1.2. ΕΙΔΗ - ΟΙΚΟΝΕΝΕΙΕΣ

 

 

Τα αδρανή υλικά διακρίνονται σε οικογένειες

Α) Με βάση την προέλευσή τους σε :

-       φυσικής προέλευσης,

-     τεχνητά ή βιομηχανικά

-     και ανακυκλωμένα .

Φυσικής προέλευσης είναι τα αδρανή τα οποία έχουν ληφθεί από το φυσικό περιβάλλον και δεν έχουν υποστεί τίποτε περισσότερο από μηχανική επεξεργασία θραύσης, πλυσίματος και διαλογής (πχ θραυστά πετρώματα, αλλουβιακοί σχηματισμοί, ποταμίσιες λιμναίες ή θαλάσσιες αποθέσεις, αποθέσεις άμμων ή χαλίκων, λάβα, ηφαιστειακοί τόφφοι, λατομικά προϊόντα κλπ).

Τεχνητά ή βιομηχανικά είναι τα αδρανή που έχουν προκύψει ως προϊόντα ή παραπροϊόντα βιομηχανικής δραστηριότητας από χημική ή θερμική επεξεργασία πρώτων υλών ορυκτής ή άλλης προέλευσης (πχ τέφρες, σκωρίες, υπολείμματα καύσεων, άργιλοι, βερμικουλίτης, περλίτης, υλικά στίλβωσης, κλπ)

Ανακυκλωμένα είναι τα αδρανή που προκύπτουν από την επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση Δομικών υλικών από υφιστάμενες κατασκευές (υλικά κατεδαφίσεως σκυροδέματος, τοιχοποιίας, ασφαλτικών έργων κλπ)

 

Β)  Με βάση την πηγή λήψης σε:

-       «Φυσικά» ή συλλεκτά αδρανή

-       Αδρανή λατομείων

Οι παραπάνω κατηγορίες αναφέρονται στα πρωτογενή αδρανή φυσικής προέλευσης, ανεξάρτητα αν ακολουθεί άλλη κατεργασία που μπορεί να τα μετατρέψει σε τεχνητά – βιομηχανικά.

«Φυσικά» ή συλλεκτά ονομάζονται τα αδρανή που η λήψη τους γίνεται από φυσικές αποθέσεις (π.χ. ποτάμια, ορυχεία κτλ.). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έχουν ή να επεξεργαστούν περαιτέρω ανάλογα με τις απαιτήσεις (π.χ. θραύση, πλύσιμο, κτλ.) Επειδή σε αυτά τα υλικά υπάρχει αυξημένος ο κίνδυνος αργιλικής παιπάλης, έχουν κατά κανόνα αυξημένες απαιτήσεις ως προς αυτή.

Αδρανή λατομείων ονομάζονται τα αδρανή που προκύπτουν από εξόρυξη και θραύση όγκων πετρώματος.

Είναι η κύρια κατηγορία αδρανών υλικών που χρησιμοποιούνται στον Ελλαδικό χώρο.

Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα- μειονεκτήματα των αδρανών υλικών με βάση την πηγή λήψης τους και την προέλευσή τους.

 

Υλικό – Προέλευση

Πλεονεκτήματα

Μειονεκτήματα

Θραυστά Αδρανή προϊόντα εξόρυξης λατομείων

Κατά κανόνα υγιές υλικό, αν η εξόρυξη και παραγωγική διαδικασία γίνεται με επιμέλεια παρουσιάζουν σταθερή και ελεγχόμενη δομή.

Τα λεπτόκοκκα κλάσματα περιέχουν ποσοστό παιπάλης πολύ μεγαλύτερο από αντίστοιχα φυσικά αδρανή

Θραυστά Αδρανή, προϊόντα θραύσης φυσικών αποθέσεων (ποταμοί, χείμαρροι, λίμνες κλπ)

Υλικό μεγάλης σκληρότητας. Δημιουργεί προϊόντα με χαμηλό ποσοστό παιπάλης.

Προσμίξεις αργίλου και αλλουβιακών σχηματισμών. Επιβάλλεται το πλύσιμο προ της θραύσης. Ενδεχόμενη παρουσία, κυρίως στα ποταμίσια υλικά, υψηλού ποσοστού άμορφου SiO3 που αντιδρά με τα αλκάλια του τσιμέντου. Χρειάζονται εξέταση πριν την χρήση τους σε σκυρόδεμα ή σε κονιάματα

Φυσικά Αδρανή, προϊόντα ταξινόμησης φυσικών αποθέσεων (ποταμοί, χείμαρροι, λίμνες κλπ)

Τα λεπτόκοκκα φυσικά αδρανή έχουν πολύ χαμηλό ποσοστό παιπάλης

Προσμίξεις χώματος. Επιβάλλεται το πλύσιμο. Λεία επιφάνεια και στρογγυλεμένο σχήμα κόκκων.

Άμμος Θαλάσσης

Λεπτόκοκκη άμμος, κατάλληλη για κονιάματα

Ύπαρξη κοχυλιών και Χλωριόντων. Επιβάλλεται το πλύσιμο πριν την χρήση

Τεχνητά αδρανή από επεξεργασία πετρωμάτων (π.χ. κίσσηρη, περλίτη κλπ)

Ελαφροβαρή αδρανή για οδοποιία και ελαφροβαρές σκυρόδεμα.

Χρειάζονται βιομηχανική επεξεργασία

Σκωρίες (slags)

Αποτελούν λύση για παραγωγή αντιολισθηρών αδρανών οδοποιίας

Πρέπει να εξετάζονται οι ιδιότητες πριν την χρήση τους

Ανακυκλωμένα αδρανή από θραύση παλαιών κατασκευών (σκυρόδεμα, ασφαλτοτάπητες)

Περιβαλλοντικά και οικονομικά πλεονεκτήματα. Αποτελούν

καλή λύση για υλικά υπόβασης ή για παραγωγή άοπλου σκυροδέματος σε κατασκευές (σκυρόδεμα καθαριότητας).

Δύσκολη η προδιαλογή τους (π.χ. διαχωρισμός σκυροδέματος από χάλυβα οπλισμού). Πρέπει πριν την χρήση τους να προσδιορίζεται το % SO3 καθώς και το % χλωριόντων που πιθανών να είναι αυξημένο

 

 

Πίνακας 1.  Προελεύσεις αδρανών πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

 

 

Γ)  Με βάση το ειδικό τους βάρος σε :

-       Κανονικού ειδικού βάρους

-       Ελαφροβαρή

-       Βαρέα

 

Κανονικού ειδικού βάρους είναι τα αδρανή με ειδικό βάρος από ³2 έως <3 Μg/m3

Ελαφροβαρή είναι τα αδρανή με ειδικό βάρος < 2 Μg/m3

Βαρέα είναι τα αδρανή με ειδικό βάρος ³ 3 Μg/m3

 

 

Είδος Αδρανούς
Ενδεικτικές Χρήσεις

Κανονικού ειδικού βάρους

(2-3 Mg/m³)

Είναι τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα αδρανή για  τεχνικά έργα (ασφαλτικά, οδοστρωσίας, παραγωγή σκυροδέματος, κονιαμάτων, κτλ).

Ελαφροβαρή

(<2 Mg/m³)

Χρησιμοποιούνται κυρίως για ελαφροβαρή θερμομονωτικά σκυροδέματα; ή κονιάματα

βαρέα

(>3 Mg/m³)

Έχουν ειδικές χρήσεις (πχ κατασκευές από σκυρόδεμα για προστασία από την ακτινοβολία κλπ )

 

Πίνακας 1.1.2: κατηγορίες αδρανών ως προς το ειδικό βάρος- Ενδεικτικές Χρήσεις

 

 

Δ) Με βάση το μέγεθος των κόκκων χωρίζονται σε:

-       Xονδρόκοκκα

-       Λεπτόκοκκα

-       Filler

Λεπτόκοκκα (σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς Αδρανών Υλικών) είναι τα αδρανή με μέγιστο μέγεθος κόκκου £ 4 mm (διάφορα είδη άμμων)

Xονδρόκοκκα (σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς Αδρανών) είναι τα αδρανή με μέγιστο μέγεθος κόκκου > 4 mm, και ελάχιστο >2 mm (ογκόλιθοι, κροκάλες, έρμα, χαλίκι, γαρμπίλι, ρυζάκι)

Filler είναι το διαβαθμισμένο λεπτομερές αδρανές υλικό με μέγιστο κόκκο 2 mm, και το οποίο διέρχεται σε ποσοστό 70-100% από το κόσκινο 0,063 mm. Προστιθέμενο σε δομικά υλικά προσδίδει συγκεκριμένες ιδιότητες.