ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 21/2/05
1. Δίκτυα αποχέτευσης και ομβρίων
1. Δίκτυα αποχέτευσης και ομβρίων
Tα υλικά που χρησιμοποιούνται σε δίκτυα αποχέτευσης σύμφωνα με την Τ.Ο.ΤΕΕ 2412/86 πρέπει σε ποιότητα και διαστάσεις των να συμφωνούν με τα όσα αναφέρονται στην παράγραφο 4 (και ειδικότερα στην παράγραφο 4.6) της Τ.Ο.ΤΕΕ. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να ελέγχονται πριν από την εγκατάσταση ώστε να αποκλείεται η χρησιμοποίησή τους σε περιπτώσεις που αυτά παρουσιάζουν ελαττώματα τραυματισμού ή αποκλίσεις από τις τυποποιημένες διαστάσεις που θα επηρεάσουν την αντοχή τους και γενικά την καλή λειτουργία της εγκατάστασης. Στα δίκτυα αποχέτευσης δεν υφίσταται θέμα υγειονομικής προστασίας του παροχετευόμενου υλικού αλλά κυριαρχούν θέματα όπως:
α) Η επάρκεια του δικτύου σε περιστασικά αυξημένες παροχές
β) Η αντοχή του δικτύου στις
προβλεπόμενες πιέσεις, θερμοκρασίες και την πιθανή τοξική
συμπεριφορά των
αποχετευομένων υλικών.
γ) Η αδιαπερατότητα και στεγανότητα των στοιχείων του δικτύου και των συνδέσεων
δ) Η συνεχής και ομαλή
απομάκρυνση των αερίων τα οποία μπορεί να προκύψουν (κατάλληλη κλίση
και σύστημα
αερισμού)
Σύμφωνα με την Τ.Ο.ΤΕΕ 2412/86 (§ 4.6. / σελ. 34) στα δίκτυα αποχέτευσης και ομβρίων χρησιμοποιούνται:
1. Πηλοσωλήνες
2. Αμιαντοτσιμεντοσωλήνες
3. Τσιμεντοσωλήνες (από οπλισμένο ή όχι σκυρόδεμα)
4. Χυτοσιδηροί σωλήνες με ή χωρίς μούφα
5. Χαλυβδοσωλήνες
6. Χαλυβδοσωλήνες γαλβανισμένοι
7. Χαλκοσωλήνες
8. Πλαστικοί Σωλήνες από ΗΤ – Α.Β.S. / A.S.A. (Ακρυλονιτρίλιο – Βουταδένιο – Στυρένιο)
9. Πλαστικοί σωλήνες από HDPE (υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο)
10. Πλαστικοί σωλήνες από U PVC (μη πλαστικοποιημένο PVC)
11. Πλαστικοί σωλήνες από ΗΤ – ΡΡ (πολυπροπυλένιο)
1.1. Χαλυβδοσωλήνες - Χυτοσιδηροί σωλήνες
Οι Χαλυβδοσωλήνες που χρησιμοποιούνται σε αποχετεύσεις προέρχονται από χάλυβα St 37-2 ή προγαλβανισμένη χαλυβδοταινία.
Ειδικότερα στην Ελληνική αγορά προσφέρονται ως:
· Xαλυβδοσωλήνες κατασκευών άβαφοι (ERW) κυκλικής διατομής. Κατασκευάζονται από St 37-2 κατά DIN 17100, σε πάχη από 1,8 έως 4 mm και ευθύγραμμα μήκη 5 έως 7 m.
· Xαλυβδοσωλήνες κατασκευών γαλβανισμένοι (ERW) κυκλικής διατομής. Κατασκευάζονται από St 37-2 κατά DIN 17100, γαλβανίζονται σύμφωνα με το DIN 2444 και προσφέρονται σε πάχη από 1,8 έως 3 mm και ευθύγραμμα μήκη 5 έως 7 m.
Οι ενώσεις χαλυβδοσωλήνων μεταξύ τους γίνονται με παρεμβολή ειδικών τεμαχίων (μούφες) ή με συγκόλληση. Με ειδικά τεμάχια γίνεται και η διαμόρφωση των σωληνώσεων στις διακλαδώσεις, αλλαγές πορείας κ.λπ. Οι μη συγκολλητές συνδέσεις γίνονται με κοχλίωση και σύσφιξη. Η στεγανότητα επιτυγχάνεται με παρεμβολή καναβιού και επάλειψη με μίνιο. Η στεγανοποίηση με χρήση ταινίας τεφλόν δεν συνιστάται. Η κοχλιοτομή γίνεται επί τόπου στο έργο σύμφωνα με τους κανόνες της τεχνικής.
Οι χυτοσιδηροί σωλήνες χρησιμοποιούνται στις αποχετεύσεις (σύμφωνα με την Τ.Ο. ΤΕΕ 2412) σε οποιοδήποτε σημείο της εγκατάστασης αποχέτευσης και διακρίνονται σε: α) χυτευτούς με μούφα, β) φυγοκεντρικούς με μούφα και γ) φυγοκεντρικούς χωρίς μούφα.
Ειδικότερα στην Ελληνική αγορά προσφέρονται ως:
· Σωλήνες μορφής κυκλικής, τετραγωνικής ή ορθογωνικής διατομής απλού, ενισχυμένου και βαρέως τύπου, με διαμόρφωση εν ψυχρώ (στραντζαριστά γαλβανιζέ). Κατασκευάζονται από χαλυβδοταινία προγαλβανισμένη (DX51D κατά EN 10142/90 και ποιότητα γαλβανίσματος Ζ275, σε πάχη από 1,1 έως 1,8 mm και ευθύγραμμα μήκη 5 ή 6 m.
· Σωλήνες μορφής γαλβανισμένοι κυκλικής, τετραγωνικής ή ορθογωνικής διατομής. Κατασκευάζονται από St 37-2 κατά DIN 17100, γαλβανίζονται σύμφωνα με το DIN 2444 και προσφέρονται σε πάχη από 1,8 έως 3 mm και ευθύγραμμα μήκη 5 έως 7 m.
Για τη διαμόρφωση των σωληνώσεων, σε συνδέσεις σωλήνων μεταξύ τους, διακλαδώσεις, αλλαγές πορείας, διατομής κ.λπ. χρησιμοποιούνται πάντοτε ειδικά τεμάχια.
Οι Χυτοσιδηροί σωλήνες με μούφα συνδέονται με σφήνωμα του τέλους του ενός στην κεφαλή (μούφα) του επομένου ή του ειδικού τεμαχίου που παρεμβάλλεται στη σύνδεση. Η πλήρωση του διάκενου στο σημείο συναρμογής γίνεται με κατραμόσχοινο (γιούτα) περιφερειακά και χύτευση μολύβδου που στη συνέχεια σφυρηλατείται (καλαφατίζεται) για να διευρυνθεί και να καλύψει όλο το διάκενο σε όλο το βάθος του κώδωνα συναρμογής, ή με ελαστικό παρέμβυσμα από ειδικό ελαστικό.
Οι φυγοκεντρικής κατασκευής χυτοσιδηροί σωλήνες με μούφα, ξεχωρίζουν από το βάθος της μούφας και τον τρόπο εξωτερικής και εσωτερικής προστασίας τους, (εποξειδική, γραφίτου, ασφαλτική) σύμφωνα με τα πρότυπα BS 416, BS 437, NFA 48.720 ή άλλα ισοδύναμα.
Kατάλληλος ελαστομερής δακτύλιος σε σχήματα V ή L, διασφαλίζει την στεγανότητα στις συνδέσεις σωλήνων από το ίδιο ή διαφορετικό υλικό.
Τα ειδικά τεμάχια φέρουν το ίδιο σύστημα σύνδεσης και συνοδεύονται από ελαστομερή υλικά που επιτρέπουν το σφήνωμα μικρότερων διαμέτρων σε μεγαλύτερες χωρίς να απαιτείται κόλληση.
Χυτοσιδηροί χωρίς μούφα σωλήνες (DN 50 - 300 mm) : Oι χυτοσιδηροί σωλήνες αποχέτευσης χωρίς μούφα είναι σωλήνες απόλυτα κυκλικής διατομής, προέρχονται από φυγοκεντρική χύτευση και δέχονται ειδικές προστασίες (εποξειδικές, γραφίτου κ.λπ). Το πρότυπο που καθορίζει τις ελάχιστες τιμές στις αντοχές μήκη, ειδικά τεμάχια βάρη και προστασία τους είναι το ISO 6594. Οι συνδέσεις των χυτοσιδηρών σωλήνων χωρίς μούφα μεταξύ τους καθώς και με τα ειδικά τεμάχια γίνεται με μανσέττα από ειδικό ελαστομερές που αντέχει σε συνεχή χρήση από +140 oC έως -50 οC και PH 2 έως 12. Ειδικές περιπτώσεις λυμάτων και θερμοκρασιών αντιμετωπίζονται με διαφορετιό τύπο ελαστομερούς. Αυτή η μανσέττα για καλή στεγανοποίηση συσφίγγεται μ' ένα κολλάρο από ανοξείδωτο χάλυβα και με δύο ανοξείδωτους κοχλίες.
Σε περιπτώσεις εγκιβωτισμού συνδεδεμένων σωλήνων χάνεται το πλεονέκτημα του προαναφερόμενου λυόμενου συνδέσμου οπότε χρησιμοποιείται σταθερός σύνδεσμος (μανσόν) από χυτοσίδηρο ή πολυπροπυλένιο που φέρει δύο τσιμούχες στεγανοποίησης με χείλη.
Σε περιπτώσεις υπόγειων διαδρομών χρησιμοποιείται ο κλασικός σύνδεσμος με μανσέττα και ανοξείδωτο κολλάρο αλλά το τελευταίο είναι επενδεδυμένο με ελαστομερές υλικό ίδιο με της μανσέττας.
Οι χυτοσιδηροί σωλήνες χωρίς μούφα μπορούν να συνδεθούν με σωλήνες χωρίς μούφα από οποιοδήποτε άλλο υλικό λόγω των πλεονεκτημάτων του συνδέσμου τους. Σε συνδέσεις προς σωλήνες διαφορετικού υλικού, με μούφα, χρησιμοποιούνται κατάλληλα παρεμβύσματα.
Τα ειδικά τεμάχια των χυτοσιδηρών χωρίς μούφα σωλήνων συνδέονται με τον ίδιο τρόπο όπως και οι σωλήνες.
Η κοπή των σωλήνων γίνεται συνήθως με δισκοπρίονο ώστε η επιφάνεια κοπής να είναι επίπεδη και κάθετη προς τον άξονα του σωλήνα.
Οι χυτοσιδηροί σωλήνες χωρίς μούφα και τα ειδικά τους τεμάχια συνδέονται με τους διάφορους υποδοχείς πάντα με ειδικές ελαστομερείς τσιμούχες και μεσολάβηση πλαστικού ειδικού τεμαχίου δηλαδή δεν έχουν ανάγκη από κόλληση.
1.2. Xαλκοσωλήνες Αποχέτευσης και ομβρίων
Οι χαλκοσωλήνες χρησιμοποιούνται ελάχιστα στα δίκτυα απομάκρυνσης λυμάτων ή αερισμού. Αντίθετα, βρίσκουν αρκετή χρήση στα συστήματα συγκέντρωσης και κατακόρυφης ροής των ομβρίων.
1.3. Πλαστικοι σωλήνες Αποχέτευσης και Ομβρίων
Οι πλαστικοί σωλήνες, όλων των τύπων, κυριαρχούν στα δίκτυα αποχέτευσης, αερισμού και απομάκρυνσης ομβρίων.
Σε μικρές διατομές και σε συνδυασμό με κατάλληλα εξαρτήματα, καλύπτουν ανάγκες σύνδεσης των υδραυλικών υποδοχέων με φρεάτια και σιφώνια αποχέτευσης. Σε λίγο μεγαλύτερες διατομές καλύπτουν ανάγκες αερισμού (εξαερισμού και δικτύων) και σε μεγαλύτερες χρησιμοποιούνται στα κατακόρυφα δίκτυα απομάκρυνσης λυμάτων και ομβρίων.
Οι τύποι που χρησιμοποιούνται κατασκευάζονται από ΡΕ (Πολυαιθυλένιο), ΡΡ (Πολυπροπυλένιο), ΡΒ (Πολυμπουτένιο) και κυρίως PVC (Πολυβυνίλιο). Οι σωλήνες από PVC χρησιμοποιούνται περισσότερο λόγω χαμηλού κόστους και μεγάλης ποικιλίας διαθέσιμων εξαρτημάτων
1.4. Τσιμεντοσωλήνες - Αμιαντοσωλήνες - Πηλοσωλήνες
Όταν χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τμημάτων αγωγών (κεντρικών συλλεκτηρίων ή σύνδεσης με το δημοτικό δίκτυο αποχέτευσης ή ομβρίων) μέσα στο έδαφος, τοποθετούνται επάνω σε υπόστρωμα από ελαφρύ σκυροκονίαμα (γκρο-μπετόν) που διαμορφώνεται στον πυθμένα του χάνδακα εγκατάστασης με αντίστοιχη κλίση που προβλέπεται για τον αγωγό.
Σε περίπτωση που το έδαφος κρίνεται από την επίβλεψη στέρεο τότε το σκυροκονίαμα περιορίζεται στα σημεία σύνδεσης και στο υπόλοιπο μέρος χρησιμοποιείται στρώμα άμμου. Το γέμισμα του χάνδακα σ' όλες τις περιπτώσεις γίνεται από υλικό που δεν έχει πέτρες (άλιθο).
Χρησιμοποιούνται ακόμη σε περιορισμένη έκταση για κατακόρυφα δίκτυα αερισμού (εξαερισμού των δικτύων αποχέτευσης) ή την κατακόρυφη απομάκρυνση ομβρίων.
Οι τσιμεντοσωλήνες και αμιαντοσωλήνες κατασκευάζονται αντίστοιχα σύμφωνα με το DIN 4032 οι πρώτοι και τα DIN 19830 και 19831 οι δεύτεροι.
Οι πηλοσωλήνες κατασκευάζονται από ανθεκτικό μίγμα αργιλικής προέλευσης (πηλός) και «ψήνονται» μετά την προσθήκη εξωτερικού υαλώδους επιχρίσματος (κατά DIN 4038). Στο εμπόριο κυκλοφορούν σε μήκη περίπου 1 m, μαζί με πλήθος ειδικών εξαρτημάτων από το ίδιο υλικό.
Η μεγάλη διάδοση των πλαστικών σωλήνων τείνει να εκτοπίσει πλήρως τους τσιμεντοσωλήνες, αμιαντοσωλήνες και πηλοσωλήνες από τα εσωτερικά δίκτυα αποχέτευσης.
Η διαμόρφωση των σωληνώσεων γίνεται με τη χρησιμοποίηση ειδικών τεμαχίων, τυποποιημένων από το ίδιο υλικό.
Η στεγανότητα των συναρμογών των σωλήνων αυτών μεταξύ τους ή με σωλήνες κατασκευασμένες από άλλο υλικό, εξασφαλίζεται με χυτή πλήρωση του διάκενου μεταξύ κώδωνα συναρμογής και εισχωρούντος σωλήνα σε όλο το βάθος με ισχυρή τσιμεντοκονία αναλογίας 1:2 ή ειδικό ελαστικό σύνδεσμο.
Ειδικά για σωληνώσεις αμιαντοτσιμέντου ο τρόπος σύνδεσης σωλήνων και ειδικών τεμαχίων είναι:
1. Για σωλήνες και ειδικά τεμάχια με κεφαλή η σύνδεση γίνεται με τοποθέτηση του ευθέως άκρου του ενός σωλήνα στην κεφαλή του άλλου και η στεγανότητα εξασφαλίζεται με γέμισμα του αρμού με κατραμόσχοινο, ασφαλτική μαστίχη και τσιμεντοκονία ή με κατάλληλο ελαστικό δακτύλιο.
2. Για σωλήνες χωρίς κεφαλή για την σύνδεση των σωλήνων χρησιμοποιείται σύνδεσμος (μούφα) αμιαντοτσιμέντου και η στεγανότητα εξασφαλίζεται όπως στην περίπτωση 1.
1.5. Μολυβδοσωλήνες
Οι Μολυβδοσωλήνες αποτελούσαν μέχρι πριν μερικά χρόνια βασικό στοιχείο των συστημάτων αποχέτευσης χώρων υγιεινής, κυρίως για την σύνδεση υδραυλικών υποδοχέων με φρεάτια και σιφώνια ή τα σημεία παραλαβής ομβρίων στο κατακόρυφο δίκτυο. Βασικά τους πλεονεκτήματα ήταν η μεγάλη ευκολία προσαρμογής τους σε «δύσκολα» σημεία, όπως και η ευκολία να τους γίνει στεγανή συγκόλληση. Σήμερα έχουν υποκατασταθεί από πλαστικούς σωλήνες.
Πάντως ακόμη υπάρχουν
Υδραυλικοί που τους χρησιμοποιούν.
Κατασκευάζονται από Μόλυβδο ειδικά κράματα μολύβδου
(Ε08)