π.χ. θυρίδες επίσκεψης, ειδικά προφίλ ενίσχυσης θυρών) επιμετριώνται είτε σε μέτρα μήκους, είτε ανά τεμάχιο.
Στο αντικείμενο συμπεριλαμβάνονται
Η προμήθεια και η μεταφορά επί τόπου των υλικών και μικροϋλικών στήριξης
Οι λοιπές βοηθητικές κατασκευές εγκατάστασης και προστασίας
Τα ικριώματα
Τα μηχανήματα και η χρήση αυτών
Προεργασίες και έλεγχοι των προηγούμενων εργασιών
Εργασία ενσωμάτωσης και κατεργασίας, λήψης δοκιμίων, προσκόμισης και κατασκευής δειγμάτων.
Μέτρα υγιεινής και ασφάλειας
Τα συνεργεία που αναλαμβάνουν την εκτέλεση των εργασιών υποχρεούνται να:
-Συμμορφώνονται στην οδηγία 92/57/ΕΕ ‘Ελάχιστες απαιτήσεις Υγιεινής και ασφάλειας προσωρινών και κινητών εργοταξίων’ και στην Ελληνική Νομοθεσία σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας(Π.Δ 17/96 και Π.Δ 159/99 κ.λ.π.).
-Διαθέτουν και χρησιμοποιούν μέσα ατομικής προστασίας(ΜΑΠ) τα οποία είναι:
Προστατευτική ενδυμασία, ΕΛΟΤ ΕΝ 863:1995
Προστασία χεριών και βραχιόνων, ΕΛΟΤ ΕΝ 388 E2:2003
Προστασία κεφαλιού, ΕΛΟΤ EN 397:1995
Προστασία ποδιών, ΕΛΟΤ ΕΝ 345:1995
Καθαρισμός χώρων εκτέλεσης εργασιών
Οι χώροι εργασίας θα καθαρίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών και τακτικά ανά εβδομάδα έτσι ώστε να εξασφαλίζονται οι συνθήκες ασφαλούς, ομαλής και σωστής εκτέλεσης των εργασιών.
Με το τέλος της κάθε κατασκευής χωρισμάτων ,επενδύσεων και οροφών και την αποδοχή τους από τον κύριο του έργου ανά αυτοτελές τμήμα του έργου θα πρέπει να αποσύρεται ο εξοπλισμός του συνεργείου κατασκευής, να απομακρύνονται τα υλικά που τυχόν περίσσεψαν, να καθαρίζονται τα πατώματα από όλα τα άχρηστα υλικά (κονιάματα, λάσπες κ.λ.π.) και να παραδίδονται οι χώροι σε κατάλληλη κατάσταση για την έναρξη των εργασιών που ακολουθούν.
Τεχνικά φυλλάδια των παραγωγών Knauf, BPB, Platres Lafarge.
Δ. Αραβαντινός, «Χωρίσματα και επενδύσεις ξηρής δόμησης», Περιοδικό ΚΤΙΡΙΟ, Τεύχος 166, Νοεμ.-Δεκ. 2004, σ. 75-114.
Για πρότυπα και προδιαγραφές: ΕΛΟΤ ΑΕ, Αχαρνών 313, 11145 ΑΘΗΝΑ, τηλ. 210 2120100, www.elot.gr.
Association of European Gypsum Industries, Gulledelle 98, Box 7B-1200 Brussels, tel. +32 2 775 84 90, fax +32 2 771 30 56, www.eurogypsum.org.
Για παραγωγούς και προμηθευτές: Περιοδικό ΚΤΙΡΙΟ, Τεύχος 166, Νοεμ.-Δεκ. 2004, σ. 75-114.