E-mail: tee_ait@tee.gr
ΑΓΡΙΝΙΟ 19-5-2008
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΤΟΥ TEE Ν. ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Πρόσφατα έγινε η κατάθεση στη Βουλή του γενικού πλαισίου του Χωροταξικού Σχεδιασμού και της Αειφόρου Ανάπτυξης της Ελλάδας.
Στο νέο πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης, σαν βασικός μοχλός ανάπτυξης αναδεικνύεται η διάσταση των περιφερειακών μεταφορικών αστικών δικτύων/αξόνων και των πόλεων - πόλων ανάπτυξης, σύμφωνα με αντίστοιχες ευρωπαϊκές προτάσεις και δράσεις για την ανάπτυξη του κοινοτικού χώρου.
Δεν διευκρινίζονται, όμως, επαρκώς οι προτεινόμενες έννοιες, καθώς δεν περιλαμβάνονται, στο προτεινόμενο σχέδιο, η εισηγητική έκθεση και οι απαραίτητες προμετρήσεις των στοιχείων, ούτε υπάρχει η αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων χρήσεων γης της χώρας. Αντί αυτού προτείνει μια ιεραρχία πόλεων και δικτύων αρκετά επιφανειακή, που δεν προκύπτουν από την ιδιαίτερη ιστορική και επιχειρηματική συγκρότηση της κάθε περιοχής.
Επίσης, το θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης, των αυθαιρέτων, αλλά και των μορφών οργανωμένης δόμησης αντιμετωπίζεται με αποσπασματικό τρόπο, καθώς το πλαίσιο στηρίζεται σε συνθήκες που χρήζουν μεγαλύτερης επεξεργασίας, ειδικότερα για τις ελληνικές συνθήκες παραγωγής δομημένου περιβάλλοντος.
Το πλαίσιο της πολιτικής και διοικητικής αναδιοργάνωσης της χώρας, ικανό να στηρίξει τις χωροταξικές και αναπτυξιακές προοπτικές, ακόμη λείπει, καθώς οι σχετικές προοπτικές για τον «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΙΙ» δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί.
Στην περίπτωση του νέου ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΙΙ, πρέπει να αναγνωρισθεί η ιδιαίτερη κοινωνική και οικονομική συνάφεια και να προτιμηθεί η συνένωση των Νομών Αιτωλοακαρνανίας με τους νομούς Λευκάδας, Ευρυτανίας και Φωκίδας, αφού ξεπερασθούν τα πιθανά προβλήματα που δημιουργεί η υπάρχουσα περιφερειακή και διοικητική διαίρεση της χώρας.
Το πλαίσιο ανάπτυξης και ανάδειξης του αστικού πολιτισμού και της αισθητικής της αστικής μορφής δεν αναδεικνύεται επαρκώς, γεγονός που καταδεικνύει την περαιτέρω υποβάθμιση του ελληνικού αστικού συνεχούς και της μορφής και λειτουργίας των ελληνικών πόλεων. Ανάλογες παρατηρήσεις ισχύουν σχετικά με τα θέματα της κοινωνικής συνοχής, της κοινωνικής πρόνοιας και της υγείας. Τέλος, η προστασία του περιβάλλοντος ανάγεται στα πλαίσια των διεθνών ρυθμίσεων και προγραμμάτων δίχως να αναδεικνύονται οι επί μέρους προοπτικές της κάθε περιοχής.
Οι τομείς της οικονομικής ανάπτυξης συνδέονται με τα ειδικά πλαίσια για τη βιομηχανία, τις ΑΠΕ και τον τουρισμό, ενώ ο Δυτικός άξονας ανάπτυξης είναι αρκετά υποβαθμισμένος και πλην της Ιονίας οδού δεν υπάρχουν άλλες αξιόλογες αναφορές. Επίσης, κανένας τομέας ανάπτυξης δεν προκρίνεται με ορατό τρόπο στο Δυτικό άξονα, ενώ χρειάζεται περαιτέρω εξειδίκευση για το είδος της ανάπτυξης ανά περιοχή στο πλαίσιο του παρόντος σχεδίου.
Πρέπει, όμως, να τονισθεί πως στην περίπτωση αποτυχίας του κάθε αναπτυξιακού άξονα, η αστική ενδοχώρα θα καταδικασθεί σε περιθωριοποίηση και πληθυσμιακή και οικονομική υπανάπτυξη, ενώ , αντίστοιχα, η πιθανή επιτυχία θα την οδηγήσει στην ποιοτική και βιώσιμη ανάπτυξη.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΕΕ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ.
Ο ρόλος του Αγρινίου είναι σχεδόν ανύπαρκτος, σαν κάποιος να ξέχασε μια πόλη σχεδόν 150000 κατοίκων, αν λάβουμε υπόψη όλη την ενδοχώρα και προστέθηκε εμβόλιμα, σαν δευτερεύων πόλος ανάπτυξης, στο προτεινόμενο σχέδιο. Το πιο σημαντικό είναι πως δεν συνδέεται ο ρόλος του σχετικά με την ανάπτυξη των μεταφορών στο Νομό, ούτε αναδεικνύεται ο ιστορικός του ρόλος σαν Πόλος συνδυασμένων μεταφορών, αγροτικής ανάπτυξης και διαμετακομιστικού εμπορίου.
Για την πρωτεύουσα, το Μεσολόγγι, προτείνονται να μελετηθούν οι επιπλέον δικτυώσεις και οι δυνατότητες για συμπληρωματικές δράσεις στο πλαίσιο του διπόλου Αγρίνιο- Μεσολόγγι, ανά τομέα εξειδίκευσης, αλλά και με άλλες ελληνικές περιοχές παρόμοιου οικονομικού και επιχειρησιακού προφίλ.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για το αναπτυξιακό μέλλον της Ναυπάκτου και της παράλιας ζώνης του Ιονίου, στις μαρίνες της Ναυπάκτου, του Μεσολογγίου, του Αστακού, αλλά και της Αμφιλοχίας- Βόνιτσας/ Αμβρακικού, καθώς και της μελέτης των δυνατοτήτων για ανάπτυξη των ορεινών όγκων του Ξηρομέρου, του Βάλτου, του Θέρμου, της Ναυπακτίας και της Αιτωλίας.
Δεν αναφέρεται κάτι πιο συγκεκριμένο για τη βελτίωση της ελκυστικότητας, ούτε κάτι σχετικό με την «ενίσχυση της ακτινοβολίας», ούτε έχει αναδειχθεί κάποια μορφή λειτουργικής σχέσης δικτυακού / μητροπολιτικού χαρακτήρα σχετικά με τις άλλες πόλεις και τις περιοχές του Νομού.
Γενικά, δεν διασφαλίζεται η άρση της απομόνωσης του Νομού και των επί μέρους περιοχών, γεγονός που αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες της αναπτυξιακής υστέρησης του Νομού.
Στο προτεινόμενο σχέδιο δεν αναφέρεται ο άξονας ανάπτυξης Αγρίνιο- Μεσολόγγι- Πλατυγιάλι- Ιόνια Ζώνη, ούτε η οδική σύνδεση και ο κόμβος Πλατυγιάλι- Αγρίνιο- Καρπενήσι- Λαμία.
Δεν υπάρχει πιο αναλυτική αναφορά στο έργο της σιδηροδρομικής σύνδεσης Ηγουμενίτσα- Αντίρριο, καθώς η Ε.Ε. ενέκρινε πρόσφατα τη μελέτη χάραξης της σιδηροδρομικής γραμμής ( άξονας προτεραιότητας Νο 29).
Λείπει, επίσης, η επέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής από Αντίρριο- Φωκίδα- σύνδεση με γραμμή Αθήνα/ Θεσσαλονίκη, καθώς και η σύνδεση Αγρίνιο- Καρπενήσι- Λαμία. Επίσης πρέπει να γίνει αναφορά στη σύνδεση του διεθνούς λιμένα της Πάτρας με αυτό στο Πλατυγιάλι και στις δυνατότητες σύνδεσης με άλλα λιμάνια στην Ελλάδα. Οι παραπάνω αποτελούν τις απαραίτητες διαγώνιες συνδέσεις του βασικού διευρωπαικού άξονα Νο 29 με άλλους άξονες και κρίνονται σαν ιδιαίτερα απαραίτητοι στην λειτουργία του συνολικού αξονικού συστήματος της Κεντρικής και Δυτικής Ελλάδας.
Στον τομέα των Υπηρεσιών η Ανώτατη εκπαίδευση και η ανάπτυξη της καινοτομίας και της έρευνας – τεχνολογίας εξακολουθεί να είναι το ζητούμενο. Λείπουν οι στοιχειώδεις χωροταξικές και πολεοδομικές αποτυπώσεις των ανώτερων και ανώτατων ιδρυμάτων του Νομού:
1) Πανεπιστήμιο Αγρινίου,
2) ΤΕΙ Μεσολογγίου και παράρτημα Ναυπάκτου
καθώς και η ένταξή τους στο γενικότερο σχεδιασμό της εκπαίδευσης της χώρας.
Η Υγεία, Νοσοκομείο Αγρινίου και Μεσολογγίου, καθώς και τα Κέντρα Υγείας του Νομού βρίσκεται σε μεγάλη κρίση και απαιτούν δραστικές λύσεις, με εκσυγχρονισμό των μονάδων και νέες προσλήψεις προσωπικού, ιατρικού και νοσηλευτικού.
Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες αναφορές στους τομείς των ειδικών μορφών εναλλακτικού/ τουρισμού, της βιομηχανίας/ καινοτομίας και της ψηφιακής σύγκλισης του Νομού, παρόλο που ο Νομός παρουσιάζει μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες σε αυτούς τους τομείς.
Η απουσία αναφοράς στα αεροδρόμια του Νομού, στο αεροδρόμιο Ακτίου και του Αγρινίου, ιδιαίτερα του δεύτερου, είναι εμφανής. Τα αεροδρόμια θα πρέπει να χαρακτηρισθούν σαν διεθνή και να παίξουν ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη του Νομού με συνδέσεις με όλα τα κέντρα/ πόλους ανάπτυξης του ελλαδικού και του ευρωπαικού χώρου.
Παρόλο που για την περιοχή της Δυτικής Ελλάδας το αστικό κέντρο της Πάτρας έχει κυρίαρχο ρόλο, όμως για το λιμάνι δεν υπάρχει πραγματική πρόκριση του σε σχέση με άλλα λιμάνια της Δυτικής Ελλάδος (Ηγουμενίτσα) ή σε συνδυασμό με το Πλατυγιάλι του Αστακού, που ψάχνει ακόμα το ρόλο του. Τα άλλα αστικά κέντρα, ιδιαίτερα το Αγρίνιο, με αφετηρία τον εν δυνάμει ρόλο τους πρέπει να «ανταγωνίζονται» την επιρροή της Πάτρας και δύσκολα μπορούν να αποκτήσουν ένα διακεκριμένο και συμπληρωματικό ρόλο σε σχέση με εκείνο του μεγάλου αστικού κέντρου και των αναπτυξιακών του δικτύων. Ακόμη, στο νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Πάτρας πρέπει να γίνει επανακαθορισμός των ορίων μετά από ενδοπεριφερειακό διάλογο και να αναβληθεί η πιθανή του ολοκλήρωση.
Η ενίσχυση της προστασίας και ανάδειξης των μνημείων και των πολιτιστικών πόρων του Νομού, με τη χρήση κατάλληλων χωροταξικών και τεχνολογικών εργαλείων πρέπει να τονισθεί σε όλες τις πιθανές διαστάσεις.
Επιπρόσθετα οι αρχαιολογικοί χώροι του αρχαίου θεάτρου των Οινιαδών, του ναού και του θεάτρου του Στρατίου Διός και του ναού του Θερμίου Απόλλωνα, η Πλευρώνα, το αρχαίο θέατρο Μακύνειας, ο ναός του Απόλλωνα στο Άκτιο, η Αλυζία, το Θύρριο, αλλά και τα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά Μνημεία και Εκκλησίες/ μοναστήρια του Νομού, το Ενετικό κάστρο της Ναυπάκτου και το Βυζαντινό κάστρο της Βόνιτσας, καθώς και η Ιερή Πόλη Μεσολογγίου, να αναδειχθούν σαν πολιτιστικοί πόροι/ προορισμοί διεθνούς ακτινοβολίας.
Προσοχή απαιτείται στις συνθήκες και μορφές ανάπτυξης των περιβαλλοντικά προστατευμένων, από ισχυρές συνθήκες, περιοχών, ενώ πρέπει να τονισθούν ο ρόλος και οι συνθήκες υποβάθμισης του Αμβρακικού κόλπου και της Αμφιλοχίας Οι περιοχές της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου και της Λίμνης Τριχωνίδας πρέπει να μελετηθούν σε όλες τις διαστάσεις τους και να αναδειχθούν οι προοπτικές τους.
Σχετικά με την καταστροφική, από περιβαλλοντικής άποψης, εκτροπή του Αχελώου το πρόβλημα έχει αναδειχθεί εκ μέρους των φορέων του Νομού, αλλά και από όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις της χώρας, σε όλες του τις διαστάσεις και εκφράζουμε την αντίθεσή μας με την επιχειρούμενη εκτροπή
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Στο πλαίσιο του προτεινόμενου σχεδίου πρέπει να αναδειχθούν και αξιολογηθούν όλες οι αστικές συνδέσεις και οι πιθανοί πόλοι ανάπτυξης σε ενδοπεριφερειακό- νομαρχιακό επίπεδο, αλλά και με τους εθνικούς και διεθνείς άξονες, σε σχέση με τον πόλο του Αγρινίου.
Σε όλες τις περιπτώσεις η διαδικασία του χωροταξικού σχεδιασμού και το σχέδιο δικτύωσης και ανάπτυξης του Νομού, πρέπει να είναι μια συνεχής και επιχειρησιακή διαδικασία για ένα ποιοτικό και βιώσιμο μέλλον των πόλεων και των περιοχών του Νομού και όχι απλά κείμενα δίχως εφαρμογή.