2. Προβλήματα κατά την αντίδραση ή ξήρανση
3. Προβλήματα και αστοχίες μετά την εφαρμογή
Λανθασμένη μεθοδολογία ή πρακτική κατά την εφαρμογή είναι συνηθισμένη αιτία διαφόρων προβλημάτων. Λανθασμένη επιλογή ή ελλιπής συντήρηση εξοπλισμού βαφής, μη εξειδικευμένοι βαφείς, ή ακόμη και οι καιρικές συνθήκες κατά την ώρα της εφαρμογής μπορεί να έχουν σημαντική επίπτωση στο τελικό αποτέλεσμα.
Χονδροί κόκκοι («μπιμπίκια») από κατάλοιπα και σκόνη
Πριν από οποιαδήποτε επαναβαφή θα πρέπει να απομακρύνονται η σκόνη και κατάλοιπα από τριψίματα, γυαλοχαρτίσματα ή άλλη μηχανική προεργασία της επιφάνειας. Στην αντίθετη περίπτωση τα κατάλοιπα αυτά θα εγκλωβιστούν στην βαμμένη επιφάνεια, επηρεάζοντας την εμφάνισή της και την απόδοση του συστήματος.
Δάκρυσμα ή "τρέξιμο" - Sagging
Tο δάκρυσμα προκαλείται από τους εξής παράγοντες:
Το βερνίκι εφαρμόζεται σε μεγαλύτερο πάχος από το επιτρεπτό όριο
Στο βερνίκι έχει προστεθεί ποσότητα αραιωτικού μεγαλύτερη από το επιτρεπτό
Το πινέλο δεν στραγγίζεται καλά πριν το βάψιμο
Το πιστόλι βαφής τοποθετείται υπερβολικά κοντά στην επιφάνεια κατά την εφαρμογή.
Μετά την πλήρη αντίδραση το βερνίκι μπορεί να εμφανίσει ρωγμές και να αποκαλυφθεί το υπόστρωμα. Εφόσον παρατηρηθεί τρέξιμο κατά τη βαφή θα πρέπει να απομακρύνεται όσο η επιφάνεια είναι ακόμη υγρή. Επιδιόρθωση μετά το στέγνωμα απαιτεί απομάκρυνση του βερνικιού και επαναβαφή.
Σημάδια πινέλου (βενιές)
Αν η συνταγή του βερνικιού δεν είναι καλά ισορροπημένη, αν το βερνίκι πριν την εφαρμογή με πινέλο αραιωθεί με διαλυτικό που δεν είναι κατάλληλο ή αν ο τεχνίτης δεν έχει την κατάλληλη εμπειρία, το βερνίκι δεν «στρώνει» καλά και δεν κλείνουν τα σημάδια του πινέλου.
Κρατήρες, τρύπες και πόροι
Συνήθης αιτία εμφάνισης των παραπάνω είναι λανθασμένη τεχνική κατά τη βαφή, όπως μεγάλο πάχος βαφής, υψηλός εξαερισμός ή άνεμος, μεγάλη πίεση αέρα κατά την εφαρμογή με πιστόλι ή μεγάλη απόσταση εφαρμογής. Κατά την εφαρμογή μεγάλου πάχους παγιδεύεται αέρας στο βερνίκι, ο οποίος διαφεύγει κατά την αντίδραση και προκαλεί τα παραπάνω φαινόμενα.
Εφόσον παρατηρηθεί εμφάνιση κρατήρων κατά τη βαφή αυτοί θα πρέπει να απομακρύνονται όσο η επιφάνεια είναι ακόμη υγρή. Επιδιόρθωση μετά το στέγνωμα απαιτεί απομάκρυνση του βερνικιού και επαναβαφή.
Ανεπαρκές πάχος βαφής
Συνήθως αποτέλεσμα λανθασμένης τεχνικής βαφής. Επίσης μπορεί να προκληθεί από προσθήκη υπερβολικής ποσότητας διαλύτη στο βερνίκι. Σημειώνεται ότι συνήθως η εφαρμογή με ρολό ή πινέλο έχει ως αποτέλεσμα μικρότερο πάχος βαφής από ότι η εφαρμογή με πιστόλι.
Τα σημεία με μικρό πάχος βαφής μπορούν να επαναβαφούν σύμφωνα με το χρονικό όριο επαναβαφής που αναφέρεται στο τεχνικό φυλλάδιο του βερνικιού.
Υπερβολικό πάχος βαφής
Εκτός του ότι είναι οικονομικά ασύμφορο, μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς τη απόδοση του βερνικιού. Ρωγμές, εγκλωβισμός διαλύτη, δάκρυσμα, κρατήρες και τρύπες είναι ορισμένα από τα φαινόμενα που μπορεί να προκληθούν.
Διακοπές
Χαρακτηρίζονται έτσι οι περιοχές οι οποίες διέφυγαν της προσοχής του βαφέα ή όπου εφάρμοσε ανεπαρκές πάχος βαφής (π.χ. ελλιπής αλληλοεπικάλυψη). Αυτές οι περιοχές θα πρέπει να διορθώνονται πριν από τη εφαρμογή της επόμενης στρώσης.
Κυκλικά κενά (Fish eyes) - Κακή διαβροχή
Ορισμένες περιοχές της επιφάνειας δεν διαβρέχονται σωστά από το βερνίκι. Οφείλεται συνήθως σε μόλυνση της επιφάνειας από λάδια, γράσα, σκόνη, υγρασία, σιλικόνη κλπ.
Blushing
Μπορεί να συμβεί πριν από την πλήρη αντίδραση του βερνικιού από συμπυκνώματα και υγρασία στην επιφάνεια της βαφής, η οποία μορφοποιεί λευκά σημεία στην επιφάνεια. Όταν δημιουργηθεί το φαινόμενο, παραμένει στην επιφάνεια ακόμη και μετά το στέγνωμα.
Blooming (επίσης γνωστό ως amine blooming)
Εποξειδικά βερνίκια, ειδικά όσα αντιδρούν με αμίνες, είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε ελλιπή αντίδραση σε ψυχρές συνθήκες με υψηλή υγρασία. Λαμβάνει χώρα αντίδραση η οποία εμφανίζει λευκούς λεκέδες στην επιφάνεια του υμένα. Οι λεκέδες αυτοί είναι υδατοδιαλυτοί και πρέπει να αφαιρούνται με καθαρό ζεστό νερό και πανιά πριν την επαναβαφή, για την αποφυγή ελλιπούς πρόσφυσης μεταξύ των στρώσεων.
Ο έλεγχος των συνθηκών αντίδρασης ή ξήρανσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη βέλτιστη απόδοση ενός συστήματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο έλεγχος αυτός γίνεται εμπειρικά.
Ζάρωμα
Το ζάρωμα εμφανίζεται συχνά σε αλκυδικά βερνίκια ή βερνίκια με βάση λαδιού όταν εφαρμόζονται σε μεγάλο πάχος. Τότε το εξωτερικό στρώμα αντιδρά πλήρως ενώ το εσωτερικό στρώμα παραμένει μαλακό.
Αποχρωματισμός
Οφείλεται συχνά στη ρητίνη που έχει χρησιμοποιηθεί στο βερνίκι. Άλλες ρητίνες κιτρινίζουν στον ήλιο, ενώ άλλες στο σκοτάδι.
Φλύκταινες - Φυσαλίδες
Από τις πιο συνήθεις αστοχίες, συσχετίζεται με την πρόσφυση του βερνικιού. Ορισμένες φορές οι φυσαλίδες είναι ξηρές, και άλλες περιέχουν υγρό. Μπορεί να είναι μικρές ή μεγάλες, ανάλογα με το βαθμό πρόσφυσης με το υπόστρωμα ή μεταξύ των στρώσεων και με την εσωτερική πίεση του αερίου ή υγρού μέσα στη φυσαλίδα, ενώ εμφανίζονται συχνά στο σχήμα ημισφαιρίου. Οι βασικές κατηγορίες είναι οι εξής:
Φυσαλίδες μεταξύ του συστήματος βαφής και του υποστρώματος
Φυσαλίδες μεταξύ των διαφόρων στρώσεων του συστήματος.
Είναι επίσης δυνατή η εμφάνιση φυσαλίδων μέσα στην ίδια στρώση, από εγκλωβισμό αέρα ή διαλύτη ή και των δύο. Εμφανίζεται σπανιότερα από τις δύο πρώτες κατηγορίες.
Το φαινόμενο μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες:
Ώσμωση από συστατικά, τα οποία απορροφούν υγρασία διαμέσου του υμένα. Επίσης οφείλεται σε διαλυτά άλατα που μολύνουν το υπόστρωμα ή την επιφάνεια μεταξύ των στρώσεων.
Μόλυνση της επιφάνειας από άλλα υλικά που εμποδίζουν την πρόσφυση (λάδια, σκόνη, κεριά κλπ). Στις περιπτώσεις αυτές εμφανίζονται ξηρές φυσαλίδες.
Εγκλωβισμένοι διαλύτες στον υμένα πιθανόν αυξάνουν την προσρόφηση υγρασίας και να οδηγήσουν σε δημιουργία φυσαλίδων. Συνοδεύεται από οσμή διαλύτη.
Αποφολίδωση - ξεφλούδισμα
Συσχετίζεται πάντοτε με την πρόσφυση. Συνήθως οφείλεται σε ανεπαρκή προεργασία, μολύνσεις στο υπόστρωμα ή μεταξύ των στρώσεων, υπέρβαση του καθορισμένου χρόνου επαναβαφής ή σε κιμωλίαση. Επίσης προκαλείται από γήρανση ή παρατεταμένη έκθεση του βερνικιού σε καιρικές συνθήκες.
Τα διαφανή βερνίκια, ειδικά πάνω στα ξύλα, έχουν ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα κατά την έκθεση τους στην ηλιακή ακτινοβολία. Σε αντίθεση με τα αδιαφανή χρώματα, στα οποία η ακτινοβολία σταματά στην επιφάνεια λόγω της αδιαφάνειας, αυτή περνά μέσα από την μάζα του βερνικιού και φθάνει στην επιφάνεια του αντικειμένου, δηλαδή στην περίπτωση μας στο ξύλο. Η υπεριώδης ακτινοβολία αφενός μεν καταστρέφει γρηγορότερα τον υμένα του βερνικιού (που είναι κάποιο πολυμερές), αφετέρου δε καταστρέφει το ξύλο και προκαλεί αποκόλληση του βερνικιού σε σύντομο χρονικό διάστημα. Για την προστασία από αυτό το φαινόμενο, προστίθενται στα διαφανή βερνίκια ορισμένα πρόσθετα που απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες ή τους μεταβάλλουν την συχνότητα και τις κάνουν πιο ανώδυνες.
Checking: Μικρές ρωγμές στην επιφάνεια, δεν διαπερνούν το συνολικό βάθος της επικάλυψης. Ορισμένες φορές δεν είναι ορατό με γυμνό οφθαλμό.
Ρηγμάτωση: Οι ρωγμές στο βερνίκι εκτείνονται μέχρι το υπόστρωμα. Όσο πιο μεγάλο το πάχος του υμένα, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι τάσεις που αναπτύσσονται στην επιφάνεια της επικάλυψης. Όταν οι τάσεις αυτές είναι μεγαλύτερες από την εσωτερική συνοχή του βερνικιού (συνήθως λόγω ελλιπούς συνταγής) εμφανίζονται ρωγμές. Επίσης δημιουργούνται από απότομες μεταβολές στην θερμοκρασία, που προκαλούν συστολοδιαστολές.
Κιμωλίαση
Καθαρά επιφανειακό φαινόμενο, οφείλεται κυρίως στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλιακού φωτός. Εμφανίζεται σπάνια σε σκιασμένες περιοχές. Υγρασία, οξυγόνο και ατμοσφαιρική ρύπανση επίσης παίζουν ρόλο στην εμφάνιση του φαινομένου. Τα ανωτέρω αντιδρούν με το φορέα (ρητίνη). Τα εποξειδικά βερνίκια υφίστανται κιμωλίαση με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Φορείς όπως τα ακρυλικά και οι πολυουρεθάνες επηρεάζονται λίγο από την ακτινοβολία του ηλίου και δεν παρουσιάζουν εύκολα κιμωλίαση.
Έλλειψη πρόσφυσης
Αν εμφανισθεί αμέσως μετά την εφαρμογή του βερνικιού, οφείλεται σε μη συμβατότητα με την επιφάνεια προς βαφή, είτε αυτό είναι το πρώτο στρώμα, είτε άλλα στρώματα. Επίσης μπορεί να οφείλεται σε κακή προετοιμασία της επιφάνειας, και αν δεν είναι η πρώτη στρώση, μπορεί να είναι κακή τήρηση των χρόνων επαναβαφής.
Απώλεια στιλπνότητας
Αν το βερνίκι με την πάροδο του χρόνου εμφανίζει υπερβολικά γρήγορη μείωση της στιλπνότητας, συνήθως αυτό οφείλεται σε κακή ποιότητα ή κακή επιλογή φορέα.
Συγκόλληση (blocking)
Όταν 2 ξύλινες επιφάνειες βαμμένες έρθουν σε επαφή, το βερνίκι της μιας επιφάνειας κολλά με το βερνίκι της άλλης, και όταν οι επιφάνειες αποχωριστούν τα κολλημένα βερνίκια δημιουργούν πρόβλημα.