ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ

ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2003

ΑΙΘΟΥΣΑ ΣΥΓΚΛΗΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΜΠ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥΠΟΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Ώρα έναρξης: 18:00΄

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ:

ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Π., Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Αγαπητοί συνάδελφοι, σας καλωσορίζουμε στη σημερινή εκδήλωση του Τεχνικού Επιμελητηρίου με θέμα την «Παιδεία και Άσκηση του Επαγγέλματος του Μηχανικού προς το Δημόσιο Όφελος». Παρευρισκόμαστε στο τραπέζι της συζήτησης για θέματα περιβάλλοντος. Έχουμε ουσιαστικά οκτώ-εννιά εισηγήσεις κατ’ αρχήν. Είναι παρόντες αυτή τη στιγμή πέντε μόνο. Θα παρακαλούσα τον κύριο Οικονομόπουλο, καθηγητή της Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης. Παράλληλα μαζί του θα είναι και ο κύριος Καρατζάς για να κάνουν την πρώτη εισήγηση, ανοίγοντας τον κύκλο των εισηγητών στο πρώτο μέρος της σημερινής εκδήλωσης.

Κος ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Θα ήθελα με τη σειρά μου να ευχαριστήσω το Μετσόβειο Πολυτεχνείο και το Τεχνικό Επιμελητήριο που πήρανε αυτή την πρωτοβουλία.

Όπως οι περισσότεροι από σας γνωρίζετε, τα τμήματα Μηχανικών Περιβάλλοντος είναι από τα πιο καινούργια στην Ελλάδα. Το Δημοκρίτειο προηγείται κατά δύο χρόνια και έχει βγάλει αποφοίτους τρεις χρονιές. Οι απόφοιτοι φαντάζομαι ότι μετριούνται στα δάχτυλα των δύο χεριών. Είναι 30-40, κάτι τέτοιο. Εμείς βγάλαμε φέτος πρώτη φουρνιά. Κατά συνέπεια, το θέμα των δικαιωμάτων που έχουν οι απόφοιτοί μας είναι από τα πλέον σημαντικά θέματα, δεδομένου ότι η επιστήμη του μηχανικού περιβάλλοντος είναι μια μοντέρνα επιστήμη. Είναι μία επιστήμη που συνάδει με την ανάπτυξη, τις αρχές οι οποίες μπαίνουν πλέον σε κάθε επίπεδο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε εθνικό επίπεδο, σε τοπικό επίπεδο. Είναι μία επιστήμη η οποία θα πρέπει να μπει και να ενσωματωθεί στη χρήση ενέργειας, στο σχεδιασμό προϊόντων, στη χωροταξία, σε χίλια δυο πράγματα που ρυθμίζουν την ανάπτυξη, την ζωή και την ποιότητα της ζωής. Ουσιαστικά, εκτός από κάποιες επαφές τις οποίες είχαμε μέχρι τώρα με το Τεχνικό Επιμελητήριο, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι δεν είχαμε με συντονισμένο τρόπο καταλήξει σε κάποια διαδικασία, έρχεται αυτή η συνάντηση, νομίζω, να ξεκινήσει και να βάλει με πιο επίσημο τρόπο τα πράγματα στην θέση τους και να δώσει μία έμφαση τουλάχιστον στις καινούργιες ειδικότητες, όπως είναι του μηχανικού περιβάλλοντος.

Σαν καινούργιο θέμα το θέμα της επιστήμης του μηχανικού περιβάλλοντος γεννάει προφανώς το ερώτημα του πώς ορίζεται αυτή η επιστήμη, πώς ορίζει κανείς ένα πρόγραμμα σπουδών γι αυτή την επιστήμη. Αυτό το ερώτημα γεννάει μια σειρά από ερωτήματα: το τι γίνεται στο εξωτερικό, το τι ιδιαιτερότητες παρουσιάζει η Ελλάδα, το πού θα θέλαμε να οδηγήσουμε τους φοιτητές μας, τι προφίλ μόρφωσης θα θέλαμε να τους δώσουμε, ποια συμμετοχή οι απόφοιτοί μας θα θέλαμε να έχουν στην κοινωνία, στην δημόσια διοίκηση, στην τοπική αυτοδιοίκηση κλπ.

Η αγωνιώδης αυτή προσπάθεια ξεκίνησε πριν από οκτώ χρόνια, όταν ιδρύθηκε στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο η Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος. Εκεί είχε γίνει μία εμπεριστατωμένη έρευνα των προγραμμάτων σπουδών που είχαν τα πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Αμερικής κλπ. Εκείνη την εποχή –και μιλάμε όχι πριν πολλά χρόνια, αλλά πριν οκτώ χρόνια- τα προγράμματα σπουδών και τα τμήματα που παρείχαν καθαρό δίπλωμα μηχανικών περιβάλλοντος και όχι πολιτικού μηχανικού και μηχανικών περιβάλλοντος, χημικού μηχανικού και μηχανικού περιβάλλοντος, αλλά καθαρά μηχανικού περιβάλλοντος, ήταν αρκετά περιορισμένο. Βεβαίως, σύμφωνα με το αγγλοσαξονικό σύστημα, ήταν τετραετούς φοιτήσεως. Από τότε έπεσε πολύ νερό στο αυλάκι. Τα δύο τμήματα ακολούθησαν σε αρκετό βαθμό, θα έλεγα, μία ανεξάρτητη πολιτική. Διέπλασαν με κάποιες επαφές εν πάση περιπτώσει, αλλά το καθένα με δικές του προτεραιότητες τα προγράμματα σπουδών. Αφού τα αρχικά προγράμματα σπουδών υπέστησαν κάμποσες αλλαγές, νομίζω ότι έχουνε πλέον ωριμάσει με την έννοια ότι και τα δύο τμήματα διαθέτουν ένα πρόγραμμα σπουδών, το οποίο φαίνεται ότι είναι αρκετά ώριμο, αρκετά ικανοποιητικό. Βεβαίως, εμείς στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης βρισκόμαστε στην διαδικασία αρκετά σημαντικής ανανέωσης του προγράμματος. Έχουμε λάβει χρηματοδότηση μέσω ενός ΕΠΕΑΕΚ. Ήδη τις περασμένες μόλις εβδομάδες κάναμε σημαντικές τροποποιήσεις στο πρόγραμμα.

Εγώ θα ήθελα απλά να σας δείξω κάποιες αρχές και κάποιες σκέψεις τις οποίες έχουμε συζητήσει, πιστεύω ότι έχουμε καταλήξει και οι οποίες θα εγκριθούν και θα προωθηθούν από το Σεπτέμβριο, ούτως ώστε κυρίως εστιάζοντας την κουβέντα στις ειδικότητες τις οποίες στοχεύουμε σαν τμήμα να παράγουμε και να εξειδικεύσουμε τους φοιτητές μας. Ο κύριος Καρατζάς μετά θα πάρει το λόγο. Έχει κάνει αρκετή προετοιμασία. Θα σας παρουσιάσει το πρόγραμμα σπουδών όπως είναι σήμερα. Θα σας παρουσιάσει μία σύγκριση μεταξύ των δύο προγραμμάτων σπουδών του Δημοκριτείου και του Πολυτεχνείου Κρήτης. Επίσης, το πώς βλέπουμε τα δικαιώματα, δηλαδή τους αποφοίτους μας τι δικαιώματα νομίζουμε θα πρέπει να έχουνε. Βεβαίως, αυτά τα δικαιώματα τα οποία προτείνουμε υποστηρίζονται από το πρόγραμμα των σπουδών και τα μαθήματα τα οποία έχουμε.

Επιτρέψτε μου να πω δύο μόνο λέξεις σχετικά με τις κατευθύνσεις και την δομή του προγράμματος σπουδών και από κει και πέρα να δώσω το λόγο και να ακολουθήσει ο κύριος Καρατζάς.

Στο κείμενο αυτό το οποίο βλέπετε απλά εκείνο το οποίο γίνεται είναι ότι έχουμε καταγράψει τα μαθήματα με τα οποία δίνουμε και τα έχουμε οργανώσει σε κάποιες κατηγορίες. Ξεκινάμε με τις Θεμελιώσεις. Οι φοιτητές μας παίρνουν Αγγλικά και Γερμανικά. Θα έχουμε κάποια μαθήματα Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών. Την Περιβαλλοντική Νομοθεσία την έχουμε σε μεγαλύτερο εξάμηνο. Έχουμε κάποια μαθήματα τα οποία είναι Φιλοσοφία, Κοινωνιολογία κλπ., με μεγάλη δυνατότητα επιλογής.

Υπάρχει μία ομάδα μαθημάτων βασικών επιστημών. Εδώ βλέπετε μία οργάνωση. Θα αναφερθώ εδώ γιατί νομίζω στην παρουσίαση του κυρίου Καρατζά δεν αναφέρονται πάρα πολύ τα γκρουπ των μαθημάτων. Εδώ βλέπετε, παραδείγματος χάρη, το γκρουπ των Μαθηματικών, στους οποίους υπάρχει η μέθοδος μεγιστοποίησης που κάνουμε. Φυσικοχημεία, Αναλυτική Χημεία. Εδώ έχουμε μια σειρά μαθημάτων τα οποία έχουν να κάνουν με προγραμματισμό. Έχουν διάφορα ονόματα. Εν πάση περιπτώσει, από GIS με AUTOCAD, με μοντέλα, με αριθμητικές μεθόδους ανάλυσης διδάσκονται με υπόβαθρο την Εφαρμοσμένη Υδραυλική.

Θα ήθελα εδώ να σας δείξω ένα γκρουπ μαθημάτων που ο κύριος Καρατζάς και ο καθένας κατατάσσει τα μαθήματα στις κατηγορίες Επιστήμης Μηχανικού ή Βασικά Μαθήματα Επιστήμης του Μηχανικού Περιβάλλοντος με διαφορετικό τρόπο. Υπάρχουν κάποια μαθήματα που υποτίθεται τα διδάσκονται όλοι οι μηχανικοί, οι περισσότεροι. Έχουμε και οικονομικά μαθήματα, τα οποία διδάσκονται από το Τμήμα Παραγωγής και Διοίκησης. Υπάρχουν πέντε μαθήματα τα οποία σχετίζονται με την επιστήμη του πολιτικού μηχανικού και ιδιαίτερα με τις κατασκευές. Ο στόχος εδώ είναι και αυτό που θα επιδιώξουμε να δώσουμε έμφαση και στα επιμέρους μαθήματα. Ο μηχανικός περιβάλλοντος να μπορεί να σχεδιάσει τις ειδικές κατασκευές, τα έργα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, τα έργα φυσικά συστήματα, τα έργα της προστασίας ελέγχου αερίων εκπομπών κλπ. μόνος του, χωρίς να έχει την ανάγκη να καταφύγει σε άλλες ειδικότητες. Με αυτό το γκρουπ των μαθημάτων, το οποίο νομίζω ότι εκπροσωπεί αρκετό ποσοστό των μαθημάτων που παίρνει και ο πολιτικός μηχανικός στην περιοχή των δομοστατικών κλπ., μπορούμε να εξοπλίσουμε τον μηχανικό περιβάλλοντος με αυτή την ικανότητα.

Όσον αφορά τα μαθήματα της επιστήμης του μηχανικού περιβάλλοντος, θα ήθελα χωρίς πολλές λεπτομέρειες να σταθώ στο ότι υπάρχει μία ομάδα μαθημάτων τα οποία έχουν γενικό χαρακτήρα και από κει και πέρα στόχος είναι -και αυτό είναι υπό διαμόρφωση- να ορίσουμε τέσσερις κατευθύνσεις. Η μία είναι ο Αέρας. Εκεί κάπου θα υπάρχουν σαν τέσσερα μαθήματα, τα οποία είναι υποχρεωτικά. Αυτά τα μαθήματα θα τα παίρνουν όλοι οι μηχανικοί μας. Από κει κάποιος ο οποίος θα πάρει την κατεύθυνση του Αέρα, θα πάρει και άλλα τέσσερα μαθήματα που αφορούν την κατεύθυνση. Μέσα σε αυτά τα μαθήματα θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει κάποιες επιλογές.

Εκτός από την κατεύθυνση του Αέρα, υπάρχει η κατεύθυνση Ελέγχου Ποιότητας Νερών. Εκεί βεβαίως θα πρέπει τελικά να καταλήξουμε σε ένα ισάριθμο αριθμό μαθημάτων που θα παίρνουν όλοι οι μηχανικοί μας, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση. Αλλά κάποιος που θα πάρει την κατεύθυνση των Νερών, θα πάρει αυτά τα μαθήματα ή σαν αυτά τα μαθήματα τα οποία βλέπετε εδώ στη λίστα. Αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι ακόμα δεν είναι εγκεκριμένο. Είναι σκέψεις που έχουν συζητηθεί στο τμήμα, έχουν τύχει μιας γενικότερης αποδοχής και κατά πάσα πιθανότητα πάμε προς αυτή την κατεύθυνση.

Μια τρίτη κατεύθυνση είναι η κατεύθυνση των Στερεών και Τοξικών Απορριμμάτων ή Αποβλήτων. Εδώ έχουμε τα Αστικά, έχουμε τα Τοξικά και Επικίνδυνα, έχουμε Εξυγίανση Εδάφους. Θα υπάρξουν ανάλογα μαθήματα κατεύθυνσης.

Με αυτά τα λίγα θα ήθελα να τελειώσω εδώ, γιατί ο κύριος Καρατζάς θα κεντρώσει στο τρέχον πρόγραμμα, το πώς ακριβώς είναι. Αλλά εκείνο το οποίο ήθελα να μείνει από την παρουσίαση του προγράμματος που έκανα είναι ότι τελικά τα βασικά μαθήματα της επιστήμης του μηχανικού περιβάλλοντος, κατά την τρέχουσα εν πάση περιπτώσει σκέψη την οποίαν έχουμε, θα τα οργανώσουμε σε κάποια μαθήματα γενικής σημασίας, όπως είναι παραδείγματος χάρη οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ανεξάρτητα κατεύθυνσης, μαθήματα που αφορούν όλους. Μετά αρχίζουμε και βάζουμε τις τρεις βασικές κατευθύνσεις: Νερά, Αέρα και Στερεά Απορρίμματα.

Με αυτό θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και να παρακαλέσω τον κύριο Καρατζά να μιλήσει.

Κος ΚΑΡΑΤΖΑΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Εγώ θα συνεχίσω στο θέμα που είχε ο κύριος Οικονομόπουλος και μάλιστα θα κάνω μία παράλληλη παρουσίαση των δύο προγραμμάτων, τόσο των μηχανικών περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης όσο και των μηχανικών περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου. Θα παρουσιάσω βασικά αναλυτικά ανάλογα με τις κατηγορίες Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες, τι δίδεται στα δύο τμήματα, δεδομένου ότι υπάρχει ένας παραλληλισμός όσον αφορά και τον αριθμό μαθημάτων και τα μαθήματα, εκτός από τον αριθμό μαθημάτων επιλογής που δίνονται στα δύο τμήματα. Στο τέλος θα καταλήξω με έναν συνοπτικότερο πίνακα.

Εδώ έχουμε στις Βασικές Επιστήμες ποια μαθήματα δίνουμε, δηλαδή Διαφορική, Αριθμητική, Γραμμική Άλγεβρα, Διαφορικές Εξισώσεις, Αριθμητική Ανάλυση, Στατιστική, Φυσική, Χημεία, Φυσικοχημεία, Αναλυτική Χημεία, Περιβαλλοντική Βιολογία, Περιβαλλοντική Μικροβιολογία και Οικολογία. Αν κοιτάξουμε και την Ξάνθη, βλέπουμε ακριβώς Διαφορικές Εξισώσεις, Πιθανότητες, Στατιστική, Αριθμητική Ανάλυση, Περιβαλλοντική Χημεία. Επιπλέον, εκεί βλέπουμε Υδατική Χημεία, Βιοχημεία, Ατμοσφαιρική Χημεία και τα υπόλοιπα εμφανίζονται όπως ακριβώς και στο Πολυτεχνείο Κρήτης.

Στα μαθήματα Επιστήμης του Μηχανικού βλέπουμε πάλι εδώ, αν τα συγκρίνουμε, τα περισσότερα να είναι τα κοινά μαθήματα: Επιστημονικός Προγραμματισμός, Αντοχή Υλικών, Γεωδαισία, Εδαφομηχανική, Θεμελιώσεις Ανάλυσης Κατασκευών για Οπλισμένο Σκυρόδεμα. Σε σύγκριση πάλι με το Τμήμα Μηχανικού Περιβάλλοντος Ξάνθης υπάρχει μία άμεση συσχέτιση.

Περνάμε στα μαθήματα Επιστήμης του Μηχανικού Περιβάλλοντος. Ίσως στην προηγούμενη κατηγορία να εμφανίστηκε η μία λίστα πιο μικρή από την άλλη. Ο λόγος είναι ότι στο Πολυτεχνείο Κρήτης μερικά μαθήματα τα οποία χαρακτηρίζονται σαν μαθήματα καθαρά μηχανικού περιβάλλοντος έχουν θεωρηθεί σαν τελικά μαθήματα στην Ξάνθη. Αλλά, αυτό που είπες στο τέλος, ο αριθμός διδακτικών μονάδων είναι περίπου ο ίδιος. Νομίζω ότι δεν αξίζει να διαβάσω ένα προς ένα. Ας αφήσω λίγο να ρίξουμε μία ματιά. Μάλιστα όλες αυτές τις διαφάνειες τις έχω σε αντίγραφα.

Κος ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Θα ήθελα εδώ, αν μου επιτρέπεις, να κάνω κάποιες παρατηρήσεις. Κάποιες διαφάνειες που εμφανίζονται είναι μικρότερες στην πράξη. Αναφέρθηκες στη Χημεία Νερών. Υπάρχει ένα σχεδόν ισοδύναμο, το οποίο είναι Ρύπανση και Ρύπανση Νερών. Και αντίστοιχα στον Αέρα. Απλά εμείς το βάζουμε εδώ, διότι δίνουμε περισσότερη έμφαση στο θέμα της δειγματοληψίας, της μέτρησης της παροχής, του τρόπου με τον οποίον πλησιάζουμε και προσεγγίζουμε μία λίμνη ή ένα ποτάμι για να κάνουμε την δειγματοληψία. Αλλά σε βασικές γραμμές αυτά τα μαθήματα συσχετίζονται.

Κος ΚΑΡΑΤΖΑΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Μετά στα μαθήματα της κατεύθυνσης έχουμε πάλι μία αναλογία. Εδώ θα δούμε συνοπτικά τώρα σε έναν πίνακα. Όσον αφορά και στα δύο τμήματα έχουμε τις Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες να καταλαμβάνουν οκτώ μαθήματα, περίπου 5,4% του συνόλου των διδακτικών μονάδων, το οποίο είναι 220 για το Πολυτεχνείο Κρήτης, 218 ή 219 για την Πολυτεχνική Ξάνθης. Όπως είπα και προηγουμένως, ερχόμαστε στον ίδιο αριθμό διδακτικών μονάδων, όπου οι επιστήμες του μηχανικού και η ειδίκευση του μηχανικού περιβάλλοντος με τα μαθήματα κατεύθυνσης και τις ομάδες επιλογής καταλαμβάνουν περίπου το 50% των διδακτικών ωρών που παίρνουν οι φοιτητές.

Με βάση αυτά σε συνεννόηση και με τους υπόλοιπους καθηγητές του τμήματος του Πολυτεχνείου Κρήτης και του Πολυτεχνείου Ξάνθης, καταλήγουμε ότι με βάση όσα είχαμε παρουσιάσει ότι για τα αντικείμενα αυτά, μερικά από τα οποία αναφέρονται παρακάτω, θα πρέπει να υπάρχει ρητή αναγνώριση των σχετικών επαγγελματικών δικαιωμάτων. Αναφέρομαι ένα προς ένα: Σχεδιασμός, κατασκευή και λειτουργία εγκαταστάσεων καθαρισμού υγρών αποβλήτων απορροών από αστικές Περιοχές, βιομηχανίες και βιοτεχνίες. Σχεδιασμός, κατασκευή, λειτουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας αερίων εκπομπών. Σχεδιασμός, κατασκευή και λειτουργία συστημάτων συλλογής μεταφοράς, επεξεργασίας και διάθεσης αστικών απορριμμάτων. Σχεδιασμός, κατασκευή και λειτουργία συστημάτων αποθήκευσης, μεταφοράς και διάθεσης βιομηχανικών τοξικών αποβλήτων. Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και έργων αναπτυξιακών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων. Συνεχίζουμε με τις Μελέτες εφαρμογής ελέγχου για την πιστοποίηση μέτρων. Μελέτες διαχείρισης ατμοσφαιρικής ρύπανσης αστικών και βιομηχανικών περιοχών. Μελέτες διαχείρισης ρύπανσης επιφανειακών, παράκτιων και υπογείων νερών. Μελέτες διαχείρισης στερεών απορριμμάτων. Μελέτες υποκατάστασης περιοχών που έχουν ρυπανθεί και προορίζονται για αλλαγή χρήσης. Μελέτες ενεργειακές, συγκοινωνιακές, χωροταξικές. Μελέτες ελέγχου ακτινοβολιών. Μελέτες ολοκληρωμένης διαχείρισης περιβαλλοντικών ευαίσθητων ή ιδιαιτέρου οικολογικού ενδιαφέροντος και αισθητικού κάλλους περιοχών.

Και τελειώνουμε με αυτές εδώ τις κατηγορίες: Σχεδιασμός, εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων μέτρησης ρύπανσης αέρα, νερών και εδάφους. Σχεδιασμός προγραμμάτων μέτρησης ρυπαντικών φορτίων και αέρια, υγρά και στερεά απόβλητα από αστικές, βιομηχανικές περιοχές. Περιβαλλοντικοί έλεγχοι βιομηχανικών προϊόντων. Αναλύσεις περιβαλλοντικής επίδοσης επιχειρήσεων. Εποπτεία εφαρμογής διατάξεων περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Χορήγηση εργοληπτικών πτυχίων κάθε βαθμίδας. Μελέτες διαχείρισης και λειτουργίας υδραυλικών έργων και κατασκευών. Υδροβιολογικές μελέτες. Υδρογεωλογικές μελέτες.

Ειδικά για το θέμα των περιβαλλοντικών μελετών έχουμε μελετήσει την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης -εδώ φαίνεται ο αριθμός της εφημερίδας- η οποία λέει ξεκάθαρα ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανακοινώνουν στην Επιτροπή τυχόν μέτρα που λαμβάνουν σχετικά με την ποιότητα των περιβαλλοντικών μελετών, πράγμα που δείχνει ότι οι περιβαλλοντικές μελέτες θα ελέγχονται και θα πρέπει να έχουν κάποιο σταθερό υπόβαθρο και να βασίζονται σε επιστημονικά αποδεδειγμένες σκέψεις και έργα. Στο άρθρο 12 λέει ότι τα μέλη διασφαλίζουν ότι οι περιβαλλοντικές μελέτες είναι επαρκούς ποιότητας, ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας και ανακοινώνουν στην Επιτροπή τυχόν μέτρα που λαμβάνουν όσον αφορά την ποιότητα αυτών των μελετών. Ότι η εφαρμογή θα γίνει από τις 21 Ιουλίου 2004. Συνεχίζω με την έμφαση στην οποία δίνει όσον αφορά τον ορισμό, ο οποίος είναι ο εξής: Οι ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, οι οποίες θα πρέπει στις περιβαλλοντικές μελέτες να συμπεριλαμβάνουν δευτερογενείς, συσσωρευτικές ενεργειακές βραχυ-μεσο-μακροπρόθεσμες μόνιμες και προσωρινές θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Αυτές πρέπει να αναφέρονται, απ’ ό,τι λέει εδώ, στη χλωρίδα, το έδαφος, τα ύδατα, τον αέρα.

Οπότε, βασικά θεωρούμε απαραίτητο, όσον αφορά το θέμα των περιβαλλοντικών μελετών, ότι οι μηχανικοί περιβάλλοντος θα είναι οι πλέον αρμόδιοι που θα μπορέσουνε να ανταποκριθούνε στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά τις περιβαλλοντικές μελέτες, μέχρι στιγμής το υπάρχον Προεδρικό Διάταγμα του 1998 ορίζει στα πτυχία Δ και Ε συμμετοχή μηχανικού ειδικευμένου σε θέματα περιβάλλοντος, πλην όμως δεν ορίζει ρητά τη συμμετοχή μηχανικού περιβάλλοντος. Εκεί θεωρούμε ότι με τις νέες αναθεωρήσεις και με τις τροποποιήσεις της νομοθεσίας, θα πρέπει να είναι πολύ βασικό να συμπεριληφθεί η Μηχανική Περιβάλλοντος.

Νομίζω ο κύριος Αϊβαζίδης θα περάσει και θα δώσει περισσότερη έμφαση στις υπάρχουσες κατηγορίες μελετών.

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Να κλείσουμε το θέμα των πανεπιστημιακών, εκτός αν υπάρχουν διευκρινιστικές ερωτήσεις. Κύριε Αϊβαζίδη, έχετε το λόγο.

Κος ΑΪΒΑΖΙΔΗΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος ΔΠΘ):

Καλησπέρα σας. Ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση και το ότι βρίσκομαι εδώ και μπορώ να παρουσιάσω κάποιες θέσεις των Τμημάτων Μηχανικών Περιβάλλοντος. Κατ’ αρχήν, ίσως αφορά την ονομασία, θα προτιμούσαμε οπωσδήποτε το Μηχανικός Περιβάλλοντος και όχι Περιβαλλοντολόγος Μηχανικός.

Σε πρώτη φάση να μεταφέρω απλά κάποιες σκέψεις που είχα κάνει αρχές του 2001 αναφορικά με τους τομείς απασχόλησης των μηχανικών περιβάλλοντος. Εδώ βλέπω, παραδείγματος χάρη, τον ιδιωτικό τομέα, βιοτεχνίες, βιομηχανία, όπως αναφέρεται στην διαφάνεια. Παραδείγματος χάρη, βλέπουμε μηχανικό περιβάλλοντος σαν περιβαλλοντικό επιτετραμμένο με διεπιστημονική συντονιστική δραστηριότητα. Σας αναφέρω δυο-τρία πράγματα: Ολοκληρωμένη προστασία περιβάλλοντος στην παραγωγή. Διασφάλιση ποιότητας. Συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης. ISO9014. Περιβαλλοντική πολιτική ενημέρωση. Δημοσιότητα. Public relations. Επικοινωνία με υπηρεσίες τήρησης νομοθετικών διατάξεων. Διαχείριση υγρών, στερεών, αερίων ρύπων κλπ.

Δεύτερον, σαν μηχανικό: Εξέλιξη, ανάπτυξη μεθόδων και διαχείριση-μείωση αποβλήτων και εκπομπών αερίων, σκόνης, θορύβου. Μεταφορά νέας τεχνολογίας (technology transfer). Συλλογή και ανακύκλωση νερού. Μελέτη, κατασκευή, προγραμματισμός περιβαλλοντικών εγκαταστάσεων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας. Εξοικονόμηση ενέργειας. Εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Λειτουργία περιβαλλοντικών εγκαταστάσεων. Οργάνωση-προγραμματισμός έργων. Οικολογική αρχιτεκτονική. Βιοκλιματισμός. Δομικά υλικά. Χωροταξία.

Τελικά, εδώ ως διοικητικός οικονομικός παράγων: Οργάνωση περιβαλλοντικής πολιτικής. Επιμόρφωση προσωπικού σε θέματα περιβάλλοντος. Πληροφόρηση κοινού. Οικολογική λογιστική. Ecobalances. Το ονομαζόμενο lifecycle, κύκλος ζωής των προϊόντων. Υλικά. Ενεργειακά ισοζύγια. Οικολογικές επενδύσεις. Οικονομική ανάλυση. Ακόμη και ο τραπεζικός τομέας θα μπορούσε να είναι αντικείμενο ενασχόλησης.

Στον ιδιωτικό τομέα επίσης έχουμε και τα μελετητικά γραφεία, εταιρίες παροχής υπηρεσιών, όπου εδώ ο μηχανικός περιβάλλοντος θα μπορούσε να είναι στέλεχος εργοληπτικών εταιριών, αναφερόμενος σε: Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Διαχείριση περιβαλλοντικών συστημάτων. Μελέτη-κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων, υγρών, στερεών και αερίων εκπομπών. Τεχνικοί έλεγχοι εγκαταστάσεων. Επιχειρησιακοί σύμβουλοι σε θέματα περιβάλλοντος, όπως εγκαθίδρυση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, διασφάλιση ποιότητας σε αναπτυξιακά προγράμματα, εφαρμογή νέων τεχνολογιών, διαχείριση υγρών αποβλήτων, ανακύκλωση νερού, θέματα ενέργειας.

Έχουμε τον δημόσιο τομέα, όπου εδώ ο μηχανικός περιβάλλοντος θα μπορούσε να στελεχώσει την διοίκηση…

(…)

…διατάξεων περιβαλλοντικής νομοθεσίας και προδιαγραφών περιβαλλοντικής συμβατότητας έργων και εγκαταστάσεων. Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Μελέτες διαχείρισης στερεών αποβλήτων, απορριμμάτων. Συλλογή, μεταφορά, υγειονομική ταφή. Μελέτες αποκατάστασης περιοχών με ρύπανση. Λειτουργία κινητών και μη σταθμών μέτρησης περιβαλλοντικών παραμέτρων. Μελέτες εγκαταστάσεων καθαρισμού υγρών αποβλήτων. Οικολογική αρχιτεκτονική. Ανάλυση και διαχείριση περιβαλλοντικών συστημάτων. Οικολογικός τουρισμός. Οργάνωση-προγραμματισμός έργων. Ίσως σταματήσω στο σημείο αυτό.

Νομίζω δύο θέματα θα έπρεπε να λάβουμε σήμερα υπόψη, τα οποία θα μπορούσαν να συζητηθούν αναλογικά με την επαγγελματική κατοχύρωση των μηχανικών περιβάλλοντος. Το ένα νομίζω είναι η εγγραφή στο Μητρώο Κατασκευαστών με αντίστοιχο προεδρικό διάταγμα. Δηλαδή, θα μπορούσε να φανταστεί οπωσδήποτε εδώ κανείς μία συμμετοχή των μηχανικών περιβάλλοντος στο Μητρώο αυτό στους τομείς των οικοδομικών με περιορισμό σε ένα μικρό δομικό συντελεστή, τα 300 τ.μ. Τα Υδραυλικά Έργα νομίζω είναι κάτι το οποίο, όπως θα δούμε και περαιτέρω, από τα τουλάχιστον 12 μαθήματα που έχουμε στον υδραυλικό τομέα προκύπτει και είναι κάτι που ίσως παραδειγματικά θα μπορούσε να αποτελέσει το αντικείμενο ενασχόλησης. Βιομηχανία-Ενεργειακά, αναφερόμενοι εδώ σε ενεργειακές μελέτες, βιοκλιματισμό, εξοικονόμηση ενέργειας. Ένα άλλο αντικείμενο που νομίζω θα μπορούσε να αποτελέσει ενασχόληση του μηχανικού περιβάλλοντος κατοχυρωμένη είναι τα Έργα Πρασίνου και οπωσδήποτε εξειδικευμένες εργασίες καθαρισμού και επεξεργασίας υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων.

Τώρα, αν περάσουμε στο δεύτερο σκέλος, την εγγραφή σε κατηγορίες μελετών, προς στιγμή τουλάχιστον οι μηχανικοί περιβάλλοντος δεν έχουν καμία ξεχωριστή μεταχείριση. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που τουλάχιστον έχω είναι ότι οι μηχανικοί περιβάλλοντος εγγράφονται προς στιγμήν σε μία παρεμφερή από τις υπάρχουσες εννέα ομάδες, κατ’ εξοχήν στους πολιτικούς μηχανικούς και από κει τους δίδεται η δυνατότητα μετά από μία τετραετία να επιλέξουν μία ή δύο ομάδες των πολιτικών μηχανικών όσον αφορά τις κατηγορίες μελετών. Εδώ θα μπορούσε να φανταστεί κανείς κάλλιστα μία διαφοροποίηση των μηχανικών περιβάλλοντος και μία εγγραφή σε κατηγορίες μελετών, βάσει του Π.Δ.541/78. Εδώ, παραδείγματος χάριν, βλέπω τους μηχανικούς περιβάλλοντος να παίρνουν κάποια τμήματα μελετών όσον αφορά αρχιτεκτονικές κτιριακές μελέτες, βιοκλιματικά κτίρια και τα λεγόμενα ευφυή κτίρια, κτίσματα (smart buildings). Στατικές μελέτες. Εδώ οπωσδήποτε βάσει των μαθημάτων και του προγράμματος σπουδών θα μπορούσε να περιορίσει κανείς το μέγεθος σε ένα λογικό, κάπου στα 300 τ.μ. Μελέτη συγκοινωνιακών έργων. Εδώ έχουμε πάλι τμήματα αυτών των μελετών, φιλοπεριβαλλοντικών σχεδιασμών συστημάτων συγκοινωνιακών έργων.

Εκεί που βλέπω μία ιδιαίτερα έντονη ενασχόληση, τουλάχιστον λήψη μελετών σε αντικείμενα τα οποία έχουν μία τεράστια συνάφεια με το αντικείμενο σπουδών, με τα μαθήματα τα οποία διδάσκονται οι μηχανικοί περιβάλλοντος, είναι οι μελέτες των υδραυλικών έργων και οι μελέτες και έρευνες γεωλογικού, υδρογεωλογικού και γεωφυσικού χαρακτήρα. Αυτό διότι αν δει κανείς το πρόγραμμα σπουδών, έχουμε μαθήματα υποχρεωτικά μάλιστα, όχι κατ’ επιλογή, τα οποία αριθμούν σε 12: Ρευστομηχανική, Εφαρμοσμένη Υδραυλική, Υδρογεωλογία, Τεχνική Υδρολογία, Τεχνική Οικολογία Ι & ΙΙ, Υγρά Απόβλητα Ι & ΙΙ, Τεχνολογία Πόσιμου Νερού, Διαχείριση Υδατικών Πόρων, Περιβαλλοντική Ρευστομηχανική, Περιβαλλοντική Ακτομηχανική και Φυσική.

Κατά τα άλλα, έχουμε ενεργειακές μελέτες εδώ με περιορισμό σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εξοικονόμηση ενέργειας. Μετά οι μηχανολογικές μελέτες, τουλάχιστον αυτές οι οποίες είναι απλού χαρακτήρα. Εδώ, αν διαβάζω καλά, είναι ένα αφιέρωμα το οποίο έχει εκδοθεί την Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 1996 σχετικά με την ισχύουσα νομοθεσία ανά ειδικότητα διπλωματούχων μηχανικών. Αναφέρονται οι μηχανικοί περιβάλλοντος τουλάχιστον να έχουν το δικαίωμα εκπόνησης μελετών απλών εγκαταστάσεων από μη μηχανολόγους. Πέραν αυτού, απλών εγκαταστάσεων σημαίνει ότι έχουμε μία ισχύ μικρότερη των 600 ίππων. Αντίστοιχα τώρα θα μπορούσαν οι μηχανικοί περιβάλλοντος, και μάλιστα κατ’ εξοχήν εδώ, να διεξάγουν, να κατασκευάσουν και να λειτουργήσουν μονάδες οι οποίες έχουν να κάνουν με την επεξεργασία στερεών, υγρών, αερίων βιομηχανικών αποβλήτων, οι οποίες εμπίπτουν σε βιομηχανικές μελέτες και έρευνες. Εδώ ένα κομμάτι, το συγκεκριμένο αυτό με αναφορά στην επεξεργασία στερεών, υγρών και αέριων βιομηχανικών αποβλήτων.

Και κάτι το οποίο τουλάχιστον διεκδικούν προς στιγμήν πάρα πολλές ομάδες, όχι μόνον μηχανικών αλλά και μη μηχανικών, είναι οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων κι εδώ κατά προτεραιότητα, θα έλεγα, οι μηχανικοί περιβάλλοντος.

Αυτά. Δεν θέλω να σας κουράσω περισσότερο. Σας έχω βομβαρδίσει ήδη με μία σειρά απαιτήσεων με claims των μηχανικών περιβάλλοντος. Αλλά τουλάχιστον έχω αιτιολογήσει πολλά από αυτά και θα μπορούσα σε μία συζήτηση να αιτιολογήσω περαιτέρω. Σας ευχαριστώ πολύ.

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Να καλέσουμε την κυρία Στάρρα από το Σύλλογο Πτυχιούχων Μηχανικών Περιβάλλοντος.

Κα ΣΤΑΡΡΑ (Μέλος ΔΣ Πανελληνίου Συλλόγου Μηχανικών Περιβάλλοντος):

Καλησπέρα σας και από εμένα. Συγχωρείστε με γι αυτή την προχειρότητα της διαφάνειας. Δεν ήξερα ότι θα υπάρχει προτζέκτορας. Εκπροσωπώ τον Πανελλήνιο Σύλλογο Μηχανικών Περιβάλλοντος.

Εκτός από τα προκαταρκτικά για τα δύο Τμήματα Μηχανικών Περιβάλλοντος της Θράκης και της Κρήτης έγιναν από τους καθηγητές μου, θα θέλαμε να επικεντρωθούμε ως Σύλλογος στα προβλήματα του νέου μηχανικού. Τα θέματα τα οποία θέλουμε να θέσουμε ως Σύλλογος είναι τα εξής:

Πρώτον, πιστεύουμε ότι η διάρκεια των σπουδών μας πρέπει να είναι πενταετής λόγω του ότι το περιβάλλον αποτελεί ένα πολύ σοβαρό και ευρύ αντικείμενο.

Δεύτερον, ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι στην αγορά εργασίας η ύπαρξη της ειδικότητάς μας είναι ελάχιστα γνωστή, γεγονός το οποίο φαίνεται από τη σχεδόν ζήτησή της από τους φορείς της πολιτείας, υπουργεία και κρατικές Α.Ε. σε όλους τους διαγωνισμούς ΑΣΕΠ από το 2000 και έπειτα. Σύμφωνα με το Π.Δ.50 ΦΕΚ 39Α/2001, με το οποίο καθορίζονται τα προσόντα διορισμού σε θέσεις περιβάλλοντος στον δημόσιο τομέα το άρθρο 8 αναφέρεται: «Ως προσόν διορισμού στον εισαγωγικό βαθμό του κλάδου πανεπιστημιακής εκπαιδεύσεως περιβάλλοντος ορίζεται: οικείο δίπλωμα μηχανικού περιβάλλοντος, περιβάλλον και διαχείριση περιβάλλοντος και φυσικών πόρων, γεωγραφίας, επιστήμης της θάλασσας, δασολογίας και φυσικού περιβάλλοντος, γεωλογίας, βιολογίας, φυσικής και χημείας», χωρίς όμως να γίνεται σαφές εάν η σειρά αναφοράς των ειδικοτήτων αυτών είναι η σειρά προτεραιότητας. Παραδείγματος χάρη, ο πενταετούς φοιτήσεως μηχανικός περιβάλλοντος είναι ισότιμος με τον απόφοιτο της επιστήμης της θάλασσας ή της χημείας; Στην εισήγησή μας θα βρείτε διάφορα παραδείγματα ότι δεν αναφερόμαστε ως μηχανικοί περιβάλλοντος σε προκηρύξεις θέσεων.

Τρίτον και αρκετά βασικό, οι απόφοιτοι μηχανικοί περιβάλλοντος θεωρούνται πλήρως δικαιωμάτων στην κατασκευή και δεν μπορούν να γραφτούν στα Μητρώα Κατασκευαστών στο Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., διότι δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο από τη σχετική νομοθεσία. Αντίθετα όμως, είναι δυνατή η εγγραφή Ελλήνων διπλωματούχων μηχανικών της αλλοδαπής, εφόσον έχουν ασχοληθεί κατ’ ελάχιστο το νόμιμο χρόνο ασκήσεως επαγγέλματος στην αλλοδαπή, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι το ΤΕΕ δεν τους εγγράφει στα μητρώα του. Απαιτείται λοιπόν άμεση τροποποίηση της νομοθεσίας από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. σχετικά και το ΤΕΕ θα πρέπει να πιέσει να συμβάλει θετικά στο θέμα αυτό.

Τέταρτον, στο αντικείμενο των μελετών των σχετικών με το περιβάλλον. Αυτό υπηρετείται μέχρι στιγμής κυρίως από μηχανικούς των βασικών ειδικοτήτων, έπειτα από την απόκτηση σχετικής εμπειρίας ή την απόκτηση Master Science ή PHD σε θέματα περιβάλλοντος, καθώς και από μηχανικούς της αλλοδαπής με τριετείς σπουδές συν PHD ή Master of Science ή ακόμα και από χημικούς, βιολόγους κλπ.

Η απορία μας είναι τελικά ποιο είναι το αντικείμενο του καθενός. Πλέον με την ύπαρξη της σχολής μας, μηχανικών επιστημόνων που επί πέντε χρόνια ασχολείται στην διάρκεια των σπουδών με θέματα διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος, θα πρέπει να γίνει από το ΤΕΕ –και αναφερόμαστε μόνο στην κατηγορία των μηχανικών- μία ιεράρχηση και ανακατανομή σχετικά με το ποιος ασχολείται με τι, ποιος πρέπει να έχει προτεραιότητα και αν η σχετική εμπειρία και πόσων ετών θα προσφέρει την δυνατότητα κάλυψης του αντικειμένου του περιβάλλοντος από μηχανικούς με βάση και μόνο την εμπειρία τους.

Πέμπτον, προτείνουμε το ΤΕΕ στη Μόνιμη Επιτροπή του για το Περιβάλλον να συμπεριλάβει ως μέλος της και μηχανικό περιβάλλοντος, μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου μας.

Έκτον, προτείνουμε επίσης το ΤΕΕ να προωθηθεί στην προσαρμογή της σχετικής νομοθεσίας περί ιδρύσεώς του, ώστε να μας συμπεριλάβει με το όνομά μας στις ειδικότητες που καλύπτει.

Τελειώνοντας, θα θέλαμε να κάνουμε μία διευκρίνιση ότι ο σωστός τίτλος του αποφοίτου μας είναι Μηχανικοί Περιβάλλοντος, σύμφωνα με το διάταγμα της σχολής μας, και όχι Περιβαλλοντολόγοι Μηχανικοί, κάτι το οποίο δημιουργεί συχνά σύγχυση με συναδέλφους μηχανικούς άλλων ειδικοτήτων, οι οποίοι έχουν αποφοιτήσει με Master of Science ή PHD σε θέματα περιβάλλοντος.

Ευχαριστούμε πολύ που μας ακούσατε και είμαστε στην διάθεσή σας.

Κος :

Ήθελα να προσκαλέσω το Σύλλογο Μηχανικών Περιβάλλοντος. Ξέρω ότι είστε καινούργιοι. Δεν έχετε ιδρυθεί πριν από πολύ καιρό, αλλά πιστεύω ότι θα ήταν πάρα πολύ σκόπιμο να έχει μία επικοινωνία με τα ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα. Διότι και οι φοιτητές μας θα θέλανε πάρα πολύ να έχουν πληροφόρηση και θα είναι σκόπιμη η συνεργασία μας και ο συντονισμός των ενεργειών που γίνονται. Γι αυτό λοιπόν θα ήθελα να σας παρακαλέσω να προγραμματίσετε από το Σεπτέμβριο κάποιες επαφές, ενδεχόμενα κάποια επίσκεψη και στην Θράκη και στην Κρήτη, για να μπορέσουμε να κάνουμε αυτό που είπαμε. Ευχαριστώ.

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Η πρώτη ενότητα του σημερινού τραπεζιού νομίζω ότι η κυρία Μοροπούλου καλείται να την κλείσει.

Κα ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ (Γ. Γραμματέας ΔΕ ΤΕΕ – Καθ. ΕΜΠ):

Θα ήθελα κι εγώ, αγαπητοί συνάδελφοι, να σας ευχαριστήσω εκ μέρους του Τεχνικού Επιμελητηρίου για την ανταπόκρισή σας στη σημερινή ημερίδα. Περιμένουμε πολλά από τη συζήτηση αυτή των στρογγυλών τραπεζιών και κυρίως περιμένουμε καινούργια δεδομένα. Εγώ νομίζω ότι αυτό το στρογγυλό τραπέζι θέτει πάρα πολλά καινούργια δεδομένα. Βέβαια, ξέρετε πάρα πολύ καλά ότι δεν φτάνουμε εδώ με διαδικασίες παρθενογένεσης. Ξέρουμε πολύ καλά ότι αυτοί που εκπαιδεύουν τους καινούργιους περιβαλλοντολόγους μηχανικούς είναι ακριβώς οι μηχανικοί που δημιούργησαν αυτό το αντικείμενο, ανεξάρτητα από την ειδικότητά τους. Και ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι στο αντικείμενο αυτό πρέπει κανείς να αναγνωρίσει την ειδικότητα των παλιών και να κατοχυρώσει την εξειδίκευση την καινούργια.

Επομένως, σε ένα τέτοιο τοπίο έρχομαι να μιλήσω σήμερα εδώ λέγοντας κατ’ αρχήν δύο-τρία εισαγωγικά λόγια για να τεκμηριώσω την βάση της θέσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου, η οποία βέβαια είναι προς ολοκλήρωση μετά από όλες αυτές τις διεργασίες. Θέλω να πω δηλαδή ότι αυτά που συζητάμε σήμερα συνδέουν αρχικά την παιδεία με το επάγγελμα και αναζητούν το ρόλο του Τεχνικού Επιμελητηρίου στην διασφάλιση ως εγγυητή της άσκησης του επαγγέλματος στην κατεύθυνση του δημόσιου οφέλους. Μας ενδιαφέρουν πάρα πολύ τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του μηχανικού και ανάμεσα σε αυτά κυριαρχεί το αντικείμενο του περιβάλλοντος με πάρα πολλές μορφές, όπως μπορεί κανείς να δει αν σημειώσει ποιες είναι οι καινούργιες ενασχολήσεις του μηχανικού, αυτές που αναδεικνύονται και που του δίνουν νέους ρόλους στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, της μεταβιομηχανικής περιόδου. Σε μια εποχή που η κοινωνική ευαισθησία και απαίτηση για θέματα ποιότητας ζωής είναι το κυρίαρχο ζήτημα.

Η δική μας ανάλυση στέκεται και στα υπάρχοντα προγράμματα σπουδών, γιατί βλέπουμε ότι ο εκσυγχρονισμός τους αποκτά μία σημαντική περιβαλλοντική διάσταση, αλλά και στις καινούργιες εξειδικεύσεις που χαρακτηρίζουν το περιβάλλον. Με αυτή τη λογική, όταν μας τίθεται το ερώτημα ως Τεχνικού Επιμελητηρίου πώς βλέπουμε την αναγνώριση και την άσκηση του ρόλου πιστοποίησης των προσόντων από το ΤΕΕ, εκεί πρέπει να πούμε ότι είμαστε πάρα πολύ συγκεκριμένοι σε δύο σημεία. Αφενός ότι προασπίζουμε τις πενταετείς σπουδές και τις προασπίζουμε γιατί βλέπουμε ότι οι καινούργιες διαστάσεις που διασφαλίζουν το δημόσιο όφελος μπαίνουνε μέσα και μια από αυτές είναι το περιβάλλον. Και από την άλλη γιατί πιστοποιώντας τα προσόντα των αποφοίτων της ανώτατης εκπαίδευσης και αποδίδοντας επαγγελματικούς τίτλους, βλέπουμε ότι αφενός υπάρχουνε καινούργια αντικείμενα, όπως αυτά που συζητάνε σήμερα οι περιβαλλοντικοί μηχανικοί ας πούμε, τα οποία δεν έχουν αποκτήσει τον τίτλο τους, ενώ από την άλλη πλευρά βλέπουμε διεπιστημονικές εξειδικεύσεις των μηχανικών που αναπτύσσονται, μια κυρίαρχη από αυτές είναι στο περιβάλλον. Εμείς δεν θέλουμε αυτή η εξειδίκευση να παραμερίσει τις πλούσιες πενταετείς σπουδές των μηχανικών στις διαστάσεις που εμπεριέχουν σχετικά.

Αυτά τα λέω για να σας πω ποιο είναι το τοπίο μέσα στο οποίο εμείς θα εξετάζαμε την παιδεία και την άσκηση του μηχανικού περιβάλλοντος πάντα προς το δημόσιο όφελος σε σχέση, όπως έλεγα πριν, τόσο με τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της παιδείας όλων των μηχανικών στην Ελλάδα, την αναγνώρισή τους, τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της έρευνας και της τεχνολογίας, το ρόλο που παίζει στην αειφόρο ανάπτυξη της χώρας, εάν παίζει αυτόν το ρόλο, και τελικά την ανάγκη για ένα θεσμικό πλαίσιο αναγνώρισης και κατοχύρωσης του επαγγέλματος που αφορά στο περιβάλλον και που έχει πολύ πιο ολοκληρωμένο και συνοπτικό χαρακτήρα από αυτόν που ξέραμε μέχρι τώρα.

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση χαρακτηρίζει τα προπτυχιακά προγράμματα των μηχανικών, έχει χαρακτήρα που δεν είναι επιφανειακός. Είναι πολυδιάστατη. Δηλαδή μπαίνει σε βάθος, αγγίζει διεργασίες και γίνεται ένα επαρκές μέσον για να δημιουργήσει ικανότητες, δηλαδή επαγγελματικά προσόντα που συνδέονται με την αγορά εργασίας σε όλα τα επίπεδα περιβαλλοντικού σχεδιασμού.

Εξετάζοντας την προπτυχιακή εκπαίδευση των μηχανικών, οι επιστημονικές ειδικότητες των μηχανικών που μέχρι σήμερα είχανε σημαντική περιβαλλοντική διάσταση στα μαθήματα κορμού είναι οι χημικοί μηχανικοί, μεταλλειολόγοι, μεταλλουργοί, πολιτικοί μηχανικοί και από τις νέες κατευθύνσεις οι μηχανικοί περιβάλλοντος βέβαια, που μονοπωλούν το αντικείμενο της εξειδίκευσης, οι μηχανικοί ορυκτών πόρων και οι μηχανικοί παραγωγής και διοίκησης. Δεν θα το αναλύσω. Σας δίνω το προφίλ των προπτυχιακών προγραμμάτων με βάση τα περιεχόμενά τους για να πω ότι αυτό που λέω δεν είναι χειρισμός. Είναι αντικείμενο που μπορεί κανείς να διερευνήσει συγκεκριμένα και να το αποτιμήσει. Ενώ το πρόγραμμα βέβαια των μηχανικών περιβάλλοντος είναι ένα ολοκληρωμένο και αποκλειστικό πρόγραμμα περιβάλλοντος.

Αυτή η περιήγηση στα προπτυχιακά προγράμματα μας επιτρέπει να πούμε ότι από τη μια στα υπάρχοντα γενικότερα προγράμματα των μηχανικών ισχύει η διάσταση του περιβάλλοντος που είναι πλούσια από τον πενταετή χαρακτήρα του, ενώ από την άλλη μεριά λειτουργεί και σαν εξειδίκευση στο πρόγραμμα των μηχανικών περιβάλλοντος. Παράλληλα, η έννοια της εξειδίκευσης μας φέρνει και στην διεπιστημονική εξειδίκευση, που μπορούμε να εξετάσουμε και να διαπιστώσουμε στα επίπεδα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών. Μπορούμε να δούμε πολύ χαρακτηριστικά και σε μονοτμηματικά και σε διατμηματικά προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών: Προστασία Περιβάλλοντος και Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΑΠΘ, Έργα Υποδομής Πολιτικού Μηχανικού, Πεδίο Εξειδίκευσης Τεχνολογία Περιβάλλοντος Πανεπιστημίου Πατρών, Περιβαλλοντική Γεωτεχνολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, διατμηματικά την Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων στο Πολυτεχνείο, την Υδατική Μηχανική στην Ξάνθη, την Προστασία Μνημείων στο Πολυτεχνείο, το Περιβάλλον και Ανάπτυξη στο Πολυτεχνείο, τον Έλεγχο Ποιότητας και Διαχείριση Περιβάλλοντος στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Είναι το σύνολο των περιβαλλοντικών μαθημάτων που χαρακτηρίζουν τα μεταπτυχιακά αυτά προγράμματα και που δείχνουν ότι δεν πρόκειται για μία επιφανειακή προσέγγιση. Εδώ μπορούμε να πούμε ότι το Περιβάλλον και Ανάπτυξη χαρακτηρίζει αποκλειστικά το μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Περιβάλλον και Ανάπτυξη του Πολυτεχνείου.

Βλέπουμε λοιπόν ότι συνολικά η περιβαλλοντική διάσταση της παιδείας των μηχανικών αφενός διέπει οριζόντια τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, αφετέρου συνθέτει διεπιστημονικά τις επιστημονικές εξειδικεύσεις του και σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο για να εξυπηρετήσει συνολικά τις ανάγκες της αειφόρου ανάπτυξης με βάθος και με ικανότητα δημιουργίας θεμελιωδών ικανοτήτων, μια που κανείς μπορεί, αν αναλύσει τα στοιχεία των σπουδών του περιβάλλοντος, να δει ότι μπορούν να δημιουργήσουν την ικανότητα αυτοδύναμης λειτουργίας. Να λειτουργήσουν δηλαδή σαν γεννήτρια προβλημάτων. Επομένως, το πρόγραμμα σπουδών δημιουργεί ένα ουσιαστικό προφίλ περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που δίνει επαγγελματικά προσόντα. Το θέμα είναι κατά πόσον αυτά τα επαγγελματικά προσόντα αναγνωρίζονται και πώς ασκούνται στην πράξη.

Έχουμε δύο συμπληρωματικά και αντιθετικά φαινόμενα. Αφενός στις προπτυχιακές ειδικότητες των μηχανικών, οι οποίες έχουν ισχυρή περιβαλλοντική παιδεία ανεξάρτητα από τον βασικό κύκλο σπουδών, έχουμε μόνο έμμεση δυνατότητα άσκησης και όχι άμεση. Το αντίθετο συμβαίνει στους μηχανικούς περιβάλλοντος. Έχει μόνο άμεση δυνατότητα άσκησης και όχι έμμεση. Επομένως, αποκλείονται εξ αντικειμένου, μοιράζοντας μεταξύ τους δύο σημαντικά πεδία που θα έπρεπε να ανήκουν σε όλους. Μπορεί κανείς να δει την ισοτιμία του περιβαλλοντολόγου μηχανικού στο Μητρώο του ΤΕΕ. Είναι πολύ χαρακτηριστικές οι καταγραφές που βλέπετε, ότι σε σχέση με τους τίτλους που κυρίως από το εξωτερικό έρχονται αναγνωρίζονται, έχουμε μείξη των βασικών ειδικοτήτων με τους περιβαλλοντολόγους, ενώ από την άλλη μεριά αυτή η ισοτιμία δεν είναι έτοιμη για επαγγελματική αναγνώριση στο Μητρώο Περιβαλλοντικών Μελετών και το Μητρώο Εμπειρίας των Κατασκευαστών, όπου αντίθετα παίζουν αυτοί που έχουν ισχυρή περιβαλλοντική διάσταση και έχουν μπορέσει να το κατοχυρώσουνε από τις παλιές βασικές ειδικότητες των μηχανικών, οι οποίοι όμως εξαιρούνται από το ΑΣΕΠ από πρόσληψη στην τοπική αυτοδιοίκηση ως σύμβουλοι περιβάλλοντος. Αυτό σε ένα πεδίο πολύ δυναμικό σαν αυτό του περιβάλλοντος, που τεκμηριώνεται από την ισχυρή ώθηση που δίνει η έρευνα, έρευνα που σε διάφορα επίπεδα αναπτύσσεται και έχει την δυνατότητα να εφαρμόζεται σε real time στην ανάπτυξη, δημιουργεί προβλήματα. Ανακόπτει δηλαδή μία δυναμική πορεία.

Επομένως, ενώ υπάρχει ο δυναμισμός που δίνει η έρευνα, υπάρχει επιστημονική παραγωγή, ενώ ο δυναμισμός που δίνει η εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα, το θέμα είναι ότι στο πεδίο της άσκησης του επαγγέλματος δεν έχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε. Παρόλο που υπάρχει ένα πολύ πλούσιο θεσμικό πλαίσιο που βλέπετε εδώ σε όλα τα επίπεδα, αφορά αστικές και βιομηχανικές υποδομές, περιβαλλοντική διαχείριση, ενεργειακούς κανονισμούς, πολιτιστική κληρονομιά, περιβαλλοντικό σχεδιασμό, σε πάρα πολλά επίπεδα η σύγχρονη Ελλάδα έχει διαμορφώσει εθνικές προϋποθέσεις για να εφαρμόσει τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Στην ουσία είναι να δουλέψει στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης. Έχει αναπτύξει τα επαγγελματικά εφόδια των μηχανικών, αλλά όλα αυτά δεν συνδέονται. Δηλαδή το νέο προφίλ των μηχανικών δεν βρίσκει την ανταπόκριση που πρέπει σε ένα νέο πλαίσιο άσκησης επαγγέλματος που θα κατοχυρώνει τις παλιές ειδικότητες, τις καινούργιες διεπιστημονικές εξειδικεύσεις σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.

Με αυτές τις σκέψεις νομίζουμε ότι για την καινούργια συνείδηση που χρειάζεται για έναν πολιτικό πολιτισμό της αειφόρου ανάπτυξης, αυτό που πρέπει να κάνει το ΤΕΕ με τους φορείς που ενδιαφέρουν την πολιτεία είναι να διαγράψει και να τοποθετήσει το νέο πλαίσιο άσκησης του επαγγέλματος του περιβαλλοντολόγου μηχανικού και όχι μόνο αλλά και του μηχανικού που ασχολείται με το περιβάλλον.

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Ευχαριστούμε την κυρία Μοροπούλου. Νομίζω ότι ο κύριος Σκορδίλης δεν είναι παρών αυτή τη στιγμή για να κλείσουμε τον πρώτο κύκλο. Θα παρακαλούσαμε τα μέλη του Προεδρείου του δεύτερου κύκλου να έρθουν.

Κος :

Ένα σχόλιο πριν ξεκινήσουμε. Υπάρχει καμιά διευκρινιστική ερώτηση; Ένα σχόλιο; Το όνομά σας;

Κος ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ:

Οικονομόπουλος. Θα ήθελα να ρωτήσω την κυρία Μοροπούλου με την ιδιότητα την οποία έχει ως Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ πώς έχει διαμορφωθεί αυτή την εποχή το κλίμα μέσα στο Τεχνικό Επιμελητήριο για αλλαγές σε ό,τι αφορά, πρώτον, την αναγνώριση νέων ειδικοτήτων και βεβαίως δικαιώματα για τις νέες ειδικότητες. Σε παλαιότερες επαφές, δηλαδή επαφές που είχαμε πριν από ενάμιση περίπου χρόνο με το Τεχνικό Επιμελητήριο, η αναφορά γινόταν σε νομοθεσία, διατάγματα προεδρικά κλπ., τα οποία ήταν της δεκαετίας του ’70 και παλιότερα. Παρουσιάστηκε ένα κλίμα σχεδόν ανυπέρβλητων δυσκολιών να ανακινηθεί αυτό το πρόβλημα και να προχωρήσουμε σε κάτι το οποίο είναι και προφανές και αναγκαίο και δίκαιο. Άρα, το ερώτημα είναι έχει αλλάξει κάτι; Δηλαδή, γίνεται μία προσπάθεια επίλυσης ενός προβλήματος που χρονίζει εδώ και 30 χρόνια;

Κα ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ:

(Ομιλία μακριά από το μικρόφωνο) Από την άλλη μεριά υπάρχει μια πολιτική βούληση που θα οδηγήσει σε μία καθαρή στρατηγική και σε δράσεις που θα τη στηρίξουν στις κατευθύνσεις που προανέφερα. Βεβαίως, τα πράγματα είναι ανοιχτά στο Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας. Δεν ξέρουμε ακόμα τι έκφραση θα έχει…

(…)

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Εγώ θα ήθελα να συμπληρώσω σε αυτά που είπε η κυρία Μοροπούλου ότι το επάγγελμα του μηχανικού περιβάλλοντος ή μάλλον η εισαγωγή της ειδικότητας του μηχανικού περιβάλλοντος στα πολυτεχνεία δεν μπορούσε να περιμένει, ή μάλλον η αγορά δεν μπορούσε να περιμένει να βγουν οι απόφοιτοι για να οριοθετήσουν το πρόβλημα. Άρα, η αγορά, δηλαδή η κοινωνία, οι ανάγκες της δημιούργησαν προϋποθέσεις που έπρεπε να καλυφθούν. Αυτές καλύφθηκαν εν μέρει από κάποιες άλλες ειδικότητες μέχρι σήμερα. Αποτέλεσμα αυτής της διαμορφούμενης ανάγκης ήταν να προκύψουν και οι μηχανικοί περιβάλλοντος. Μην ξεχνάτε ότι οι πολιτικοί μηχανικοί προέκυψαν σαν ανάγκη των στρατιωτικών μηχανικών. Φτιάχνανε τα στρατιωτικά έργα, αργότερα προκύψανε οι πολιτικοί μηχανικοί που φτιάχνανε τα πολιτικά έργα. Δηλαδή, σίγουρα αυτό το οποίο κάνουμε σήμερα είναι ακριβώς αυτό το οποίο είναι και ζητούμενο. Γιατί η ισορροπία και η αναγκαιότητα να συνυπάρξουν οι μηχανικοί όλων αυτών των ειδικοτήτων στο κοινωνικό γίγνεσθαι είναι επιβεβλημένο, αλλά η αγορά, η κοινωνία δηλαδή τις ανάγκες που έχει προσπαθεί να τις καλύψει και αναπόφευκτα βρισκόμαστε σε μία τέτοιου είδους συζήτηση και τώρα και ίσως και μελλοντικά, προκειμένου να οριοθετήσουμε το αντικείμενο.

Κος ΚΑΡΑΤΖΑΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Να συμπληρώσω κάτι; Οι μηχανικοί περιβάλλοντος δεν έχουν σκοπό να πάρουν από τις παλιές ειδικότητες κάποια επαγγελματικά δικαιώματα. Απλώς προσπαθούμε να συμμετέχουμε με τις υπάρχουσες ειδικότητες σε ορισμένες κατηγορίες μελετών είτε κατασκευών ή οτιδήποτε, έτσι ώστε να υπάρχουν κάποια κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για τους αποφοίτους των πολυτεχνικών σχολών μηχανικών περιβάλλοντος. Δεν είναι αντικειμενικός σκοπός να πούμε ότι εμείς, δηλαδή οι μηχανικοί περιβάλλοντος, παίρνουμε όλα αυτά τα δικαιώματα και δεν τα έχει κανένας. Δηλαδή, δεν είναι αντικειμενικός μας σκοπός να απομονώσουμε. Θέλουμε μια συνεργασία και απλώς να κατοχυρωθούν οι απόφοιτοι με κάποια επαγγελματικά δικαιώματα, τα οποία να ξέρουν τα παιδιά βγαίνοντας έξω ότι μπορούν να κάνουν αυτό κι αυτό. Αυτή τη στιγμή είναι στον αέρα όλα.

Κος :

Να πω κάτι; Έχω περάσει από ανάλογη σχολή, των Τοπογράφων, και έχω την αίσθηση ότι προσπαθείτε λίγο από δω, λίγο από κει να πάρετε κομμάτια αντί να θέσετε μία φιλοσοφία του τι κάνετε. Είδα τα μαθήματά σας, είδα όλη αυτή τη λίστα, αλλά δεν είδα τι υπάρχει από πίσω. Δηλαδή, εγώ θα προτιμούσα να δω ποια είναι η φιλοσοφία σας, ποιοι είναι οι στόχοι σας και οι οραματισμοί σας και με βάση αυτό να πάτε να διεκδικήσετε τα δικαιώματα. Τώρα έχω την αίσθηση και, όπως σας είπα, προέρχομαι από μία σχολή που αντιμετωπίζει ένα σχεδόν ίδιο πρόβλημα. Δηλαδή και οι τοπογράφοι πριν είκοσι χρόνια θέλανε να κάνουν το διώροφο. Αυτό ήταν το όνειρο. Όταν ήρθα εγώ από την Αμερική, το όνειρο της ζωής των τοπογράφων ήταν να μπορούν να χτίσουν διώροφο. Ο.Κ. το πήραν τελικά το διώροφο. Αλλά εκεί ήταν το πρόβλημα; Αυτό που μου έλειψε σε μένα, ακούγοντας τις εισηγήσεις τις δικές σας, ήταν το όραμα, η φιλοσοφία, το πού στηρίζεστε, πού θέλετε να πάτε, γιατί θέλετε να πάτε εκεί που θέλετε να πάτε.

Κος :

Μα νομίζω το πρόγραμμα σπουδών δείχνει κάτι τέτοιο. Δηλαδή, στην φιλοσοφία μπορούμε να πούμε πάρα πολλά και τι οράματα μπορεί να έχουμε.

Κος :

Ναι, αλλά το πώς υλοποιούνται αυτά τα πράγματα. Λέμε να πάρουμε λίγο από τα Νερά, να πάρουμε λίγο από τον Αέρα. Δεν αντιμάχομαι. Απλώς σας λέω την αίσθηση που πήρα και λέω εάν αυτό δίνει μία αίσθηση ανασφάλειας, να το πω έτσι.

Κος :

Μα δε νομίζω ότι ζητήσαμε λίγο από δω και λίγο από κει. Δηλαδή, ήταν συγκεκριμένες οι προτάσεις. Ειδικά ο κύριος Αϊβαζίδης…

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Η συζήτηση ανοίγει. Να αφήσουμε να γίνει και ο δεύτερος κύκλος και μετά νομίζω ότι ουσιαστικά μπαίνουμε και στην καρδιά του προβλήματος.

Κος ΚΑΡΑΤΖΑΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Μισό λεπτό, πριν κλείσουμε. Γι αυτό το οποίο ειπώθηκε να πούμε δυο λόγια γιατί να μένουνε κάποιες εντυπώσεις οι οποίες είναι πάρα πολύ σημαντικές. Υπάρχει σαφέστατη φιλοσοφία και ξεκινήσαμε από την φιλοσοφία. Εκείνο το οποίο κατηγορηθήκαμε και αυτό το οποίο ειπώθηκε δεν είναι η μόνη κριτική που ακούστηκε. Προφανώς έχουμε αντιμετωπίσει τέτοιου είδους κριτικές, ότι προσπαθούμε να πάρουμε λίγο από τους πολιτικούς μηχανικούς, λίγο από τους χημικούς μηχανικούς ή από τους μηχανολόγους κλπ. και να κάνουμε μια καινούργια επιστήμη. Αυτό το πράγμα δε στέκει. Δημιουργούμε μία ενότητα πάρα πολύ συγκροτημένη, μία επιστήμη η οποία με πάρα πολύ συγκεκριμένο υπόβαθρο, ξεκινώντας από τις βασικές σπουδές, ξεκινώντας από τις επιλογές των γενικών μαθημάτων του μηχανικού και προσθέτοντας και χτίζοντας επάνω σε αυτά με πολύ συγκροτημένο τρόπο μαθήματα που έχουν κατεύθυνση και την ειδικότητα του μηχανικού περιβάλλοντος, δημιουργούμε τις ειδικότητες. Και μάλιστα ένα από τα πολύ βασικά τα οποία κάνουμε στο νέο πρόγραμμα το οποίο κάνουμε μέσω του ΕΠΕΑΕΚ το οποίον έχουμε, είναι η συνέχιση των μαθημάτων. Δηλαδή, οι προϋποθέσεις πώς το ένα μάθημα ακολουθεί το άλλο για να χτίσουμε ακριβώς αυτή τη συνέχεια, για να μπορέσουμε να κατευθύνουμε και να δημιουργήσουμε το προφίλ του μηχανικού που θέλουμε. Αυτή την ιδέα ότι παίρνουμε λίγο από το ένα, λίγο από το άλλο και προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα προφίλ μηχανικού με λίγο από χημικών μηχανικών με λίγο από πολιτικών μηχανικών, έχουμε κάνει ό,τι μπορούμε και νομίζω το έχουμε πετύχει. Δημιουργούμε ένα καθαρόαιμο προφίλ μηχανικού περιβάλλοντος, που μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του περιβάλλοντος από την άποψη την τεχνολογική, την διαχειριστική και, αν θέλετε, από την άποψη την οικολογική με την έννοια της αντίληψης των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Αλλά ας μην πλατειάσουμε. Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον θέμα στο τέλος για τη συζήτηση.

Κος ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

Δε νομίζω πάντως ότι κανένας κατηγόρησε ότι δεν υπάρχει φιλοσοφία. Σίγουρα υπάρχει μια φιλοσοφία και αυτή θα πρέπει να τη συζητήσουμε σε λίγο.

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Συνεχίζουμε τη συζήτησή μας. Ο κύριος Λιώλιος έχει το λόγο.

Κος ΛΙΩΛΙΟΣ (Καθ. ΔΠΘ, Μέλος ΜΕ Θεμάτων Παιδείας):

(Ομιλία μακριά από το μικρόφωνο) ...Μηχανικός Περιβάλλοντος. Δύο λέξεις: Μηχανικός, όπως ξέρετε, ξεκινάει από το αρχαίο ρήμα μηχανάομαι - μηχανώμαι – μηχανεύομαι. Αρχικά λέγαμε κατασκευάζω μηχανές, τώρα είμαστε που ασχολούμαστε με έργα. Μηχανικός λοιπόν Περιβάλλοντος, το δεύτερο σκέλος του τίτλου: εξετάζουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων των μηχανικών στο περιβάλλον. Από κει αμέσως-αμέσως έρχομαι στο θέμα της προηγούμενης συζήτησης που σχολιάστηκε ότι οι μηχανικοί περιβάλλοντος προσπαθούν να πάρουν από τις άλλες ειδικότητες κάποια επαγγελματικά δικαιώματα. Δεν το πιστεύω αυτό, γιατί ο μηχανικός περιβάλλοντος έχει πολύ λίγα να κάνει. Αρκεί να δει μόνο τις επιπτώσεις των έργων των άλλων μηχανικών στο περιβάλλον.

Το κομμάτι αυτό «Προκλήσεις και Προοπτικές» θα ήθελα να σχολιάσω την αντιπαράθεση μηχανικού περιβάλλοντος και φυσικές καταστροφές και για να προχωρήσω λίγο πιο κάτω θέλω να σχολιάσω ότι ο μηχανικός περιβάλλοντος πρέπει να δει τις φυσικές καταστροφές από την άποψη των έργων και την φιλοσοφία των έργων. Αλλά υπάρχουν τόσα θέματα εδώ, ξεκινώντας, παράδειγμα, από τη ρύπανση του περιβάλλοντος, από τις πλημμύρες, κοινό πεδίο έρευνας και εφαρμογής με τους υδραυλικούς μηχανικούς, προχωράμε στους σεισμούς, κοινό πεδίο έρευνας με τους γεωτεχνικούς μηχανικούς, να πάμε στις πυρκαγιές και στην εξάντληση των υδατικών πόρων ή στις μεταβολές που υφίστανται τα οικολογικά συστήματα ή στην παρεμπόδιση της αειφόρου αναπτύξεως, αυτό που σχολίασε προηγουμένως ο συνάδελφος. Υπάρχει νομίζω ένα πεδίο που μπορούν οι μηχανικοί περιβάλλοντος να συνεργαστούν με τους άλλους μηχανικούς για να μειώσουν τις επιπτώσεις στο μέλλον επάνω στο περιβάλλον.

Σε ό,τι αφορά τώρα την εκπαιδευτική και ερευνητική σκοπιά, εγώ από την πλευρά των οικολογικών μηχανικών που προέρχομαι θέλω απλώς να αναφέρω ότι στο Πανεπιστήμιο Θράκης που είμαστε με τους συναδέλφους, τον κύριο Αϊβαζίδη και τον κύριο Κατσαβά, όταν δημιουργήθηκε το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος πριν από επτά χρόνια περίπου, οι μηχανικοί πολιτικοί επωμιστήκαμε να κάνουμε στην αρχή και σέρβις για το καινούργιο τμήμα που δημιουργήθηκε σε μαθήματα μηχανικού. Σιγά-σιγά βέβαια το προσωπικό συμπληρώθηκε του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος, ο κύριος Αϊβαζίδης, ο κύριος Πεταλάς. Παρόλα αυτά, έχουν αυτή τη συνεργασία και φυσικά ο προβληματισμός που δημιουργήθηκε εκεί είναι ποια επαγγελματικά δικαιώματα θα έχουν οι απόφοιτοι του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος, όταν σε πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως ξέρετε, τα τμήματα πολιτικών μηχανικών έχουν αποκτήσει και την ‘ουρίτσα’ και υπάρχουν ως Civil & Environmental Engineering.

Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει συνεργασία των μηχανικών περιβάλλοντος τόσο με τους πολιτικούς μηχανικούς όσο και με άλλες ειδικότητες, όπως είναι οι χημικοί μηχανικοί εδώ. Γιατί το περιβάλλον δεν είναι μόνο το φυσικό περιβάλλον, αλλά είναι και το πολιτιστικό περιβάλλον, όπως πολύ σωστά έθιξε προηγουμένως η κυρία Μοροπούλου. Και πιστεύω ότι υπάρχει ευρύ πεδίο να αναπτύξουν επαγγελματικά δικαιώματα οι μηχανικοί περιβάλλοντος. Μην ξεχνάμε ότι σε πιο προχωρημένες καταστάσεις τα μαθηματικά μοντέλα που πρέπει να χρησιμοποιήσουν οι μηχανικοί περιβάλλοντος έχουν σχέση με πολυπλοκότητα και χάος. Να σας θυμίσω λιγάκι τον Πριγκοζίν, τον διάσημο αυτό επιστήμονα που πριν λίγο καιρό πέθανε στις Βρυξέλλες, που είχε ασχοληθεί με την θεωρία του χάρους, ξεκινώντας από την ειδικότητα του χημικού μηχανικού και επεκτείνοντάς την στο τι γίνεται στο περιβάλλον.

Πιστεύω ότι στο πρόγραμμα σπουδών των μηχανικών περιβάλλοντος θα πρέπει να τεθεί αυτή η πρόκληση πώς θα γίνει διαχείριση φυσικών καταστροφών από περιβαλλοντική άποψη. Επειδή το θέμα της συζήτησης εδώ είναι «Προοπτικές και Προκλήσεις», νομίζω ότι προς αυτή την κατεύθυνση οι μηχανικοί περιβάλλοντος δεν είναι αμέτοχοι. Ξεκινάω από ένα απλό παράδειγμα που είναι εδώ ο κύριος Πεταλάς, σαν πιο αρμόδιος της τεχνικής βιολογίας. Θυμίζω για τους σεισμούς που γίνονται στους ελλαδικούς χώρους, τα διάφορα τόξα που ακούμε και οι δυσμενείς επιπτώσεις των σεισμών όχι μόνο στο περιβάλλον, αλλά και σε ανθρώπινες ζωές. Εδώ βλέπετε, παράδειγμα, καταγραφές των τελευταίων σεισμών, τι θύματα είχαμε. Θεσσαλονίκη είχαμε 45, στην Αθήνα είχαμε τους 150 νεκρούς. Οι εικόνες αυτές που εμείς σαν πολιτικοί μηχανικοί τις κοιτάζουμε και αφορούνε το δομημένο περιβάλλον, τις κατασκευές και τις κατασκευές που γίνονται εκεί, νομίζω ότι σε ό,τι αφορά το φυσικό περιβάλλον είναι στην περιοχή των μηχανικών περιβάλλοντος.

Επομένως, κατά την άποψή μου, στο πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να υπάρχει κάποιο μάθημα που να ασχολείται και με φυσικές καταστροφές και με την θεώρηση των σεισμών από την πλευρά του μηχανικού περιβάλλοντος πλέον. Απλώς ένα παράδειγμα ανέφερα από τις φυσικές καταστροφές.

Κλείνοντας, θέλω να στηρίξω την άποψη ότι πρέπει οι μηχανικοί περιβάλλοντος να έχουν ανεξάρτητα επαγγελματικά δικαιώματα που θα εστιάζονται στις επιπτώσεις τις περιβαλλοντικές που τα έργα των υπολοίπων μηχανικών έχουν εμφανίσει. Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Λιώλιο. Η κυρία Λοϊζίδου έχει το λόγο.

Κα ΛΟΪΖΙΔΟΥ (Καθ. Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ):

Δεν είχα υπόψη να χαλάσω το πρόγραμμα αλλά θέλω να πω δυο λόγια. Δεν θα μακρηγορήσω, γιατί δεν είχα υπόψη ότι θα είμαι στο πρόγραμμα. Νόμιζα μόνο το τελικό κομμάτι θα κάλυπτα. Αλλά έχω να πω δυο πράγματα πολύ σύντομα για τον κλάδο των μηχανικών περιβάλλοντος.

Πιστεύω ότι η ανάπτυξη προχώρησε πάρα πολύ γρήγορα, χωρίς όμως να λάβουμε τα μέτρα μας για την προστασία του περιβάλλοντος, είτε γιατί δεν μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε προβλήματα ή ακόμα δεν είχαμε την γνώση για την πρόληψη.

Ο κλάδος του μηχανικού περιβάλλοντος είναι ένας κλάδος σχετικά νέος. Γνωρίζουμε όλοι ότι οι μηχανικοί περιβάλλοντος ήταν ένα κομμάτι των πολιτικών μηχανικών και της υγειονομικής τεχνολογίας ιδιαίτερα στο ΕΜΠ. Οι ανάγκες της αγοράς, όπως είπε και προηγουμένως ένας συνάδελφος, οδήγησαν στο να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα μέσα από τις γνωστές ειδικότητες που έχουμε των μηχανικών. Συνεπώς, σήμερα ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα έχοντας απέναντί μας έναν καινούργιο κλάδο που είναι οι μηχανικοί περιβάλλοντος. Θα πω ότι ο μηχανικός περιβάλλοντος έχει ένα συγκροτημένο πρόγραμμα σπουδών. Συμφωνώ πλήρως με τον κύριο Οικονομόπουλο. Το πρόγραμμα το οποίο έχει παρουσιαστεί έχει βάθος. Αν δούμε τα μαθήματα στις ενότητες που υπάρχουνε, αυτή τη γνώση πρέπει να πάρει ο μηχανικός περιβάλλοντος για να μπορέσει να αντιμετωπίσει σφαιρικά τα προβλήματα του περιβάλλοντος και όχι αποσπασματικά. Η βαθιά γνώση των βασικών επιστημών, στη συνέχεια η βαθιά τεχνική γνώση, ακόμη η γνώση διαχειριστικών θεμάτων, νομικό πλαίσιο, μπορεί οπωσδήποτε να δώσει αυτό το υπόβαθρο που έρχεται να δώσει ολοκληρωμένες λύσεις στα περιβαλλοντικά θέματα. Όλοι εμείς που ασχολούμαστε με το περιβάλλον, κι εγώ, οι χημικοί μηχανικοί πήραμε ένα κομμάτι και το αναπτύξαμε. Ποτέ δεν είχαμε τις γνώσεις που έχει σήμερα ένας μηχανικός περιβάλλοντος.

Υπάρχουν τομείς που θέλουν πολύ μεγάλη εμβάθυνση. Θα μπω λίγο στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων. Ακούσαμε προηγουμένως για τις καταστροφές. Ο τομέας της διαχείρισης των αποβλήτων είναι ένας πάρα πολύ μεγάλος τομέας. Οι μηχανικοί περιβάλλοντος πρέπει να δώσουν τις λύσεις, όχι αυτές που έχουμε συνηθίσει, αλλά να πάνε πολύ πιο βαθιά και να δούνε την πρόληψη, νέους σχεδιασμούς, ολοκληρωμένες λύσεις. Κι αυτά κύρια προέρχονται μέσα από μια βαθιά γνώση της επιστήμης αυτής.

Θα τονίσω ότι τα επαγγελματικά δικαιώματα των μηχανικών δεν θα διεκδικηθούν απλώς αρπάζοντας ένα κομμάτι, αλλά δίνοντας αυτή την εικόνα προς τα έξω, ότι ο μηχανικός αυτός αντιμετωπίζει ολοκληρωμένα τα θέματα περιβάλλοντος. Και είναι ο μόνος κλάδος που τα αντιμετωπίζει ολοκληρωμένα.

Υπάρχουν τεράστιες προοπτικές σε όλους τους τομείς. Είτε αυτός είναι ο δημόσιος τομέας ή ο ιδιωτικός τομέας, υπάρχει πάρα πολύ μεγάλο περιθώριο για την επαγγελματική κατοχύρωση και την επαγγελματική απασχόληση αυτών των ανθρώπων. Σε όλους τους τομείς σήμερα και μπορώ να πω βρίσκομαι στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γιατί συμμετέχω στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, βλέπουμε τις ανάγκες σε όλες τις χώρες πια γι αυτή την ειδικότητα των μηχανικών περιβάλλοντος, οι οποίοι αγκαλιάζουν τα θέματα αυτά στην βάση τους και ολοκληρωμένα και όχι αποσπασματικά. Πιστεύω ότι πρέπει για το Τεχνικό Επιμελητήριο να δώσει με τον α ή β τρόπο, όποιος και να είναι αυτός ο τρόπος, την κατοχύρωση που χρειάζονται αυτοί οι μηχανικοί. Την τυπική, αν θέλετε, κατοχύρωση, που είναι ουσιαστική στη χώρα μας, γιατί μόνο αυτό συμβαίνει στη χώρα μας, με αυτή την κατοχύρωση να μπορέσουν και αυτοί να δουλέψουν όπως και όλες οι υπόλοιπες άλλες ειδικότητες.

Επαναλαμβάνω, λοιπόν, ότι πρέπει να προωθηθεί αυτός ο κλάδος που λέγεται μηχανικοί περιβάλλοντος, γιατί το μέλλον είναι μπροστά και θέλουμε πραγματικά την προστασία του περιβάλλοντος με σωστή γνώση και σωστή αντιμετώπιση. Εδώ θα τελειώσω.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ο κύριος Αγορής έχει το λόγο.

Κος ΑΓΟΡΗΣ (Αν. Καθ. Παν. Πάτρας, Πρόεδρος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ – Πρόεδρος ΚΑΠΕ):

Πριν μερικούς μήνες σε κάποιο συνέδριο του εξωτερικού μας εμφάνισε ένας συνάδελφος την εξίσωση αυτή εδώ –μπας και δεν την ξέραμε! Το Ε το μαύρο είναι το Engineering, το Ε το καφέ είναι το Economy, το Ε το πράσινο είναι το Environment. Είπε ότι βεβαίως όλα αυτά πρέπει να συνυπάρχουν στο αποτέλεσμα της δουλειάς ενός μηχανικού και ότι ως τώρα το Engineering ήταν πρώτο, ακολουθούσε το Economy και μετά το Environment. Όμως οι χρόνοι άλλαξαν, οι καιροί άλλαξαν και η εξίσωση αυτή ναι μεν συνεχίζει να είναι έτσι, αλλά έχει περάσει το Economy μπροστά ή το Environment μπροστά και το Engineering πίσω-πίσω.

Υπάρχει μια τάση, ξέρετε, των μεγαλύτερων μηχανικών, απ’ ό,τι σχολιάστηκε, να πηγαίνουν το Engineering προς τα πίσω, μια και όσο μεγαλώνουν αποκόπτονται συνήθως από την ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης και να γίνονται όλο και πιο πολλοί οικονομολόγοι κάνοντας πιο λογιστικές πράξεις ή όλο και πιο αόριστα να μιλάνε για το περιβάλλον και όχι μέσα από τους μηχανικούς του περιβάλλοντος και όπως πρέπει να είναι το περιβάλλον ένα στοιχείο του Engineering, κατά την άποψή μου.

Κάποιοι άλλοι διατυπώσαμε κάποια άλλη άποψη, που λέει ότι ο μηχανικός είναι τεχνικός επιστήμονας, ο οποίος χρησιμοποιεί τα επιτεύγματα των φυσικών επιστημών για την παραγωγή τεχνικών έργων για να καλύψει τις ανθρώπινες ανάγκες. Δηλαδή, φτιάχνει το ανθρώπινο οικοσύστημα κατά τρόπον ο οποίος πρώτα απ’ όλα είναι οικονομικά ο βέλτιστος, ενεργειακά ορθολογικός, περιβαλλοντικά αποδεκτός και αισθητικά όμορφος. Δηλαδή, όλα αυτά συνυπάρχουν μέσα στο επάγγελμα του μηχανικού. Δεν είναι μονάχα το τεχνικά ορθό. Είναι και όλα αυτά. Και αφού συνυπάρχουν στο επάγγελμα του μηχανικού μέσα, δεν είναι αυτή η απλή εξίσωση. Η εξίσωση είναι πιο πολυσύνθετη. Δεν έχει μόνο το Engineering, το Economy και το Environment. Είναι ότι το Engineering, το μαύρο δηλαδή αυτό, συμπεριλαμβάνει και το Energy Efficiency και το Esthetic. Άρα, μπορούμε να σχηματίσουμε την εξίσωση αυτή σε αυτή εδώ: το E είναι 2Ε, που είναι το Economy + Environment, είναι και το Ε², που είναι το Energy Efficiency, είναι και το Ε παραγοντικό, που είναι το Esthetic.

Δηλαδή, πολλά πράγματα τέμνονται με τις επιστήμες του μηχανικού και δίνουν ένα αποτέλεσμα. Κατά την άποψή μου, βέβαια, ως ο κύκλος των έργων έχει μέσα το στοιχείο του περιβάλλοντος και δεν μπορούμε να πούμε ότι μπορεί να γίνει ένα συγκεκριμένο έργο χωρίς το μηχανικό περιβάλλοντος. Δηλαδή, έχω διατυπώσει μία άποψη τα τελευταία χρόνια στο Τεχνικό Επιμελητήριο που λέει ότι αυτό που μας έχουν βαφτίσει επαγγελματικά δικαιώματα δεν είναι επαγγελματικά δικαιώματα. Είναι επαγγελματικές ευθύνες. Αυτά είναι άσχετα τώρα. Αυτά ταιριάζουν με περιβάλλον, ας πούμε. Είναι επαγγελματικές ευθύνες. Και τις επαγγελματικές ευθύνες μας τις βάφτισαν έντεχνα επαγγελματικά δικαιώματα για να τα διεκδικούμε. Μας έχουν φορτώσει επαγγελματικές ευθύνες, οι οποίες έχουν πολλές παραμέτρους. Είναι από ποινικές μέχρι αστικές, ηθικές ευθύνες, επιστημονικές ευθύνες. Μας κάνουν να τις διεκδικούμε ως δικαιώματα. Δεν υπάρχει έργο τεχνικό που να μην απαιτεί τη συνύπαρξη περισσοτέρων από ενός μηχανικού. Και το πιο απλό πια τεχνικό έργο είναι σύνθετο, αποτελεί τη συνύπαρξη πολλών μηχανικών και εφόσον τα έργα του μηχανικού μετασχηματίζουν την φύση, απαιτείται συνεργασία πάντα ενός μηχανικού περιβάλλοντος. Ενός μηχανικού που θα έχει την περιβαλλοντική διάσταση.

Τώρα, αυτό που άκουσα ότι οι πολιτικοί μηχανικοί είναι και περιβάλλοντος, χαίρω πολύ. Οι πολιτικοί μηχανικοί είναι όλα κι αυτό είναι το χειρότερο που μπορούμε να ακούσουμε. Το να υπάρχει τώρα ένας κλάδος των πολιτικών μηχανικών που ασχολείται με το περιβάλλον, καλώς να υπάρχει, καλώς και των χημικών μηχανικών, καλώς και των μεταλλειολόγων, καλώς και των ηλεκτρολόγων και των μηχανολόγων. Έχει περάσει, ξέρετε, η εποχή του παν-μηχανικού. Έναν καιρό μέσα στα πέντε χρόνια σπουδών χωράγανε και του μηχανολόγου και του ηλεκτρολόγου και του ηλεκτρονικού και του ναυπηγού η γνώση. Όποιος έβγαινε ήταν για όλα. Τώρα τελείωσε αυτό. Μέσα στα πέντε χρόνια σπουδών μετά δυσκολίας χωράνε οι γνώσεις του ηλεκτρολόγου μονάχα ή του μηχανολόγου μονάχα ή του ναυπηγού. Κάθε δράση, κάθε έργο χρειάζεται την λεγόμενη διαπειθαρχική προσέγγιση. Πρέπει πολλοί κλάδοι να συνεργάζονται. Δεν υπάρχει η ανάγκη μόνο του όρου επαγγελματικά δικαιώματα, αλλά εκεί να προδιαγράφεται από την διακήρυξη του κάθε έργου ότι μέσα πρέπει να συμμετέχουν περισσότεροι από έναν κλάδο μηχανικών και φυσικά, όπως είπα, μηχανικοί του περιβάλλοντος.

Δεν ξέρω αν μου επιτρέπεται να δείξω ακόμα δύο διαφάνειες -νομίζω ότι έχουμε χρόνο- που δείχνουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη σημασία για το περιβάλλον. Βγήκε το Green Paper, η Πράσινη Βίβλος το Νοέμβριο του 2000, που έχει μία καμπύλη μέσα που προβλέπει την εξέλιξη των καυσίμων μέχρι το 2030, που θα παράγονται μέσα στα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν ως το 2030 θα έχουμε 30 χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οπότε, βλέπετε ότι η καμπύλη είναι πτωτική. Τα στερεά καύσιμα σταθεροποιούνται από ένα σημείο και μετά το 2000 και μετά, το πετρέλαιο μειώνεται που παράγεται μέσα στα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το φυσικό αέριο κάπως σταθεροποιείται, αλλά κι αυτό λίγο μειώνεται, η πυρηνική ενέργεια μειώνεται δραματικά. Το μόνο καύσιμο –εντός εισαγωγικών- που αυξάνεται είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συνολικά προβλέπεται ότι η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από 50% που ήταν το 2000 θα γίνει 70% το 2030. Δηλαδή, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εκτός άλλων, συμβάλλουνε και στη λιγότερο ενεργειακή εξάρτηση, δηλαδή στην ενεργειακή ανεξαρτησία, πλέον του ότι προστατεύουν το περιβάλλον. Βέβαια, στη χώρα μας έχουμε μία επιθετική αύξηση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η καμπύλη 2002 επίσης πήγε καλά.

Αν δούμε, λοιπόν, τώρα από πλευράς περιβάλλοντος ποια είναι η αναμενόμενη αποφυγή το 2004 που εκτιμάται ότι μπορούμε να πιάσουμε 1.000 μεγαβάτ από ανανεώσιμες, είναι 5,5 μεγατόνοι διοξειδίου του άνθρακα, αποφυγόμενες εκπομπές προς το περιβάλλον. Δηλαδή, έχουμε μία τεχνολογία στην Ευρώπη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ενισχύουν και την ανεξαρτησία, συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος και ταυτόχρονα δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Δηλαδή, έχουμε μια τεχνολογία η οποία ουσιαστικά αυτή καθορίζει την αειφόρο ανάπτυξη. Αν αυτό δεν είναι αειφόρος ανάπτυξη, τότε τι είναι αειφόρος ανάπτυξη;

(…)

…χωρίς τα δίκτυα τα ηλεκτρικά, τα οποία βέβαια πρέπει να είναι ενταγμένα στο περιβάλλον, και σωστά, και με περιβαλλοντικές μελέτες γι αυτά. Αν υπολογίσουμε πρόχειρα-πρόχειρα ένας χειρονάκτης πόση ενέργεια παράγει κατ’ έτος. Δουλεύει 250 ημέρες το χρόνο, οκτάωρο και έχει 75 βατ ισχύ. Συνολικά βγάζει 150 κιλοβατώρες το χρόνο. Δηλαδή, αν δούμε τη μέση κατανάλωση κατά κεφαλήν, που έχουμε 4.800 κιλοβατώρες το χρόνο, αυτό αντιστοιχεί σε εργασία 32 σκλάβων ανά κάτοικο. Δηλαδή, στην πρίζα, στον μετρητή μας ο καθένας έχουμε 32 σκλάβους. Δε νομίζω ότι 32 σκλάβοι θα ήταν περιβαλλοντικά φιλικότεροι από την όλη διαδικασία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που εφαρμόζεται στον τόπο μας.

Για να έχουμε και μία εικόνα τι γλιτώνουμε από εξοικονόμηση ενέργειας όσον αφορά το περιβάλλον, για κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας που εξοικονομούμε μόνο από άποψη του διοξειδίου του άνθρακα γλιτώνουμε 1,24 κιλά διοξειδίου του άνθρακα, αν παράγεται από λιγνίτη, 0,77 κιλά, αν παράγεται από πετρέλαιο και 0,514 κιλά, αν παράγεται από φυσικό αέριο. Για κάθε κιλοβατώρα χρειάζεται δύο κιλά λιγνίτη να εξάγουμε, δύο λίτρα νερό να χρησιμοποιήσουμε στον θερμικό σταθμό παραγωγής και 8-10 κιλά χώμα να μεταφέρουμε για να αποκαλύψουμε το λιγνίτη. 1,24 διοξειδίου του άνθρακα βγαίνει στο περιβάλλον. Δηλαδή, για κάθε κιλοβατώρα έχουμε πολλαπλά οφέλη περιβαλλοντικά, αν και εφόσον κάνουμε εξοικονόμηση ενέργειας.

Άρα, για μένα, στοιχείο και του μηχανικού περιβάλλοντος, στοιχείο των σπουδών του, πρέπει να είναι και τα θέματα εξοικονόμησης ενέργειας και τα θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ευχαριστούμε πολύ. Ο κύριος Κουτσόπουλος έχει το λόγο.

Κος ΚΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ (Αν. Πρόεδρος ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Περιβάλλον & Ανάπτυξη»):

Αυτό που θα ήθελα να πω στο μικρό χρονικό διάστημα που θα ήθελα να σας απασχολήσω είναι λίγο για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα που έχουμε εδώ στο Πολυτεχνείο, που λέγεται Περιβάλλον & Ανάπτυξη, που σημαίνει ότι βάζουμε το περιβάλλον δίπλα-δίπλα με την ανάπτυξη και θεωρούμε την ανάπτυξη μια πλευρά του ίδιου νομίσματος που στην άλλη έχει την ανάπτυξη. Αυτό είναι το ένα βασικό που νομίζω ότι πρέπει να το θέσουμε σοβαρά υπόψη και να το σκεφτούμε και να το συζητήσουμε.

Το άλλο είναι ότι αντιληφθήκαμε, τουλάχιστον καθότι προχωράμε το Περιβάλλον & Ανάπτυξη, το μεταπτυχιακό πρόγραμμα, ότι τα τελευταία χρόνια στην επιστημολογία της τεχνικής εκπαίδευσης έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές και διαφοροποιήσεις στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα. Από τις πιο σπουδαίες διαφοροποιήσεις εγώ θα αναφέρω, βέβαια αφορούν αυτό το δίπολο της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος, θα αναφέρω τέσσερις οι οποίες θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικές. Μάλιστα, η τελευταία είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Πρώτον, έχουμε μία αλλαγή της θεώρησης ότι το περιβάλλον είναι ένα εξωτερικά δοσμένο δημιούργημα στην πίστη ότι υπάρχει ένα οικοσύστημα σα μία φυσική, κοινωνική και πολιτιστική διαδικασία. Άρα λοιπόν, το περιβάλλον δεν είναι κάτι εκεί μακριά, αλλά είναι μια κοινωνική, πολιτιστική και βέβαια φυσική διαδικασία. Μια άλλη διαφορά είναι ότι από την αντίληψη της μοναδικότητας της γεωγραφικής θέσης αρχίζουμε πια να παραδεχόμαστε ότι υπάρχει μια αλληλεξάρτηση των φαινομένων στο γεωγραφικό χώρο. Μια τρίτη είναι ότι από τις δοξασίες που βασίζονται στον διαχωρισμό χώρου και χρόνου προχωρούμε στις θεωρήσεις που υποστηρίζουν τη σχετικότητα χρόνου και χώρου. Τέλος, από την υπόθεση ότι τα γεγονότα υπάρχουν για να ανακαλυφθούν, στην αντίληψη ότι αποτελούν κοινωνικά κατασκευάσματα, δηλαδή είναι δικά μας δημιουργήματα.

Νομίζω ότι η τελευταία αντίληψη είναι πολύ σημαντική, γιατί δείχνει καθαρά την ανάγκη για μια κοινωνική επιστημολογία κάθε επιστήμης, συμπεριλαμβανομένης και αυτής που θεραπεύει το περιβάλλον. Αλλά και βέβαια και κάθε μορφωτικού ιδρύματος που θέλει να παίξει ένα καθοριστικό ρόλο στο προχώρημα της επιστήμης και στην καλυτέρευση της κοινωνίας.

Θα σας διαβάσω κάτι που είπε ένας φυσικός, ο οποίος κατέληξε φιλόσοφος, ο Kenso Furtado, ο οποίος είπε ότι ο τρόπος που ασκούμε την επιστήμη μας περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά από τους μύθους μας. Οι μύθοι μας, είπε, λειτουργούν σα λάμπες που φωτίζουν το πεδίο αντίληψης του επιστήμονα, επιτρέποντάς του να έχει καθαρή εικόνα από ορισμένα μόνο προβλήματα και να μην βλέπει κανένα από τα άλλα προβλήματα, ενώ συγχρόνως του δίνουν την πνευματική ηρεμία που χρειάζεται, μια και οι κρίσεις που κάνει φανερώνονται στο μυαλό του σαν αντανάκλαση της αντικειμενικής πραγματικότητας.

Αλλά το ερώτημα που θέτουμε κι εμείς σαν ακαδημαϊκοί είναι ποιες είναι οι πηγές των μύθων μας, δηλαδή ποιοι είναι οι μύθοι. Δηλαδή, το ερώτημα που τίθεται νομίζω έντονα στη σημερινή κοινωνική συγκυρία είναι ποιοι είναι οι μύθοι και ποιες είναι οι αξίες με βάση τις οποίες καλούμεθα να εκπαιδεύσουμε τους αυριανούς μηχανικούς που θα ασχοληθούν με το περιβάλλον. Όπως είπα, το περιβάλλον αποτελεί τη μια πλευρά του νομίσματος που συμπεριέχει και την ανάπτυξη. Διερωτώμαι, είναι αρκετό με τη σημερινή τεχνολογική εξέλιξη να εφοδιάζουμε τους μηχανικούς με γνώσεις ώστε ουσιαστικά να μπορούν να κατασκευάζουν ό,τι θέλουν, όπως θέλουν και όπου θέλουν; Ή μήπως οφείλουμε να τους ευαισθητοποιήσουμε πλέον και σε θέματα που αφορούν το γιατί ή ποιον εξυπηρετεί μια κατασκευή; Ή ακόμα αν θέλετε περισσότερο, ποιες είναι οι επιπτώσεις του στο φυσικό, οικιστικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον; Εδώ θα ήθελα να πω απερίφραστα και κατηγορηματικά ότι για μας το επίκεντρο αυτής της θεώρησης του δίπολου περιβάλλον και ανάπτυξη, που αποτελεί, αν θέλετε, και την πηγή των μύθων και των αξιών μας, είναι η έννοια της ολοκληρωμένης προσέγγισης.

Εδώ θα ήθελα να σταθώ και να τελειώσω με αυτό. Τι εννοούμε ολοκληρωμένη προσέγγιση, ιδιαίτερα ολοκληρωμένη προσέγγιση ως προς την ανάπτυξη; Πρέπει να σας πω ότι υπάρχουν διαφοροποιήσεις στο τι είναι ανάπτυξη και πολλοί ορισμοί. Ήδη άκουσα για αειφόρο, άκουσα για ολοκληρωμένη. Θα μου επιτρέψετε να δώσω μία δική μου άποψη πώς αυτή η έννοια της ανάπτυξης έχει διαφοροποιηθεί και πώς αυτό μας οδηγεί στο να δούμε διαφορετικά το θέμα του να κάνουμε μηχανικούς περιβάλλοντος με έναν διαφορετικό τρόπο.

Επιγραμματικά μπορούμε να πούμε ότι μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η ανάπτυξη αποτελούσε για πολλά χρόνια και σχεδόν για όλες τις χώρες και για όλα τα κοινωνικά συστήματα μια μονοδιάστατη προσέγγιση. Και αυτή ήταν η οικονομική. Χρειάστηκε πραγματικά μια έντονη αμφισβήτηση της επιστημονικής κοινότητας, ώστε να συγκροτηθεί μια εναλλακτική θεώρηση αυτής της προσέγγισης. Φτάσαμε στην Επιτροπή Broodland των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου μιλήσαμε για αειφόρο ή βιώσιμη ανάπτυξη. Βέβαια, αν θυμάστε, την όρισαν ως την ανάπτυξη εκείνη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να υποθηκεύει την ικανοποίηση των αναγκών των μελλοντικών γενεών. Εγώ πιστεύω και νομίζω όσοι δουλεύουμε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Περιβάλλον & Ανάπτυξη εδώ στο Πολυτεχνείο, ότι σήμερα και αυτή η θεώρηση δεν είναι αποδεκτή. Όπως θα υποστήριζε ο φίλος μου ο Δημήτρης ο Ρόκος, αν ήταν εδώ, θα μιλούσε ότι υπάρχει ανάγκη για μια αξιοβίωτη, θα την έλεγε αυτός, ολοκληρωμένη, λέω εγώ, προσέγγιση. Η προσέγγιση αυτή είναι ταυτόχρονα οικονομική, κοινωνική, τεχνική, τεχνολογική, πολιτική, πολιτιστική, σε διαλεκτική αρμονία και σε σεβασμό με το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, μέρος του οποίου είναι ο άνθρωπος.

Είναι φανερό, αυτό προσπαθώ να πω, ότι παρουσιάζεται μια διαφοροποίηση στην θεώρηση της ανάπτυξης. Πάμε από το σημείο που θεωρούσαμε ότι η ανάπτυξη είναι ένα σύνολο σχέσεων, αλληλεξαρτήσεων και αλληλοεπιδράσεων της φυσικής και κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας σε μια θεώρηση όπου τα προηγούμενα αποτελούν μια διαλεκτική ενότητα, ένα οργανικό όλο. Νομίζω αυτό είναι το βασικό. Δηλαδή, πρέπει να ξεπεράσουμε και στη μόρφωση των μηχανικών μας αλλά και σε αυτούς που είναι έξω στο επάγγελμα και πραγματικά εφαρμόζουν περιβαλλοντική μηχανική, είναι μηχανικοί περιβάλλοντος, πρέπει να ξεπεράσουν την ιδέα της ανάπτυξης σαν ένα σύνολο σχέσεων και αλληλεξαρτήσεων και αλληλοεπιδράσεων και να την δουν σαν ένα οργανικό όλο.

Να κλείσω λέγοντας το εξής. Για να μπορέσουμε να επιτύχουμε μια τέτοια προσέγγιση και στην εκπαίδευση των μηχανικών μας, αλλά και αργότερα στην εφαρμογή αυτών που θα κάνουν, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε και τις αντίστοιχες τεχνικές. Δηλαδή, η ανάπτυξη πρέπει να αποτυπωθεί, να αναλυθεί και να γίνει κατανοητή. Για να γίνει κατανοητή, απαιτεί μία διαλεκτική προσέγγιση και αυτή η διαλεκτική προσέγγιση είναι αυτό που ονομάζουμε διεπιστημονική προσέγγιση. Πρέπει λοιπόν η προσέγγισή μας να είναι διεπιστημονική. Δυστυχώς, και αυτή η έννοια έχει κακοπεράσει λιγάκι εδώ στην Ελλάδα. Συγχέεται πολλές φορές με την έννοια της πολυεπιστημονικότητας, αλλά διαφέρει σημαντικά. Ενώ η πολυεπιστημονικότητα είναι απλώς μια ομάδα ανθρώπων που συμμετέχουν, όπου ο καθένας συνεισφέρει τη δική του γνώση, εντούτοις δεν είναι αυτό που ζητάμε. Ενώ αντίθετα η διεπιστημονική προσέγγιση υποστηρίζουμε ότι διαφέρει από την πολυεπιστημονική με τον ίδιο τρόπο που διαφέρουν τα προθέματα που υπάρχουν. Δηλαδή, η διαφορά του δια- με το πολυ-. Όταν λέμε δια- αναφερόμαστε ταυτόχρονα και στο χώρο και στο χρόνο. Μιλάμε δια ξηράς για το χώρο. Μιλάμε δια βίου για το χρόνο. Επομένως, καλύπτει και συσχετίζει έννοιες τόπου και διάρκειας. Αντιλαμβάνεται και εκφράζει πολυδιάστατες σχέσεις και αλληλεπιδράσεις των πτυχίων, τα οποία συγκροτούν και συναποτελούν συγκεκριμένες ενότητες, οντότητες ή κλίμακα των υπό διερεύνηση προβλημάτων.

Λέμε λοιπόν ότι στο Περιβάλλον & Ανάπτυξη, πρώτον, θεωρούμε ότι η έννοια της ανάπτυξης είναι σημαντική, δεν μπορούμε να την ξεκολλήσουμε από το περιβάλλον. Και μάλιστα αυτή την ανάπτυξη που εμείς την ονομάζουμε, όπως εγώ την ονομάζω ολοκληρωμένη, ο φίλος μου ο Ρόκος αξιοβίωτη. Αλλά αυτό που λέμε είναι ότι πρέπει να φύγουμε από τις απλές σχέσεις που είχαμε μάθει να μιλάμε και να πάμε σε αυτό το όλο. Δηλαδή, να δούμε ότι ανάπτυξη έξω από τα πολιτιστικά, έξω από τα κοινωνικά δεν μπορούμε να την εξετάζουμε και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να έχουμε μια διεπιστημονική προσέγγιση. Δηλαδή, ο καθένας μας να φέρουμε αυτό που έχουμε, και οι πολιτικοί μηχανικοί και οι χημικοί, αλλά να έχουμε ένα κοινό πεδίο ώστε να μπορούμε να επικοινωνούμε και να μπορούμε να βγάζουμε σε πέρας τα προβλήματα τα οποία είναι τόσο πολύπλοκα που απαιτούν διεπιστημονική και όχι πολυεπιστημονική προσέγγιση.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ευχαριστούμε πολύ. Ο κύριος Μπεργελές έχει το λόγο.

Κος ΜΠΕΡΓΕΛΕΣ (Καθ. Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ):

Κύριε Κουτσόπουλε, εμείς το μεταφράσαμε το ‘ολοκληρωμένη’ ολιστική, μια και οι Αμερικάνοι έχουν holistic.

Η παρέμβαση έχει δοθεί γραπτά. Μόνο επιλεκτικά θα διαβάσω μερικά πράγματα, αλλά ο τίτλος είναι λίγο προβοκατόρικος: Έχουμε ανάγκη μηχανικού περιβάλλοντος; Ή όλοι οι μηχανικοί πρέπει να ενεργούν ως περιβαλλοντολόγοι;

Όλα τα έργα που αντιμετωπίζουν οι μηχανικοί για ολιστική αντιμετώπισή τους απαιτούν γνώσεις από τεχνικές επιστήμες, από βασικές επιστήμες, απαιτούν γνώσεις κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Οι τελευταίες χρειάζονται προκειμένου να εκτιμηθούν κοινωνικές επιπτώσεις από την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού προβλήματος, ενώ οι τεχνικές επιστήμες απαιτούνται για την επιλογή της βέλτιστης τεχνικής λύσης. Η τελευταία μπορεί να αναφέρεται σε μια διαδικασία κατασκευής προϊόντος (ποσότητα απορριπτομένου υλικού) σε ενεργειακή διαδικασία (νόμος Καρνώ: ποσότητα απορριπτόμενης θερμότητας στο περιβάλλον). Έτσι απαιτεί γνώσεις βασικές τεχνικών επιστημών διαφόρων ειδικοτήτων: μηχανολόγου, χημικού, πολιτικού μηχανικού.

Προς επίρρωση επιπλέον των προηγουμένων αναφέρονται δράσεις που άπτονται του περιβάλλοντος: παγκόσμια κλιματική αλλαγή, όξινη βροχή, φαινόμενο θερμοκηπίου, τρύπα όζοντος, ατμοσφαιρική ρύπανση τοπική και παγκόσμιας εμβέλειας, μετασχηματισμός, ρύπανση υδάτων, επεξεργασία υγρών αποβλήτων, διαχείριση οικοσυστημάτων, επικίνδυνα υλικά, διαχείριση και εκτίμηση επικινδυνότητας, προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος, αντιρρυπαντική τεχνολογία, πολιτικές αποκατάστασης εδαφών, φυσικές καταστροφές, σεισμούς. Οι γνώσεις που απαιτούνται για την αντιμετώπιση ενός και μόνο από τα προηγούμενα θέματα δεν είναι δυνατό να είναι κτήμα μιας ειδικότητας.

Συνεπώς, τα περιβαλλοντικά προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από κάποια ειδικότητα μηχανικού περιβάλλοντος, αλλά απαιτούν συνέργια μηχανικών με γνώσεις και μεθόδους στην αντιμετώπιση των τεχνολογικών προβλημάτων, έκαστος μηχανικός στην περιοχή της τεχνογνωσίας του και συντονιστής ο μηχανικός με την αποδεδειγμένα μεγαλύτερη δραστηριότητα στο συγκεκριμένο θέμα. Αυτή είναι η λύση στα επαγγελματικά δικαιώματα, κύριοι. Αυτή ήταν η πρώτη θέση.

Η δεύτερη θέση είναι ποιοι είναι οι μηχανικοί με συναίσθηση περιβάλλοντος. Σχεδόν σε όλους τους κώδικες επαγγελματικής δεοντολογίας των μηχανικών υπάρχει σαφής αναφορά-δέσμευση ότι ο μηχανικός πρέπει να έχει ως πρώτιστο μέλημά του την προστασία του περιβάλλοντος. Μερικές φορές γίνεται και αναφορά στα προβλήματα ηθικής, που προκύπτουν από την άσκηση του επαγγέλματος λόγων σύγκρουσης ενδιαφερόντων εργασιακών-κοινωνικών. Αυτό όμως που άλλαξε την προσέγγιση του μηχανικού στα επαγγελματικά θέματα είναι η περιβαλλοντική εκπαίδευση που εισήχθη σε πολλές σχολές μηχανικών, όπως στη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ με υποχρεωτικά μαθήματα και επιλογές –μιλάω για Μηχανολόγους- και που τους έδωσε την τεχνογνωσία σε θέματα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, εισήγαγε την ολιστική αντιμετώπιση των τεχνολογικών προβλημάτων, αλλά κυρίως εισήγαγε την φιλοσοφία της σχεδίασης για αειφορία. Αυτό είναι το καινούργιο.

Η ολιστική αντιμετώπιση των τεχνολογικών θεμάτων φέρει στο προσκήνιο και σε προτεραιότητα αντιμετώπισης τα περιβαλλοντικά προβλήματα είτε σαν μορφή αντιμετώπισης εκ των υστέρων, αφού δημιουργηθούν, αλλά κυρίως σαν μορφή εκ των προτέρων αντιμετώπισης για ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων. Η έννοια της αειφορίας στη σχεδίαση είναι φιλοσοφία που ανοίγει νέους επαγγελματικούς ορίζοντες στην δραστηριότητα των μηχανικών πέραν από τους παραδοσιακούς. Η πράσινη σχεδίαση προϊόντων αποτελεί τη νέα κατασκευαστική φιλοσοφία για τους μηχανολόγους μηχανικούς, ενώ η ολική ποιότητα στην κατασκευή λαβαίνει υπόψη της όλες τις παραμέτρους παραγωγής, από τις κοινωνικές επιπτώσεις μέχρι την απόσυρση του προϊόντος στο τέλος της διάρκειας ζωής του.

Πιο συγκεκριμένα τώρα για τους μηχανολόγους μηχανικούς με περιβαλλοντική συνείδηση.

Παραδοσιακά ο μηχανολόγος μηχανικός, αλλά και άλλες ειδικότητες μηχανικών ασχολούνται με διάφορα περιβαλλοντικά θέματα, όπως είναι οι ενεργειακοί επιθεωρητές, οι επιθεωρητές περιβάλλοντος, καταγραφές παρακολούθησης ποιότητας περιβάλλοντος, βιομηχανικά απόβλητα, αντιρρυπαντική τεχνολογία, νέα υλικά κλπ. Οι επαγγελματικές προοπτικές όμως του μηχανολόγου μηχανικού είναι μεγάλες σε νέες περιοχές, όπως της ολιστικής σχεδίασης προϊόντων και υπηρεσιών και της αειφορίας. Συγκεκριμένα, περιοχές όπως αειφορία στην ενέργεια, αειφορία στο περιβάλλον, αειφορία στην κατασκευή, αειφορία στην διεργασία, είναι οι νέες επαγγελματικές περιοχές πρόκλησης του μηχανολόγου μηχανικού.

Αλλά τι θα πει αειφορία; Η ανθρωπότητα διαπιστώνει ότι έχει την τεχνολογική δυνατότητα να αναπτυχθεί σε πνεύμα αειφορίας. Δηλαδή, να εξασφαλίζει ότι οι σημερινές της ανάγκες μπορούν να ικανοποιηθούν χωρίς να μειώσουν την ικανότητα των επομένων γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες (WCD 1987). Έτσι, οι μηχανολόγοι μηχανικοί με περιβαλλοντική φιλοσοφία και εκπαίδευση εφαρμόζουν στην άσκηση του επαγγέλματος τις αρχές της βιομηχανικής οικολογίας, που επιλεκτικά αναφέρονται (Journal of Engineering Education 2003): αναγνώριση των ορίων της φύσης και ανανέωση. Αναγνώριση της αλληλεξάρτησης των συστημάτων. Αναγνώριση του δικαιώματος των μελλοντικών γενεών να έχουν υγιή και οικολογικά ισορροπημένα περιβάλλοντα. Ανακατανομή πλούτου και ισχύος για εξομάλυνση κοινωνικών ανισοτήτων κλπ. Τέλος, ανάληψη υπευθυνότητος για τις επιπτώσεις και συνέπειες των αποφάσεών των στην αειφορία. Οι μηχανικοί λειτουργούν συνεπώς σε περιβάλλον πίεσης για την επίδραση που οι επαγγελματικές τους αποφάσεις έχουν στο περιβάλλον.

Η τελευταία παράγραφος της βιομηχανικής οικολογίας φέρνει στο προσκήνιο την υπευθυνότητα του μηχανολόγου μηχανικού για πράσινη σχεδίαση. Για κατασκευή δηλαδή προϊόντων με ανακτήσιμα υλικά ή με υλικά φιλικά στο περιβάλλον για ελαχιστοποίηση των υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή, για προστασία των οικοσυστημάτων για την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και την ελαχιστοποίηση της χρησιμοποιούμενης ενέργειας, καθώς και της απορριπτόμενης (National Research Council, Canada, 1996). Για παράδειγμα, η φιλοσοφία σχεδίασης και κατασκευής των αυτοκινήτων έχει ριζικά αλλάξει με την εισαγωγή της έννοιας της ανακυκλωσιμότητας των υλικών, ενώ η πρόσφατη υποχρέωση στην Γερμανία των εταιριών κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών να συλλέγουν τους τεχνολογικά παλιούς υπολογιστές και ειδικότερα τα τμήματα εκείνα που κατασκευάστηκαν από μη φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, άλλαξε ριζικά την φιλοσοφία σχεδίασης των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Είναι φανερό ότι γενικά ο μηχανικός με περιβαλλοντική ευαισθησία θα σχεδιάσει και θα κατασκευάσει ένα έργο με πρωταρχικό στόχο το δημόσιο όφελος, εφαρμόζοντας τις αρχές της βιομηχανικής οικολογίας και της πράσινης σχεδίασης. Εδώ βρίσκεται η πρόκληση για το επάγγελμα του μηχανικού γενικότερα, του μηχανικού που έχει ευαισθησία στο περιβάλλον. Ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ευχαριστούμε πολύ. Ο επόμενος ομιλητής είναι ο κύριος Μαρκαντώνης.

Κος ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΗΣ (Εκπρόσωπος Συλλόγου Πτυχιούχων Περιβαλλοντολόγων Ελλάδος):

Πολλά από αυτά που θα ήθελα να πω προαναφέρθηκαν από τους προηγούμενους ομιλητές. Απλά θα ήθελα να μείνω λίγο για μια ακόμα φορά στο θέμα της αντιμετώπισης του περιβαλλοντικού ζητήματος. Η θεώρηση γενικότερα της αντιμετώπισης έχει αλλάξει. Δεν επαρκεί πλέον μία μονομερής αντίληψη για την αντιμετώπισή του. Αυτό που ακούστηκε πριν για την ολιστική, για την διεπιστημονική προσέγγιση είναι μία πραγματικότητα. Δεν μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε ένα θέμα μόνο από τη μεριά του μηχανικού, μόνο από τη μεριά του οικολόγου, μόνο από τη μεριά του βιολόγου, μόνο από τη μεριά του χημικού.

Άρα λοιπόν, είναι κρίσιμο στο θέμα του περιβάλλοντος να υπάρχει μία συνεργασία όλων αυτών των επιστημών, όπως είναι κρίσιμο να δούμε ποιοι διαθέτουν αυτή την πολυεπιστημονικότητα, διεπιστημονικότητα, όπως αναφέρθηκε πριν. Αυτό εξαρτάται στο μεγαλύτερο βαθμό από τα προγράμματα σπουδών των σχολών, είναι αναμφισβήτητο. Άρα λοιπόν, είναι και μία πρόκληση για σας τους μηχανικούς περιβάλλοντος. Θα στραφείτε προς μία ολιστική αντιμετώπιση σαν κλάδος ή θα αντιλαμβάνεστε το θέμα του περιβάλλοντος μόνο από την πλευρά του μηχανικού; Θα μπορέσετε μέσα στην αγορά να κατοχυρώσετε δικαιώματα τα οποία θα είναι μόνο τα δικαιώματα του μηχανικού ή μόνο δικαιώματα που θα έχετε μια ευρεία αντίληψη και ευθύνες και επαγγελματικά προσόντα για θέματα περιβάλλοντος;

Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα γι αυτά τα νέα επαγγέλματα του περιβάλλοντος είναι το Δημόσιο. Εκεί πέρα ακόμα υπάρχουν πολλές ελλείψεις στην θεσμική κατοχύρωση των αποφοίτων. Εκεί είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και σίγουρα αντιμετωπίζετε κι εσείς. Αλλά τουλάχιστον εμείς που είμαστε και περισσότερα χρόνια στην αγορά, στον ιδιωτικό τομέα, βλέπουμε ότι αναγνωρίζεται η πολυεπιστημονικότητα, διότι αντιλαμβανόμαστε καλύτερα ένα περιβαλλοντικό ζήτημα και σε πρακτικό θέμα, όταν καλούμαστε να το αντιμετωπίσουμε. Κι εκεί είναι ευθύνη όλων όσων εμπλέκονται στο θέμα του περιβάλλοντος, όλων των επαγγελματιών για το πόσο σωστά και πόσο υπεύθυνα θα ασκήσουν το επάγγελμά τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σωστά δίνει κάποιες οδηγίες. Είμαστε τυχεροί που υπάρχει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής, γιατί αλλιώς στην Ελλάδα δεν θα είχε γίνει τίποτα σε αυτό το θέμα. Έχουν γίνει αρκετά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Βέβαια, υπάρχουν ακόμα πολλές καθυστερήσεις και στην ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών και πολιτικών και πολλές παρατυπίες. Πολλοί θα γνωρίζουμε πώς γίνονται οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι οποίες ορίζονται για κάθε σημαντικό έργο, ακόμα και για κάθε πολύ μικρό έργο τεχνικό. Οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων γίνονται με έναν πολύ πρόχειρο τρόπο και γίνονται με φόρμες έτοιμες που ετοιμάζονται και δίνονται και ποτέ κανένας δεν τις ελέγχει.

Άρα λοιπόν, είμαστε ευσυνείδητοι επαγγελματίες; Θα ασκήσουμε αυτό το επάγγελμα όσοι εμπλεκόμαστε στο περιβαλλοντικό ζήτημα με ευσυνειδησία, με αυτά που διδαχτήκαμε, με τις αρχές μας;

Όπως επίσης ήθελα να αναφερθώ και στην περιβαλλοντική εκπαίδευση, για το πώς γίνεται στην Ελλάδα. Είναι πολύ κρίσιμη η περιβαλλοντική εκπαίδευση, γιατί η περιβαλλοντική εκπαίδευση προετοιμάζει όλη την κοινωνία από μικρά παιδιά να αποδεχθούνε κάποιους περιβαλλοντικούς κανόνες, να γνωρίσουν το περιβάλλον. Και με τρεις βασικές αρχές. Η πρώτη βασική αρχή της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είναι η ευαισθητοποίηση. Να γνωρίσουν τα παιδιά την φύση, ακόμα και τα μεγαλύτερα παιδιά, που είναι πολλοί που δεν την γνωρίζουν. Επίσης, να προσφέρει γνώσεις. Η δεύτερη βασική αρχή. Γνώσεις για τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος και επίλυσης κάποιων περιβαλλοντικών ζητημάτων. Όπως βέβαια, η τρίτη βασική αρχή της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, είναι η διεπιστημονικότητα. Για να γίνει αυτό, αυτοί που διδάσκουν περιβαλλοντική εκπαίδευση και εμπλέκονται, θα πρέπει να διαθέτουν τις γνώσεις και να διαθέτουν γνώσεις από μία πιο σφαιρική άποψη, για να μπορέσουν να διδάξουν το ζήτημα του περιβάλλοντος.

Στην Ελλάδα συγκεκριμένα ποια είναι τα βασικά προβλήματα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης; Κατ’ αρχήν, αφορά μία ελάχιστη μειοψηφία μαθητών της χώρας, που δεν ξεπερνά ούτε καν το 5%. Άρα, λοιπόν, μιλάμε για πρωταρχικό στάδιο. Επίσης, υπάρχει μία ασάφεια στην θεματολογία της. Δεν απευθύνεται καθαρά, ας πούμε, σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Δεν υπάρχει επιστημονική γνώση, μάλλον υπάρχει ένα μεγάλο έλλειμμα στην επιστημονική γνώση που διατίθεται στα παιδιά. Γιατί απλά αυτοί που διδάσκουν περιβαλλοντική εκπαίδευση δεν διαθέτουν προφανώς την επιστημονική γνώση και την γνώση την αντλούν κυρίως από τον τύπο, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και από συναδέλφους που θεωρούν ότι είναι καλές πηγές. Δεν υπάρχει πληροφόρηση των διδασκόντων από επιστημονικά περιοδικά, από έγκυρες ιστοσελίδες, από ερευνητικά εξειδικευμένα ινστιτούτα και από επιστημονικούς φορείς.

Άρα λοιπόν, βλέπουμε με λίγα λόγια ότι η περιβαλλοντική εκπαίδευση έχει γίνει στοιχείο ταυτότητας για μία ομάδα μικρή εναλλακτικών εκπαιδευτικών –σε εισαγωγικά- και δεν είναι ένα γενικότερο αντικείμενο προβληματισμού στην εκπαίδευση. Άρα λοιπόν, θέλουμε και πρέπει να ζητάμε όσοι σεβόμαστε το περιβάλλον και θεωρούμε ότι είμαστε επιστήμονες που ασχολούμαστε με το περιβάλλον όσον αφορά την περιβαλλοντική εκπαίδευση, έγκυρη και διεπιστημονική κατάρτιση σε θέματα διαχείρισης του περιβάλλοντος για τους εκπαιδευτές και επάρκεια σε θέματα διδακτικής, γιατί είναι ένα πολύ βασικό στοιχείο.

Επίσης, επανερχόμενος στην διεπιστημονικότητα, θέλω να πω πως, σωστά ακούστηκε και πριν…

(…)

…πρέπει να σκεφτούμε πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και πώς ο καθένας μας έχουμε ένα βασικό ρόλο να παίξουμε σε αυτό το παιχνίδι. Δεν είναι μόνο οι μηχανικοί που εμπλέκονται σε ένα τεχνικό έργο. Είναι και άλλες ειδικότητες και ορίζονται και από το νομοθετικό πλαίσιο και άλλες ειδικότητες. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία όλων των επιστημονικών κοινοτήτων που εμπλέκονται στο περιβαλλοντικό ζήτημα.

Αυτά ήθελα να πω με λίγα λόγια. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ευχαριστούμε πολύ. Ο κύριος Παπαγρηγορίου έχει το λόγο τώρα, ο τελευταίος ομιλητής.

Κος ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ (Συντονιστής HELECO 2004 του ΤΕΕ):

Γεια σας. Θα είμαι πολύ σύντομος γιατί είμαι και ο τελευταίος. Εγώ προέρχομαι από τον ιδιωτικό τομέα. Εδώ νομίζω οι περισσότεροι είναι του δημόσιου εκπαιδευτικού τομέα, τα πανεπιστήμια. Η εμπειρία μου προέρχεται από αυτό κυρίως, τον ιδιωτικό τομέα και βέβαια παράλληλα έχω την τιμή να οργανώνω κάθε δύο περίπου χρόνια μαζί με το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας την έκθεση και το συνέδριο της HELECO, που εντοπίζεται στα θέματα του περιβάλλοντος.

Πρώτα απ’ όλα, ήθελα να πω ότι στην τεχνική μου γενιά μηχανικών –η βασική μου ειδικότητα είναι πολιτικός μηχανικός- το να γίνει κανείς μηχανικός περιβάλλοντος προϋπέθετε πάντα το να έχει μία βασική παιδεία μηχανικού, πολιτικού μηχανικού, χημικού μηχανικού, μεταλλειολόγου κλπ., και στη συνέχεια να ακολουθήσει μία σειρά μεταπτυχιακές σπουδές σε διάφορα επίπεδα, οι οποίες ουσιαστικά τον έβαζαν στο διεπιστημονικό ζήτημα, που είναι το ζήτημα του περιβάλλοντος. Είναι αστείο βέβαια, όταν πριν από 30 χρόνια πήγα στην Αγγλία μετά το Μετσόβειο Πολυτεχνείο, υπήρχε από τότε ένα είδος ανταγωνισμού, μάλλον πατριωτισμού επαγγελματικού και στη σχολή μου Πολιτικών Μηχανικών – Περιβαλλοντικών θεμάτων γράφανε απ’ έξω “Environmental Engineer Means First Civil Engineer”. Αντίστοιχα, στους χημικούς μηχανικούς γράφανε “Environmental Engineer Means First Chemical Engineer” και πάει λέγοντας. Εν πάση περιπτώσει, από τότε υπήρχε το θέμα μεταξύ των βασικών σχολών και ειδικοτήτων μηχανικών.

Ποια όμως είναι η πραγματικότητα στην αγορά, στην πιάτσα και στην ζωή, διότι το τι γίνεται στο πανεπιστήμιο είναι ένα και στο χέρι, αλλά τι γίνεται στην αγορά, στην ζωή και στο μέλλον της εργασίας είναι άλλο ζήτημα. Εγώ το βασικό που πρέπει να σημειώσω είναι ότι η εταιρία μου την οποία διευθύνω, που έχει θέματα μελετητικά στον τομέα του περιβάλλοντος, δεν θα μπορούσε να υπάρχει εάν δεν υπήρχε μία τεράστια ποικιλότητα, μία επιστημονική βιοποικιλότητα, θα την έλεγε κανείς, συναδέλφων: πολιτικοί μηχανικοί οι πιο πολλοί, χημικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, μηχανικοί ορυκτών πόρων –το καινούργιο τμήμα της Κρήτης-, χημικοί πανεπιστημίου, περιβαλλοντολόγοι του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, ιχθυολόγοι από ΤΕΙ της Ηγουμενίτσας, αν θυμάμαι καλά, ένας νομικός κι ένας οικονομολόγος σα μόνιμοι συνεργάτες. Και δεν είμαι και σίγουρος εάν τα είπα όλα. Ένα τέτοιο πολυεπιστημονικό γκρουπ και μόνο ένα τέτοιο είναι δυνατό να αντιμετωπίσει ένα περιβαλλοντικό ζήτημα κλίμακας. Δεν αναφέρομαι, βέβαια, στο πώς θα κατασκευαστεί ένας βόθρος μιας μονοκατοικίας στα βουνά, που χρειάζεται ίσως έναν άνθρωπο μόνο, αλλά οτιδήποτε ξεφεύγει από την ατομική μικροκλίμακα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί παρά μόνο δια αυτής της διεπιστημονικής λογικής.

Βέβαια, έχουμε στην Ελλάδα ένα σοβαρά δύσκαμπτο σύστημα. Το σύστημα με τα πτυχία, το σύστημα με τις κατηγορίες ειδικοτήτων, με τους αρχαίους νόμους που δίνουν διάφορα δικαιώματα ή ευθύνες, που έλεγε ο συνάδελφος νωρίτερα, το οποίο φαντάζομαι ότι αργά ή γρήγορα θα φύγει από τη μέση. Το λέω αυτό διότι ο μηχανικός περιβάλλοντος –μια που αυτό είναι το ζήτημά μας εδώ- σήμερα πλέον ως έναρξη μπορεί να είναι προφανώς ο βασικός μηχανικός (πολιτικός μηχανικός, χημικός μηχανικός κλπ.) που έχει εξειδικευτεί στο περιβάλλον ή που δια της εμπειρίας έχει εξειδικευτεί στο περιβάλλον, by training, που λέμε. Η διαφορά είναι ότι στο by training, με την εκπαίδευση, μπορεί να χρειαστεί πέντε χρόνια σε ένα πολύ καλό γραφείο, ενώ κάνοντας ένα μεταπτυχιακό course μπορεί αυτό να το συμπτύξει σε δύο χρόνια ή ενάμιση ή κάτι τέτοιο. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι μηχανικοί, όπως είναι οι ειδικότητες που βγαίνουνε σήμερα περιβάλλοντος, εξαρχής δηλαδή, οι οποίοι βέβαια έχουν σημαντικές διαφορές από τους άλλους. Αυτό πρέπει να το πούμε από την αρχή. Και νομίζω ότι ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η τοποθέτηση του Αλέκου Οικονομόπουλου νωρίτερα, που είπε ότι το ζητούμενο δεν είναι να έχουμε ένα κομμάτι υδραυλικής, διότι δεν είναι υδραυλική. Δηλαδή, δε μαθαίνουμε υδρολογία για να αντιμετωπίσουνε ένα υδρολογικό ζήτημα κλίμακας οι μηχανικοί περιβάλλοντος, κατά την γνώμη μου και όπως έχω δει το curriculum. Δεν μπορούν να κάνουν 300 τ.μ. σε ύψος τεσσάρων ορόφων και σε ένα σαθρό έδαφος, γιατί η θεμελίωση και ο φορέας ολόκληρος που χρειάζεται είναι πολύ περίεργος. Γιατί τα 300 τ.μ. δεν φαντάζομαι να είναι σε έκταση. Μπορεί να είναι και σε ύψος με κάτοψη 65 τ.μ.

Επομένως, προφανώς με την δική μου αντίληψη το ζητούμενο δεν είναι η διεύρυνση σε διάφορους τομείς της παραδοσιακής μηχανικής, αλλά η δημιουργία ενός νέου προφίλ, ενός νέου αντικειμένου και η ένταξη μέσα σε μια μεγαλύτερη πίτα δουλειών. Σε ένα ιδιωτικό γραφείο μελετών προφανώς έχει ρόλο ένας μηχανικός περιβάλλοντος, όχι όμως για να κάνει το στατικό ούτε το υδραυλικό ούτε το υδρολογικό, αλλά για να διαχειριστεί ένα περιβαλλοντικό ζήτημα. Ή εκεί που είναι πιο καλός, γιατί προφανώς ο καθένας έχει κάποιες κλίσεις, να δουλέψει πιο συγκεκριμένα. Μου έχει κάνει εντύπωση, για παράδειγμα, ότι συνάδελφοι νέοι που έχουν έρθει από τέτοιες σχολές κάποια στιγμή, είτε δια περαιτέρω σπουδών είτε δια της εμπειρίας, κάπου εξειδικεύονται. Δηλαδή, οι απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Αιγαίου, για παράδειγμα, μπορεί να είναι πάρα πολύ καλοί στα οικολογικά ζητήματα, διότι στην πορεία εξειδικεύτηκαν είτε δουλεύοντας σε αυτόν τον τομέα είτε διαβάζοντας είτε πηγαίνοντας σε συνέδρια ή σεμινάρια κλπ. Ή αντίστοιχα ένας μηχανικός περιβάλλοντος που δεν είναι εύκολος στην εργασιακή εμπειρία, γιατί είναι πολύ καινούργιος τομέας, μπορεί κάλλιστα να μπει σε μεγαλύτερο βάθος στον τομέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, για παράδειγμα. Και πάλι όμως χρειάζεται μία κατεύθυνση εξειδίκευσης πάνω σε αυτό στο οποίο έχουν ξεκινήσει.

Θα έλεγα ακόμα ότι η δική μου αντίληψη για το πώς θα έπρεπε να πάνε τα πράγματα στο μέλλον είναι προφανώς να φύγουμε από απόψεις περί πτυχίων μελετητικών, να φύγουμε από τις απόψεις περί όλων αυτών των δύσκαμπτων συστημάτων που έχουμε και είναι 30-40 χρόνια πίσω –πουθενά στην Ευρώπη δεν ισχύουν τέτοια περίεργα πράγματα- και αυτός που ξέρει να κάνει μια δουλειά να την κάνει. Όχι βέβαια τη δηλώση του, αλλά εντασσόμενος μέσα σε ένα ινστιτούτο, ένα institution δηλαδή, έναν φορέα, όπου δίνει τις εξετάσεις του τις επαγγελματικές μετά από τρία, πέντε, επτά χρόνια δουλειάς στην πιάτσα και μπορεί να είναι τότε πια πράγματι μηχανικός υδατικών πόρων, μηχανικός περιβάλλοντος ή οτιδήποτε άλλο μπορεί κανείς να κάνει πιο εξειδικευμένο. Τότε μπορεί πράγματι να πει κανείς ότι ξέρει. Τελειώνοντας το πολυτεχνείο, τελειώνοντας το πανεπιστήμιο ή ακόμα και κάνοντας ένα master, είναι πολύ μακριά από το να είναι professional, επαγγελματίας, που μπορεί να υπογράψει την κατασκευή ενός βιολογικού, ενός αγωγού στην θάλασσα, ενός συστήματος φίλτρων κλπ. Αυτό θα το κάνει, βέβαια, μετά από 4-5 χρόνια δουλειάς σε ένα μεγαλύτερο σύστημα στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό και που θα δώσει κάποτε κάποιες εξετάσεις επαγγελματικού χαρακτήρα. Αυτό είναι φαντασίωση που λέω τώρα. Δεν υπάρχει στην Ελλάδα, αλλά είμαι πάρα πολύ σίγουρος ότι όταν θα πάμε σε ένα πιο εκσυγχρονιστικό επίπεδο στη χώρα μας και φύγουμε από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, κάποτε θα πάμε.

Να πω τέλος για την έννοια της πίτας. Δηλαδή, οι μηχανικοί περιβάλλοντος ή οποιοιδήποτε μηχανικοί βασικοί που έχουν γίνει μηχανικοί περιβάλλοντος, έχουν πολύ μεγάλο μέλλον, αλλά αυτό δεν γίνεται αυτόματα. Να πω ένα παράδειγμα. Ένα τεράστιο κομμάτι δουλειάς είναι ο έλεγχος και η παρακολούθηση του περιβάλλοντος και η εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων. Οι περιβαλλοντικοί όροι και ό,τι έχει να κάνει με το περιβάλλον έχει ένα ενδιαφέρον και γοητευτικό ζήτημα, ότι είναι forever, είναι δια βίου. Δηλαδή, πάντα πρέπει στον δρόμο να ελέγχεις τον θόρυβο, πάντα πρέπει να μετράς την εκβολή των αποβλήτων σου, διότι το σύστημα επεξεργασίας δεν είναι σαν ένα στατικό σπίτι που το έχτισες και στέκεται. Πρέπει να λειτουργεί κάθε μέρα η βιομάζα σου ή η επίπλευσή σου ή οτιδήποτε είναι αυτό που έχεις φτιάξει.

Επομένως, αυτή η έννοια του συνεχούς ελέγχου και παρακολούθησης είναι μία αγορά –πριν από ένα μήνα περίπου είχα γράψει ένα άρθρο στη ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ επάνω ακριβώς σε αυτή τη νέα αντίληψη σε όλη την ευρωπαϊκή περιοχή μας- όπου στις μεν βόρειες χώρες θα δείτε ότι ο τομέας αυτός έχει μία εκρηκτική αύξηση, αντίθετα στις νότιες σαν τις δικές μας, που είμαστε ακόμα σε έργα βασικής υποδομής, έρχεται πιο πίσω. Πράγμα το οποίο βλέπουμε και στη HELECO. Δηλαδή, όταν φτιάχνουμε αυτή την έκθεση κάθε δύο-τρία χρόνια, βλέπουμε ότι στα τετραγωνικά μέτρα που παίρνουν οι εκθέτες, οι εταιρίες που έρχονται ή και στα papers που εμφανίζονται στο συνέδριο, το 70-80% είναι έργα υποδομής και το 20% είναι monitoring, δηλαδή παρακολούθηση. Αν πάτε σε ξένες εκθέσεις τις περιβαλλοντικές, θα δείτε ότι το 70% δεν είναι στα έργα υποδομής. Δεν πουλάνε βιολογικούς καθαρισμούς ή φίλτρα, αλλά είναι συστήματα παρακολούθησης ελέγχου συνεχούς του περιβάλλοντος στο μέλλον.

Αυτή είναι λοιπόν μια τεράστια υπόθεση επαγγελματική. Δεν αναφέρομαι τώρα μόνο στους μηχανικούς περιβάλλοντος, αλλά σε όλο τον επιστημονικό χώρο που ασχολιέται με το περιβάλλον, που όμως δεν έχει τις προϋποθέσεις σήμερα στην Ελλάδα. Γιατί δεν τις έχει; Διότι είμαστε οι μοναδικοί από τις 15 κοινοτικές χώρες -25 σήμερα, δεν ξέρω τι γίνεται στις καινούργιες- η οποία δεν έχει μηχανισμό ελέγχου εφαρμογής των περιβαλλοντικών όρων. Αυτός, για μένα, θα ήταν, αν θέλετε, ο συνδικαλιστικός στόχος σας. Δεν θα ήταν να κάνετε υδρολογία. Θα ήταν το inspectorate, αυτό δηλαδή το σύστημα ελεγκτών περιβάλλοντος, για το οποίο έχει γίνει μία πολύ αναλυτική μελέτη πώς πρέπει να είναι και έχει ήδη περάσει κι ένας νόμος εδώ και πολλά χρόνια στην Βουλή για την ίδρυσή του και το οποίο κοιμάται, δεν το έχει αγγίξει κανένας. Η δημιουργία του inspectorate είναι η δημιουργία της αγοράς. Αν δηλαδή τους περίπου 280-300 βιολογικούς καθαρισμούς, που σήμερα είναι εγκατεστημένοι και εν λειτουργία, τους ελέγχει κανείς –μιλάμε για Δημόσιο, δήμους και κοινότητες- σημαίνει ότι χρειάζεται έναν τεράστιο μηχανισμό. Διότι δεν είναι όλοι ΔΕΥΑ Λάρισας ή ΔΑΠ Θεσσαλονίκης. Είναι και τα Ζωνιανιά στο Ρέθυμνο, είναι και ο Χομενός στην Βοιωτία. Αν λοιπόν κανείς ελέγξει αυτές τις 300 μονάδες που θα γίνουν 600 μέχρι να τελειώσει το Ταμείο Συνοχής και το inspectorate ρίχνει τα πρόστιμα που προβλέπει ο ν.1650/86, όπως άλλαξε με την 3010 πέρυσι, η αγορά που θα δημιουργηθεί είναι εκπληκτική.

Αν πάμε στα ξενοδοχεία, τα οποία σε μία μελέτη που κάναμε για λογαριασμό της Commission στην Κρήτη ελέγξαμε περίπου 800 ξενοδοχεία και βρήκαμε ένα άθλιο αποτέλεσμα λειτουργίας βιολογικών καθαρισμών, αλλά ουδείς έκανε τίποτα. Απλώς ξέρουμε ότι είναι άθλια η εγκατάσταση, αλλά δεν υπάρχει κανείς να το μετρήσει, να βάλει πρόστιμο, να τα πάει στο δικαστήριο. Επομένως, τον συμφέρει να έχει έναν μηχανικό περιβάλλοντος, να έχει έναν μετρητή κλπ. Αν θέλετε να μπλέξετε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στα επόμενα 20 χρόνια βάθους, η αγορά που θα δημιουργηθεί –και σας λέω όταν πάτε στο Παρίσι στην Polyteque ή στη Λυών γίνεται χρόνο παρά χρόνο- θα δείτε το 80% της έκθεσης να ασχολιέται με αυτόν τον τομέα. Άρα, ο στόχος είναι να γίνει το inspectorate, όχι όμως αυτό που μου φαίνεται ότι κατάλαβα νωρίτερα. Και το inspectorate που αναφέρουμε είναι ένα απλό παράδειγμα. Υπάρχει και μια σειρά άλλα ζητήματα περιβαλλοντικής πίτας, η οποία είναι απόλυτα ώριμη να δημιουργηθεί γιατί είμαστε, σας λέω, η μόνη από τις 15 χώρες της Κοινότητας που δεν λειτουργεί αυτό το σύστημα. Έγινε στο Ζάππειο πριν από 15-20 μέρες μια συνάντηση των inspectorates όλων των κοινοτικών χωρών. Με είχαν καλέσει να πω σκέψεις περί αειφορίας, τέτοια πράγματα. Αλλά για έλεγχο δεν είχα να πω τίποτα, διότι δεν γίνεται τίποτα στην πραγματικότητα.

Θα σταματήσω εδώ γιατί μπορώ να μιλάω για πολλή ώρα. Ευχαριστώ.

Ερώτηση μακριά από το μικρόφωνο

Κος ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ (Συντονιστής HELECO 2004 του ΤΕΕ):

Ο έλεγχος γίνεται από ένα σώμα ελεγκτών το οποίο δημιουργείται σαν επιθεώρηση. Πώς ήταν παλιά η Επιθεώρηση Μεταλλείων, η Επιθεώρηση Βιομηχανίας κλπ.; Άλλες χώρες έχουν αυτοδιοίκηση, άλλες χώρες έχουν τις περιφέρειες, άλλες χώρες έχουν το κράτος, όταν είναι μικρή η χώρα. Αυτό σημαίνει μία δομή κεντρική στο υπουργείο η οποία απασχολεί 20-50-40, αλλά δεν είναι εκεί η απασχόληση. Δεν είναι 40 μηχανικοί περιβάλλοντος που θα πάνε εκεί. Είναι οι εκατοντάδες που θα τους ζητηθεί να παρακολουθούν το σύστημα με δυνάμει ρυπαντή. Και οι δυνάμει ρυπαντές είναι εκατοντάδες χιλιάδες.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Υπάρχουν ερωτήσεις, σχόλια; Ο κύριος Πεταλάς έχει το λόγο.

Κος ΠΕΤΑΛΑΣ (Λέκτορας Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος ΔΠΘ):

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι διαπιστώνουμε για πρώτη φορά ότι τα στεγανά, κατά κάποιον τρόπο, πέφτουνε και αρχίζουμε να εξετάζουμε τα προβλήματα με έναν τρόπο όχι καθαρά συντεχνιακό. Αυτό είναι το πρώτο θετικό που διαπιστώνουμε. Το δεύτερο θετικό είναι ότι αναγνωρίζεται η ανάγκη να υπάρχουν ένα ή δύο τμήματα Περιβάλλοντος, τέλος πάντων να υπάρχουν οι μηχανικοί περιβάλλοντος, οι οποίοι θα καλύψουν κάποιες ανάγκες, οι οποίες, όπως διαφάνηκε από άτομα τα οποία δεν ανήκουν στους μηχανικούς περιβάλλοντος, βλέπουν έναν τρόπο προσέγγισης διαφορετικό από αυτόν που είχαμε γνωρίσει μέχρι σήμερα. Ο τρόπος αυτός προσέγγισης είναι η ολιστική προσέγγιση, η οποία λαμβάνει υπόψη της τα πάντα. Νομίζω ότι δεν υπάρχει άλλη ειδικότητα των μηχανικών η οποία να μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο καλύτερα από τους μηχανικούς περιβάλλοντος.

Δε λέω ότι κλείσαμε το πρόγραμμα σπουδών, γιατί μπορεί κάποιος να σταθεί εκεί. Οι ανάγκες διαμορφώνουν το πρόγραμμα σπουδών. Κάνουμε προσπάθειες και πιστεύουμε ότι οι προσπάθειες αυτές θα συνεχιστούν και σε κάποια φάση θα βρεθούμε εκεί που πρέπει. Αλλά αυτό που πρέπει να αναγνωρίσουμε όμως στους μηχανικούς περιβάλλοντος είναι ότι είναι ειδικότητα η οποία θα μπορεί να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις, που είναι η διαχείριση του περιβάλλοντος σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, όπου όλες οι δράσεις λαμβάνονται υπόψη, οι χρήσεις γης πλέον δεν είναι αντικείμενο του ενός ή του άλλου, ο οποίος μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να είναι και άσχετος –γνωρίζετε πολύ καλά τι εννοώ με τις αστοχίες κλπ. Και είναι ειδικότητα, η οποία, πέρα από την ποιοτική πλευρά, βλέπει και την ποσοτική πλευρά. Δηλαδή, έχουμε μια ποσοτική εκτίμηση πλέον των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και βλέπουμε το συνολικό αποτέλεσμα.

Αυτά είχα να πω.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ο κύριος Οικονομόπουλος έχει το λόγο.

Κος ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Ακούγοντας τον κύριο Παπαγρηγορίου, στο μυαλό μου ήρθε ότι από τη στιγμή που είμαστε στην διαδικασία αναμόρφωσης του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών μέσω του Πολυτεχνείου Κρήτης, θα ήταν πολύ σκόπιμο ο κύριος Παπαγρηγορίου και συνάδελφοι οι οποίοι έχουν την εμπειρία της αγοράς, το πώς διαμορφώνεται στην Ευρώπη και τι ζητάει η αγορά, να κληθούν και να έχουν ένα ρόλο στο πρόγραμμα, εν πάση περιπτώσει στον ορισμό τι στοχεύουμε να βγάλουμε. Μέχρι τώρα θα έλεγα ότι αυτή την εμπειρία στον βαθμό που μπορέσαμε και καταφέραμε εμείς, την εμπειρία την οποίαν έχουμε δουλεύοντας και στην διοίκηση και ο καθένας στο πόστο του και σε ερευνητικά κέντρα και σε πανεπιστήμια κλπ. Αλλά βλέπω πολύ σκόπιμο να υπάρχει και αυτό. Αυτό είναι ένα θέμα.

Έρχομαι τώρα σε δύο βασικά θέματα τα οποία αναφέρθηκαν. Ένα από τον κύριο Κουτσόπουλο, ότι εν πάση περιπτώσει το πρόγραμμά μας και τα μαθήματα, όπως εκ πρώτης όψεως το είδε, αποτελούν ένα συνονθύλευμα μαθημάτων, που είναι λίγο πολιτικών μηχανικών, λίγο μηχανολόγων, λίγο χημικών μηχανικών. Αλλά και σε αυτά που είπε ο φίλος κύριος Μπεργελές, πώς θα έβλεπε το ρόλο των επιμέρους μηχανικών και πώς θα έπρεπε να καλύπτεται το έργο της επιστήμης του μηχανικού περιβάλλοντος από τις ειδικότητες.

Ας πούμε λίγα πράγματα για την φιλοσοφία, γιατί ενδεχόμενα θα έπρεπε να είχαμε ξεκινήσει από την φιλοσοφία. Ξεκινάς από την φιλοσοφία, όταν προσπαθείς να ορίσεις ένα πρόγραμμα για μια νέα επιστήμη, στην Ελλάδα τουλάχιστον. Η φιλοσοφία είναι ότι θα έπρεπε να βγάλουμε ανθρώπους οι οποίοι θα έχουν το υπόβαθρο να λύνουν τα καίρια προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία αλλά και γενικότερα στα θέματα του περιβάλλοντος. Από εκεί ξεκινήσαμε. Βεβαίως, αυτό το θέμα μέχρι τώρα αντιμετωπιζότανε από άλλες ειδικότητες. Ένας μηχανολόγος μηχανικός θα μπορούσε να ειδικευτεί και ειδικεύεται να κάνει μοντέλα διασποράς ρύπων. Η εργασία του κυρίου Μπεργελέ είναι γνωστή και πάρα πολύ σεβαστή σε αυτή την περιοχή. Άλλος μηχανολόγος μηχανικός να κάνει μοντέλα υπολογισμού εκπομπών.

Ένας μηχανικός περιβάλλοντος πού μπαίνει σε αυτή την διαδικασία; Ο μηχανικός περιβάλλοντος ξεκινάει από χέρι έχοντας πάρει έναν αριθμό μαθημάτων σε αυτή την περιοχή. Ένας πολιτικός μηχανικός, ένας μηχανολόγος μηχανικός θα κάνει ενδεχόμενα σε κάθε περιοχή ένα-δύο μαθήματα. Ένας μηχανικός περιβάλλοντος κατά τεκμήριο έχει κάνει επτά-οκτώ μαθήματα. Έχει κάνει εργαστήριο. Ξεκινάει λοιπόν με μία ευρύτερη γνώση στα βασικά θέματα, σε κάθε βασικό θέμα, αλλά και στα συναφή θέματα. Κατά συνέπεια, αντιμετωπίζει το θέμα με την διεπιστημονικότητα, με μεγαλύτερο βάθος και έχοντας δουλέψει σε λύσεις.

Αν πάρουμε διαχείριση στερεών απορριμμάτων, ένα παράδειγμα, ο πολιτικός μηχανικός μπορεί να έχει κάνει ένα-δύο μαθήματα. Παλιά δεν υπήρχε και κανένα. Έχει όλα τα δικαιώματα να ασκήσει τα δικαιώματα του μηχανικού, να ασκήσει την διαχείριση στερεών απορριμμάτων. Ο μηχανικός περιβάλλοντος χωρίς ειδίκευση, τελειώνοντας ένα Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, έχει πάρει επτά-οκτώ μαθήματα, τα οποία ξεκινάνε από την ανακύκλωση, ξεκινάνε από τις τεχνολογίες συλλογής, από τις τεχνολογίες μεταφόρτωσης, από τις τεχνολογίες επεξεργασίας, από το σχεδιασμό ΧΥΤΑ, από τη ρύπανση του υπεδάφους, από τη μεταφορά των ρύπων στο υπέδαφος, από την άντληση των νερών και τον καθαρισμό, από την εξυγίανση του εδάφους. Όλα αυτά τα μαθήματα τα έχει καλύψει χωρίς να πάει σε μεταπτυχιακό. Άρα, ο μηχανικός περιβάλλοντος που θα πάει να δουλέψει σε έναν δήμο ή σε κάποια υπηρεσία ή σε ένα τεχνικό γραφείο, όπως ανέφερε ο κύριος Παπαγρηγορίου, μπορεί να ξεκινήσει από ένα πάρα πολύ καλό σημείο. Στόχος μας και αγωνία μας είναι αυτόν το μηχανικό στους περιορισμούς των μαθημάτων που μπορούμε να διδάξουμε -γιατί όταν βάλει κανείς τα μαθήματα που θα ήθελε να διδαχθούνε είναι 100-150, πρέπει να τα κόψει στα 55, κάτι τέτοιο- θα πρέπει λοιπόν να γίνει επιλογή των μαθημάτων. Βγαίνοντας αυτός ο μηχανικός περιβάλλοντος σε μία κατηγορία σημαντική, όπως είναι, παραδείγματος χάρη, η διαχείριση στερεών απορριμμάτων ή όπως είναι έλεγχος των προβλημάτων του αέρα, των νερών κλπ. και όχι μόνο, να έχει το βασικό υπόβαθρο να αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα. Κατά συνέπεια, αποτελεί το συνεκτικό κρίκο, έχοντας και την διεπιστημονικότητα. Διότι ποτέ η ρύπανση δεν είναι από μόνη της. Επεξεργάζεσαι υγρά απόβλητα. Τα δημιουργείς στερεά. Υπάρχουν ορισμένες εκπομπές. Πάντοτε το ένα φέρνει το άλλο και υπάρχει το σύνολο που πρέπει να δει κανείς.

Δημιουργούμε λοιπόν ένα μηχανικό ο οποίος βρίσκεται στην καρδιά των προβλημάτων. Ποτέ δε λέμε ότι αυτός θα πρέπει να μονοπωλήσει τον κλάδο. Ποτέ. Πάντοτε λέμε ότι εάν έχεις να κάνεις με το αυτοκίνητο, τις τεχνολογίες κλπ., θα πρέπει να συνεργαστείς με το μηχανολόγο. Εάν έχεις να κάνεις με κατασκευές και με μεγάλες κατασκευές, θα πρέπει να συνεργαστείς με τον πολιτικό μηχανικό. Εάν έχεις να κάνεις με θέματα ΧΥΤΑ, τοπογραφίας, GIS κλπ., ενδεχόμενα να είναι των τοπογράφων. Όμως είσαι το άτομο που κατέχει και βλέπει το πράγμα σφαιρικότερα. Θέλουμε να του δώσουμε γνώση. Ιδιαίτερα όταν πάρει και έχουμε δύο μεταπτυχιακά προγράμματα, γιατί προηγουμένως δεν αναφέρθηκαν στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, ένα διατμηματικό και ένα στην επιστήμη του μηχανικού περιβάλλοντος, παίρνοντας αυτά τα προγράμματα βεβαίως να μπει βαθύτερα.

Απαντώντας στο θέμα το οποίον θέσατε εσείς και στο θέμα το οποίον με πολύ ενδιαφέρον άκουσα το συνάδελφο τον κύριο Μπεργελέ, νομίζω ότι ο μηχανικός περιβάλλοντος, όπως ο χημικός μηχανικός δεν είναι ένα κομμάτι κάποιας επιστήμης, του μηχανολόγου ή όπως θέλει να το δει κανείς. Είναι αυθύπαρκτος, έχει ένα ρόλο να παίξει σε ένα διυλιστήριο κλπ. Έτσι και ο μηχανικός περιβάλλοντος. Όταν αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα περιβαλλοντικό, έχει να παίξει ένα ρόλο. Αυτόν το ρόλο φιλοσοφικά προσπαθούμε να τον ορίσουμε με την εμπειρία που έχουμε. Άνθρωποι από το εξωτερικό που θα φέρουμε, αλλά και άνθρωποι οι οποίοι δουλεύουν εδώ στην Ελλάδα και ξέρουν την αγορά, όπως ο κύριος Παπαγρηγορίου, μπορούν να βοηθήσουν. Έχοντας αυτό το στόχο, προσπαθούμε να παράγουμε ανθρώπους οι οποίοι να ανταποκριθούν σε αυτό το έργο.

Σας ευχαριστώ.

Κος ΚΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ (Καθ. ΕΜΠ, Αν. Πρόεδρος ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Περιβάλλον & Ανάπτυξη»):

Εγώ αυτό που λέω κατ’ αρχάς δεν είναι ότι παίρνετε λίγο απ’ όλα. Αυτό που λέω και με προβλημάτισε λιγάκι ήταν όταν αρχίσατε να μιλάτε ότι πρέπει να παίρνετε δικαιώματα για τριώροφο σπίτι ή για 620 Watt. Αυτό πιστεύω ότι αντίκειται, αν μου επιτρέπετε. Επομένως, εγώ δεν είπα ότι εσείς παίρνετε από δω κι από κει. Δεν το είπα αυτό. Μην μου βάζετε στο στόμα μου πράγματα που δεν είπα. Αυτό που είπα είναι ότι είναι λάθος να προσανατολίζεστε και να βάζετε όλες σας τις προσπάθειες, γιατί κι εγώ σας είπα προέρχομαι από ένα τμήμα που έκανε κάτι ανάλογο και δε νομίζω ότι βγήκε σε καλό. Όλη σας η προσπάθεια είναι να πάρετε τριώροφο.

Αλλά και το πιο βασικό είναι αυτές οι δύο έννοιες που ανέφερα, δηλαδή η έννοια που ο συνάδελφος την θέλει ολιστική κι εγώ την θέλω ολοκληρωμένη, ο Ρόκος την θέλει αξιοβίωτη. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι θα πρέπει να φύγουμε από την οικονομική ανάπτυξη, να ξεπεράσουμε και την βιώσιμη ανάπτυξη και να φτάσουμε στην ολιστική. Και για να το κάνουμε αυτό, θα πρέπει ο μηχανικός να δουλεύει με αυτή την διεπιστημονικότητα. Δηλαδή, θέλουμε τον δικό σας τον απόφοιτο να δουλεύει με όλους τους άλλους, δηλαδή να είναι και μηχανολόγος και τοπογράφος, να έχουνε μια κοινή γλώσσα επικοινωνίας, ο καθένας να προσφέρει το background που έχει, αλλά να μπορούν να επικοινωνούν και να λειτουργούν ταυτόχρονα. Αυτή είναι η φύση της διεπιστημονικότητας. Γιατί βλέπω καμιά φορά χρησιμοποιούμε τους όρους διεπιστημονικότητα και πολυεπιστημονικότητα λέγοντας ότι είναι το ίδιο πράγμα. Πιστεύω ακράδαντα ότι άλλο είναι διεπιστημονικότητα και άλλο πολυεπιστημονικότητα.

Επομένως, αυτό που σας είπα να προσέχετε είναι να μην βγάλετε άτομα που να είναι πολυεπιστήμονες, δηλαδή που να μπορούν απλώς να λένε ότι είναι του περιβάλλοντος, αλλά που να μπορούν να συνεννοούνται επάνω σε ένα διεπιστημονικό πλαίσιο.

Κος ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ (Καθ. Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης):

Νομίζω ότι το βάλατε σε πολύ καλύτερη βάση το θέμα και αυτά τα οποία είπατε σίγουρα είναι συζητήσιμα.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Νομίζω ότι θα κλείσουμε. Υπάρχει κάποια άλλη παρέμβαση; Η κυρία Λοϊζίδου θα συνοψίσει τα όσα ειπώθηκαν.

Κα ΛΟΪΖΙΔΟΥ (Καθ. Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ):

Δεν θα μακρυγορήσω. Μόνο θα παρακαλέσω όσοι συνάδελφοι έχουν κάνει κάποια παρουσίαση και δεν έχω πάρει κάποιο κείμενο, θα χρειαστώ το κείμενο για να τα παρουσιάσουμε αυτά σε σύνοψη πάλι την Τετάρτη που θα κλείσει όλος ο κύκλος των εργασιών και θα γίνει μία σύντομη παρουσίαση από μένα την Τετάρτη το μεσημέρι. Συνεπώς, τώρα θα συνοψίσω τι έχουμε πει, χωρίς να μπω βέβαια σε λεπτομέρειες.

Δεν θέλουμε να θίξουμε κανένα κλάδο, αλλά πρέπει να δούμε σήμερα την κατάσταση όπως επικρατεί στην Ελλάδα. Είναι η μόνη χώρα που έχει αυτά τα επαγγελματικά δικαιώματα και γι αυτό παλεύουν και οι μηχανικοί περιβάλλοντος σήμερα, σε αυτό το πλαίσιο να πάρουν κάτι, είτε αυτό λέγεται διώροφο ή τριώροφο είτε πενταώροφο. Άρα, άμεσα διεκδικούν κάτι. Μακροπρόθεσμα θα δούμε τι πρέπει να πάρουν και να κάνουν αυτά τα προγράμματα τα ωραία τα οποία έχουν ξεκινήσει.

Εγώ θα συνοψίσω μέσα σε δύο-τρία λεπτά αυτά τα οποία έχουμε πει σήμερα και βεβαίως μπορούμε να προσθέσουμε, γιατί δεν μπορώ να συγκρατήσω όλα αυτά τα θέματα.

Ξεκινώντας από την πρώτη παρουσίαση που έγινε από τον κύριο Οικονομόπουλο και από τα δύο πανεπιστήμια που έχουν σήμερα τα προγράμματα σπουδών, βλέπουμε πραγματικά ότι έχουνε φτιαχτεί προγράμματα σπουδών σε πολύ μεγάλη έκταση, έχουνε κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Μπορώ να πω σχεδόν είναι ταυτόσημα αυτά τα προγράμματα σπουδών. Είναι αρκετά μελετημένα και πιστεύω ότι δεν έχουνε σημαντικές αποκλίσεις. Συνεπώς, οι μηχανικοί περιβάλλοντος, όταν λέμε μηχανικοί περιβάλλοντος, αυτοί που βγαίνουν από αυτά τα δύο πανεπιστήμια, τα δύο πολυτεχνεία, πρακτικά έχουν και το ίδιο υπόβαθρο, μια και τα μαθήματα δεν διαφοροποιούνται σημαντικά. Έχουμε τις εισηγήσεις, μας δείχνουν το πρόγραμμα σπουδών τους πώς έχει εξελιχθεί. Βεβαίως, θέλω να πω να έχετε μία δυναμική σε αυτό το πρόγραμμα σπουδών. Ακούσαμε συγκεκριμένα από τον κύριο Παπαγρηγορίου ορισμένα πράγματα. Η δυναμική στο πρόγραμμα είναι και η μεγαλύτερη επιτυχία. Δυστυχώς, εμείς έχουμε αγκυλωθεί σε κάποια προγράμματα σπουδών δεκαπενταετίας και δεν μπορούμε να τα προσαρμόσουμε και να δούμε τις νέες ανάγκες. Είναι καλό τα νέα τμήματα αυτά, ιδιαίτερα εσείς οι μηχανικοί περιβάλλοντος, να έχουν αυτή την δυναμική, να ενσωματώνουν τις νέες τάσεις και τις ανάγκες που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς, τα προγράμματα αυτά σπουδών φαίνονται αρκετά ικανοποιητικά, βεβαίως με την δυναμική που τα διακρίνει στην πορεία.

Στη συνέχεια είχαμε, όπως είπα, και από τον κύριο Καρατζά την παρουσίαση αυτών των προγραμμάτων και πήγαμε στο καυτό θέμα της κατοχύρωσης των επαγγελματικών δικαιωμάτων των μηχανικών τι πρέπει να διεκδικήσουν. Σαφώς έχει δοθεί ένα πλαίσιο, έχει αποτυπωθεί, μας έχουνε δοθεί και διαφάνειες και θα τα καταγράψουμε, τόσο στο χώρο των μελετών όσο και στο χώρο της κατασκευής τι πρέπει να κάνουν οι μηχανικοί περιβάλλοντος και να ανταγωνιστούν, αν θέλετε, σε υγιή ανταγωνισμό και τους άλλους μηχανικούς, οι οποίοι ήδη διεκδικούν τους τίτλους του μηχανικού περιβάλλοντος.

Είχαμε την παρέμβαση από το Σύλλογο Μηχανικών Περιβάλλοντος. Είναι ένας νέος σύλλογος. Είναι μόνο 27 απόφοιτοι, όπως έχουμε δει. Κουράγιο, να διεκδικήσετε, γιατί ζούμε στην Ελλάδα. πιστεύω ότι έχετε τη στήριξη, έχετε δύο χώρους πολύ σημαντικούς. Είναι δύο νέα ιδρύματα που θα στηρίξουν πάρα πολύ. Η σχέση πρέπει να είναι πραγματικά αμφίδρομη για να μπορέσετε να διεκδικήσετε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα δικαιώματά σας. Σαφώς το Τεχνικό Επιμελητήριο πιστεύω ότι θα ενσκήψει σε αυτά τα προβλήματα, όπως ακούσαμε από την κυρία Μοροπούλου. Φαίνεται ότι αναγνωρίζονται πια οι νέες ειδικότητες. Χωρίς να καταλύουμε τις παλιές, ερχόμαστε να βοηθήσουμε, να συνδράμουμε στις νέες αυτές εξειδικεύσεις, στα νέα πτυχία, να βρουν το χώρο τους και να μπουν κι αυτά στην αγορά εργασίας.

Εδώ κλείσαμε τον πρώτο κύκλο. Δεν ξέρω εάν υπάρχει κάτι να συμπληρώσουμε στον πρώτο κύκλο.

Ο δεύτερος κύκλος θα πω ότι ήταν πιο ομαλός. Στον δεύτερο κύκλο είδαμε τις προοπτικές και προκλήσεις. Κάποιοι συνάδελφοι παρουσίασαν μεμονωμένα θέματα. Για παράδειγμα, ο κύριος Λιώλιος είπε πού θα βρει ένα ρόλο ο μηχανικός περιβάλλοντος. Επίσης, εδώ ακούσαμε τον κύριο Αγορή ότι στο χώρο τον ενεργειακό και τις ήπιες μορφές, είναι ένας πολύ μεγάλος τομέας για τους μηχανικούς περιβάλλοντος. Πραγματικά είναι ένας τομέας καινούργιος, θα έλεγα, για τον ελληνικό χώρο. Όχι τόσο καινούργιος για την Ευρώπη, αλλά για τον ελληνικό χώρο αρκετά καινούργιος χώρος. Συνεπώς, και οι μηχανικοί περιβάλλοντος μπορούνε να βρούνε ένα σημαντικό ρόλο σε αυτόν τον τομέα.

Ο κύριος Κουτσόπουλος μας ανέπτυξε τα θέματα του μεταπτυχιακού. Σε αυτό το μεταπτυχιακό, κύριε Κουτσόπουλε, που το έχουμε βασανίσει αρκετά χρόνια, έχουμε σκοτωθεί όλοι μας τι σημαίνει περιβάλλον και ανάπτυξη. Ξέρουμε τα προβλήματα. Όμως δεν πρέπει να συγχέουμε δύο πράγματα. Αυτό είναι ένα μεταπτυχιακό. Δεν έχει καμία σχέση με τα πέντε χρόνια σπουδών για τα οποία μιλάμε σήμερα. Γι αυτό δεν πρέπει να κάνουμε αυτές τις συγκρίσεις. Πιστεύω, η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι είναι ένα πρόγραμμα το οποίο έχει μαζέψει 20-22 ειδικότητες, διαφορετικές κατευθύνσεις. Συνεπώς, αυτοί όλοι οι άνθρωποι εκεί πάνε να μιλήσουνε μια κοινή γλώσσα στο περιβάλλον και την ανάπτυξη. Ο μηχανικός περιβάλλοντος έχει τελείως άλλη φιλοσοφία. Πιστεύω ότι είναι καλές αυτές οι παρατηρήσεις, πραγματικά. Και του κυρίου Μπεργελέ ασπάζομαι τις απόψεις του και είναι πολύ σημαντικό ότι δεν είναι κανείς παντογνώστης και προφανώς. Δεν θα ήθελα αυτό εγώ άλλο να το σχολιάσω. Νομίζω έχουμε ήδη ακούσει αρκετές απόψεις σε αυτό το θέμα. Πρέπει να αναγνωρίσουμε, πιστεύω, ότι ο μηχανικός περιβάλλοντος έχει μια πολύ βαθιά γνώση πενταετούς κύκλου, με πολλά μαθήματα και συνεπώς εμείς όλοι που έχουμε γίνει μηχανικοί περιβάλλοντος στην πορεία εξειδικεύσαμε πολύ, ενώ αυτοί έχουν ένα πολύ μεγάλο υπόβαθρο να διαχειρίζονται περιβαλλοντικά θέματα πιο σφαιρικά. Δηλαδή, αυτή είναι και η άποψη η δικιά μου. Δεν ξέρω. Εδώ πρέπει να το διαφοροποιήσουμε. Είναι πενταετής κύκλος σπουδών. Έχει 62 μαθήματα. Μιλάμε για ένα πτυχίο. Εμείς όλοι κάναμε δύο μαθήματα. Οι χημικοί μηχανικοί που λέμε κάνουμε περιβάλλον και περιβάλλον και περιβάλλον, κάνουμε δύο μαθήματα από τα 58.

Κλείνοντας, θα συνοψίσω κι αυτά που έχει πει ο κύριος Παπαγρηγορίου. Σαφώς ο ιδιωτικός τομέας σήμερα είναι αυτός που είναι πολύ κοντά στα πραγματικά προβλήματα. Βλέπουμε τις ανάγκες. Ο ιδιωτικός τομέας είναι αυτός που συνήθως αναλαμβάνει και όλη την δουλειά γύρω από το περιβάλλον, πέρα από τις υπηρεσίες στο Δημόσιο, που είναι τα θέματα οι υπάλληλοι να προχωρήσουν στα περιβαλλοντικά θέματα. Ο ιδιωτικός τομέας είναι αυτός που έχει ένα πολύ μεγάλο όγκο δουλειάς στα περιβαλλοντικά θέματα. Εδώ πραγματικά οι διαφορετικές ειδικότητες χρειάζονται για να συνεργαστούν και να έχουμε λύσεις στα περιβαλλοντικά θέματα. Ο μηχανικός περιβάλλοντος, πιστεύω, στον ιδιωτικό τομέα μπορεί να προσφέρει πολλά. Και πιστεύω στο πρόγραμμα σπουδών σας, εάν έχετε το θεσμικό πλαίσιο περιβάλλοντος. Από εκεί απορρέουν και οι μελλοντικές ανάγκες. Αυτό που είπε το inspectorate, δεν είναι μόνο το inspectorate. Έχουμε πάρα πολλά θέματα τα οποία πρέπει να δούμε μέσα από το θεσμικό πλαίσιο που μας επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση και η εθνική νομοθεσία, ποιες πρέπει να είναι και οι τάσεις. Αλλά πιστεύω ότι δίνοντας τις βασικές γνώσεις μέσα από αυτό το μεγάλο πρόγραμμα σπουδών που έχετε, πολύ εύκολα μπορεί ο μηχανικός περιβάλλοντος να προσαρμοστεί και να δώσει λύσεις στα προβλήματα που δημιουργούνται από τις συνεχείς νομοθεσίες ή τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εδώ τελειώνω. Δεν ξέρω εάν υπάρχει κάτι άλλο το οποίο πρέπει να πούμε. Θα τα πούμε πιο καλά την Τετάρτη που θα έχουμε σημαδέψει λίγο καλύτερα για να τα παρουσιάσουμε.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Εδώ τελειώνει η συνάντησή μας. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους για την παρουσία σας. Πιστεύω να παρευρεθείτε μεθαύριο που θα γίνει η γενική παρουσίαση όλων των ειδικοτήτων, ώστε τουλάχιστον να έχουμε μία σφαιρικότερη εικόνα του έργου.

Ώρα λήξης: 21:20΄