Κατά κανόνα τα χρώματα αποτελούνται σε βασικές γραμμές από τρία βασικά συστατικά:
Τον φορέα ή συνδετικό υλικό
Τα πιγμέντα
Τους διαλύτες
καθώς και από ορισμένα πρόσθετα σε μικρότερο ποσοστό.
Ο φορέας ή συνδετικό υλικό είναι αυτός που μετά την ξήρανση του σχηματίζει τον υμένα (φιλμ) του χρώματος. Ο φορέας μπορεί να είναι κάποια φυσική ρητίνη ή λάδι, τροποποιημένα ή μη, κάποια συνθετική ρητίνη, ή κάποιο βερνίκι που παράγεται από συνδυασμό των παραπάνω. Συνήθως ο φορέας σήμερα αποτελείται από μία ή περισσότερες συνθετικές ρητίνες.
Οι πιο διαδεδομένες από τις συνθετικές ρητίνες που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι:
⇨ αλκυδικές (κυρίως)
⇨ εποξεικές,
⇨ πολυουρεθάνης,
⇨ ακρυλικές,
⇨ βινυλικές,
⇨ σιλικόνης,
⇨ χλωριωμένου καουτσούκ,
⇨ πολυεστέρες,
⇨ εστέρες κυτταρίνης και άλλες.
Συνήθως οι ρητίνες είναι σε μορφή διαλυόμενη σε οργανικούς διαλύτες, αλλά μπορεί να είναι και σε υδατικές διασπορές, γαλακτώματα, υδατοδιαλυτές μορφές ή άλλα. Βέβαια πολλές συνθετικές ρητίνες έχουν σαν βάση είτε λάδια, είτε φυσικές ρητίνες ή και τα δύο.
Μέσα στον φορέα είναι διεσπαρμένα ένα ή περισσότερα πιγμέντα. Τα πιγμέντα δίνουν στο χρώμα την αδιαφάνεια, και επομένως την καλυπτικότητα, το χρώμα (απόχρωση), και σε ορισμένες περιπτώσεις κάποια άλλη λειτουργικότητα, όπως την αντιδιαβρωτική προστασία στα αντισκωριακά, την τοξικότητα στα υφαλοχρώματα και άλλα. Εκτός από τα πρωτεύοντα πιγμέντα που έχουν τους παραπάνω ρόλους, υπάρχουν και τα δευτερεύοντα, που ονομάζονται και πληρωτικά υλικά (fillers, extenders). Τα πληρωτικά υλικά βοηθούν τα πρωτεύοντα πιγμέντα να αναπτυχθούν καλύτερα και το χρώμα να αποκτήσει όλες τις απαιτούμενες ιδιότητες χωρίς υπερβολική αύξηση του κόστους.
Συνήθως τα πιγμέντα είναι ανόργανες ουσίες σε σκόνη. Μερικές χρωστικές όπως π.χ. οι περισσότερες κόκκινες είναι οργανικές. Τα πιο διαδεδομένα πιγμέντα είναι:
⇨ Λευκά: Διοξείδιο τιτανίου, οξείδιο ψευδαργύρου, λιθοπόνιο
⇨ Μαύρα: Αιθάλη, οξείδιο σιδήρου (μαύρο- μαγνητίτης)
⇨ Μπλε: Φθαλοκυανίνες (οργανικά), σιδηροκυανιούχος σίδηρος (milori, Prussian blue)
⇨ Κίτρινα: Οξείδιο σιδήρου (ώχρα), χρωμικός μόλυβδος, οργανικά πιγμέντα
⇨ Κόκκινα: Οξείδια σιδήρου (κόκκινα- αιματίτης), οργανικές λάκκες, άλατα μολυβδαινίου, άλατα καδμίου
⇨ Πράσινα: Οξείδιο χρωμίου, οργανικά πιγμέντα, συνδυασμοί κίτρινων και μπλε πιγμέντων
⇨ Μεταλλικά: Αλουμίνιο, ψευδάργυρος, μπρούντζος
⇨ Αντισκωριακά: Μίνιο (επιτεταρτοξείδιο μολύβδου), χρωμικός ψευδάργυρος, φωσφορικός ψευδάργυρος
⇨ Πληρωτικά υλικά: Θειικό βάριο, ανθρακικό ασβέστιο, τάλκης, μίκα, πυριτικά άλατα, καολίνης
Οι διαλύτες έχουν παροδική χρήση, όσο το χρώμα βρίσκεται σε υγρή κατάσταση. Βέβαια δίνουν στο χρώμα και ορισμένες ιδιότητες, όπως την ικανότητα “απλώματος” (flow), χωρίς την δημιουργία γραμμών από το πινέλο και πολλές άλλες.
Οι διαλύτες που χρησιμοποιούνται στην χρωματοβιομηχανία είναι:
⇨ Υδρογονάνθρακες: White spirit (υποκατάστατο νεφτιού), ξυλόλη, τολουόλη, νάφθες
⇨ Αλκοόλες: Βουτανόλες, ισοπροπανόλη
⇨ Εστέρες: Οξεικός αιθυλεστέρας και βουτυλεστέρας κ.ά.
⇨ Κετόνες: MIBK (μεθυλοισοβουτυλοκετόνη), ΜΕΚ
⇨ Γλυκολαιθέρες και άλλοι διαλύτες.
⇨ Στους διαλύτες μπορεί κανείς να συμπεριλάβει και το νερό των υδατοδιαλυτών χρωμάτων.
Οι υδρογονάνθρακες είναι με μεγάλη διαφορά ο πλέον χρησιμοποιούμενος διαλύτης στα χρώματα, και μάλιστα το white spirit στα συνήθη χρώματα πινέλου.
Εκτός από τα παραπάνω συστατικά, στα χρώματα περιέχονται και άλλα συστατικά - πρόσθετα σε μικρότερα ποσοστά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο ρόλος τους είναι εξ ίσου μικρός.
Ενδεικτικά μερικά πρόσθετα είναι τα στεγνωτικά (καταλύτες για την οξείδωση), αντιπετσωτικά, αντικαθιζητικά, βοηθητικά “στρωσίματος” επιφάνειας (συνήθως τασιενεργά υλικά), διαβρέκτες για την επιτυχή ανάμιξη ανόργανων πιγμέντων με οργανικούς φορείς, αντιαφριστικά και πολλά άλλα.