1.Κάθε κτίριο ή εγκατάσταση πρέπει α) ως προς τη σχέση και τη σύνθεση των όγκων, τις όψεις και τα εν γένει ορατά τμήματά του, να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της αισθητικής, τόσο ως μεμονωμένο κτίριο ή εγκατάσταση, όσο και σε σχέση με το οικοδομικό τετράγωνο. β) να εντάσσεται στο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον, ώστε στα πλαίσια των στόχων της οικιστικής ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης. Ο έλεγχος της τήρησης των πιο πάνω προϋποθέσεων ασκείται από την Πολεοδομική Υπηρεσία με βάση τη μελέτη της άδειας οικοδομής, που συνοδεύεται από αιτιολογημένη έκθεση του μελετητή μηχανικού στο στάδιο θεώρησης των σχεδίων του προελέγχου αν ζητηθεί, ή στο στάδιο της χορήγησης της άδειας οικοδομής. Στις κατηγορίες κτιρίων ή εγκαταστάσεων που ορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου ο έλεγχος ασκείται από την ΕΠΑΕ. Τυχόν ενστάσεις από τον αιτούντα την έκδοση της άδειας οικοδομής κατά των αποφάσεων της υπηρεσίας κρίνονται σε πρώτο και δεύτερο βαθμό από τις αντίστοιχες ΕΠΑΕ. "Τυχόν ενστάσεις, από τον αιτούντα την έκδοση της άδειας οικοδομής κατά των αποφάσεων της υπηρεσίας, κρίνονται σε πρώτο και δεύτερο βαθμό από τις αντίστοιχες ΕΠΑΕ ή το κατά την επόμενη παράγραφο συνιστώμενο Ανώτατο Πολεοδομικό και Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο (ΑΠΑΣ) το οποίο κρίνει ενστάσεις κατά αποφάσεων της δευτεροβάθμιας ΕΠΑΕ όταν αποφασίζει σε πρώτο βαθμό". (Σ.Σ. Η Παρ.1 του Αρθ-3 αρχικώς αντικατεστάθη με το Αρθ-1 του Ν-1772/88 ΦΕΚ-91/Α/17-5-88. Με το Αρθ-2 παρ.1α του Ν-2831/00 ΦΕΚ-140/A/13-6-00 καταργούνται τα δύο τελευταία εδάφια της παρ.1 και με την παρ.1β του ίδιου νόμου τίθεται ως αντικατεστάθη το εναπομείναν τελευταίο εδάφιο της παρ.1 του Αρθ-3 του ΓΟΚ/85) 2. Στα ειδικά κτίρια ελέγχεται και η λειτουργικότητά τους. Ο έλεγχος αυτός ενεργείται από τον αρμόδιο για κάθε κατηγορία κτιρίων φορέα. Για τα κτίρια, για τα οποία δεν υπάρχει αρμόδιος φορέας, ο παραπάνω έλεγχος ασκείται "από την αρμόδια ΕΠΑΕ". (Σ.Σ η εντός "..." φράση τίθεται ως αντικατεστάθη με το Αρθ-2 παρ.2 του Ν-2831/00 ΦΕΚ-140/A/13-6-00) 3. Συνίσταται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων 'Εργων, Ανώτατο Πολεοδομικό και Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο (ΑΠΑΣ), αποτελούμενο από το Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων 'Εργων, ως πρόεδρο, δύο εκπροσώπους του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ, δύο εκπροσώπους του Υπουργείου Πολιτισμού, δύο εκπροσώπους από το διδακτικό προσωπικό του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), δύο εκπροσώπους του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και δύο εκπροσώπους του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών, Πανελλήνιας 'Ενωσης Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ). Το ΑΠΑΣ έχει την αρμοδιότητα να γνωμοδοτεί και να εισηγείται στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων 'Εργων για θέματα που έχουν σχέση με τον αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό σχεδιασμό αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από σχετικό ερώτημα του Υπουργού. Επίσης γνωμοδοτεί για θέματα σχετικά με τις επιδράσεις/ επιπτώσεις από την κατασκευή κάθε είδους τεχνικών έργων σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά ή πολιτισμικά περιοχές και οικισμούς της χώρας, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Στα πλαίσια των παραπάνω αρμοδιοτήτων, το ΑΠΑΣ μπορεί να ζητά από τις αρμόδιες υπηρεσίες τα σχετικά στοιχεία και απόψεις. Το μέλη και οι αναπληρωτές τους πρέπει να είναι αρχιτέκτονες και ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων 'Εργων μετά από πρόταση του οικείου φορέα. Ο τρόπος λειτουργίας, η γραμματειακή υποστήριξη, η διάρκεια της θητείας των μελών και κάθε άλλη λεπτομέρεια ρυθμίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων 'Εργων." (Σ.Σ Η παρ.3 προσετέθη με το Αρθ-2 παρ.3 του Ν-2831/00 ΦΕΚ-140/A/13-6-00 οι παρ.3 και παρ.4 αριθμούνται ως 4 και 5) 4. Οι Επιτροπές Ενάσκησης Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, που έχουν συσταθεί κατά το Αρθ-80 Παρ.4 του ΝΔ-8/73 (ΦΕΚ-124) μετονομάζονται σε Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ). Με κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων μπορούν να συνιστώνται πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες ΕΠΑΕ και να καταργούνται ή να συγχωνεύονται οι υπάρχουσες. "Ειδικά για τις πρωτοβάθμιες ΕΠΑΕ, ορίζεται μία ανά νόμο. Για τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις των μητροπολιτικών περιοχών Αττικής και Θεσσαλονίκης μπορεί να συνιστώνται περισσότερες της μιας πρωτοβάθμιες ΕΠΑΕ". Με όμοια απόφαση καθορίζονται οι ιδιότητες των μελών, ο τρόπος συγκρότησης και λειτουργίας των ΕΠΑΕ στις οποίες μετέχει και εκπρόσωπος του ΤΕΕ, η έδρα τους, οι αρμοδιότητες και ειδικότερα, οι κατηγορίες κτιρίων και εγκαταστάσεων, στα οποία ασκούν τον έλεγχο που προβλέπεται στο άρθρο αυτό, η διαδικασία και κάθε σχετική λεπτομέρεια. (Σ.Σ Το εντός "..." εδάφιο προσετέθη με το Αρθ-2 παρ.4 του Ν-2831/00 ΦΕΚ-140/A/13-6-00.) 5. Τα όργανα ελέγχου, όπως ο έλεγχος αυτός περιγράφεται στην παράγραφο 1, στελεχώνονται από αρχιτέκτονες. (Σ.Σ Οι παρ.3 και 4 επαναριθμούνται ως 4 και 5 αντίστοιχα με το Αρθ-2 παρ.3 του Ν-2831/00 ΦΕΚ-140/A/13-6-00)