Κατά κανόνα τα βερνίκια αποτελούνται σε βασικές γραμμές από δύο βασικά συστατικά:
Τον φορέα ή συνδετικό υλικό
Τους διαλύτες
καθώς και από ορισμένα πρόσθετα σε μικρότερο ποσοστό.
Ο φορέας ή συνδετικό υλικό είναι το βασικότερο συστατικό ενός βερνικιού. Είναι αυτός που μετά την ξήρανση του σχηματίζει τον υμένα (φιλμ) του βερνικιού. Όπως και στα χρώματα, ο φορέας μπορεί να είναι κάποια φυσική ρητίνη ή λάδι, τροποποιημένα ή μη, κάποια συνθετική ρητίνη, ή κάποιο βερνίκι που παράγεται από συνδυασμό των παραπάνω. Συνήθως ο φορέας σήμερα αποτελείται από μία ή περισσότερες συνθετικές ρητίνες.
Οι πιο διαδεδομένες από τις συνθετικές ρητίνες που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι:
αλκυδικές,
εποξεικές,
πολυουρεθάνης,
ακρυλικές,
πολυεστέρες,
φυσικές ρητίνες
εστέρες κυτταρίνης και άλλες.
Συνήθως οι ρητίνες είναι σε μορφή διαλυόμενη σε οργανικούς διαλύτες, αλλά μπορεί να είναι και σε υδατικές διασπορές, γαλακτώματα, υδατοδιαλυτές μορφές ή άλλα. Βέβαια πολλές συνθετικές ρητίνες έχουν σαν βάση είτε λάδια, είτε φυσικές ρητίνες ή και τα δύο.
Οι διαλύτες έχουν παροδική χρήση, όσο το βερνίκι βρίσκεται σε υγρή κατάσταση. Βέβαια δίνουν στο βερνίκι και ορισμένες ιδιότητες, όπως την ικανότητα “απλώματος” (flow), χωρίς την δημιουργία γραμμών από το πινέλο και πολλές άλλες.
Οι διαλύτες που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία χρωμάτων και βερνικιών είναι:
Υδρογονάνθρακες: White spirit (υποκατάστατο νεφτιού), ξυλόλη, τολουόλη, νάφθες
Αλκοόλες: Βουτανόλες, ισοπροπανόλη
Εστέρες: Οξεικός αιθυλεστέρας και βουτυλεστέρας κ.ά.
Κετόνες: MIBK (μεθυλοισοβουτυλοκετόνη), ΜΕΚ
Γλυκολαιθέρες και άλλοι διαλύτες.
Στους διαλύτες μπορεί κανείς να συμπεριλάβει και το νερό των υδατοδιαλυτών βερνικιών.
Εκτός από τα παραπάνω συστατικά, στα βερνίκια περιέχονται και άλλα συστατικά - πρόσθετα σε μικρότερα ποσοστά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο ρόλος τους είναι εξ ίσου μικρός.
Ενδεικτικά μερικά πρόσθετα είναι τα στεγνωτικά (καταλύτες για την οξείδωση), αντιπετσωτικά, φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας, βοηθητικά “στρωσίματος” επιφάνειας (συνήθως τασιενεργά υλικά), διαβρέκτες, αντιαφριστικά, παρασιτοκτόνα και πολλά άλλα.
Συχνά στα βερνίκια, εκτός από τα παραπάνω, προστίθενται και ορισμένες χρωστικές. Η διαφορά από τα χρώματα είναι ότι στα βερνίκια, οι χρωστικές είναι διαλυμένες μέσα στον φορέα. Στα χρώματα, όπως είναι γνωστό, τα πιγμέντα (χρωστικές) είναι διεσπαρμένα. Οι χρωστικές χρησιμοποιούνται συχνότερα στα βερνίκια εμποτισμού. Επίσης σε βερνίκια πολλές φορές προστίθενται και άλλα υλικά, ακόμα και διεσπαρμένα. Παραδείγματα τέτοιων υλικών είναι πρόσθετα για ματάρισμα της επιφάνειας (ματαριστικά), κηροί, πρόσθετα προστασίας από υπεριώδη ακτινοβολία (φίλτρα κτλ.) και άλλα.