ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ/ΤΚΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΧΑΛΥΒΩΝ:
Πολύτιμο βοήθημα ο νέος ΚΤΧ-
Παραμένουν όμως αρκετές αδυναμίες

Πολύτιμο βοήθημα για τους Ελληνες μηχανικούς αναμένεται να αποτελέσει ο Κανονισμός Τεχνολογίας Χαλύβων Οπλισμένου Σκυροδέματος (ΚΤΧ), καθώς με τις αλλαγές και τις καινοτομίες που εισάγει, επιχειρεί να αντιμετωπίσει αρκετές από τις υπάρχουσες "παθογένειες".

Συγκεκριμένα, κλείνει κενά και δίνει ή προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων σε ουκ ολίγα μέτωπα της ελληνικής αγοράς έργων, ανοίγοντας τον δρόμο για τη βελτίωση της ποιότητας των κατασκευών. Μάλιστα, πρόκειται για ένα αρκετά πρωτότυπο ολοκληρωμένο κανονιστικό πλαίσιο, υπό την έννοια ότι διεθνώς δεν υπάρχουν παρόμοιας μορφής κανονισμοί, που να χρησίμευσαν ως πρότυπο.

Για όλους αυτούς τους λόγους άλλωστε, ο κανονισμός αυτός δεν πρέπει να λείπει από το γραφείο κανενός μηχανικού, όπως τονίστηκε σε ημερίδα που διοργάνωσε την Παρασκευή 18 Απριλίου ο Τομέας Επιμόρφωσης του ΤΕΕ/ΤΚΜ.

Πάντως, όπως προέκυψε από τις εισηγήσεις, σε πρακτικό επίπεδο (για παράδειγμα στον έλεγχο της αγοράς), η εφαρμογή του κανονισμού συναντά προς το παρόν κάποια προβλήματα. Επιπλέον, παραμένουν ενεργές -και επικίνδυνες- οι σημαντικές αδυναμίες στη σήμανση των χαλύβων, αλλά και στη διάθεση ακατάλληλων προϊόντων στην αγορά.

Εισηγητές στην ημερίδα, η οποία πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο συνεδριακό κέντρο "Νικόλαος Γερμανός" της HELEXPO ΑΕ, ήταν οι πολιτικοί μηχανικοί Θεόδωρος Βουδικλάρης και Κωνσταντίνος Τρέζος (επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ) και ο μεταλλουργός μηχανικός Σαράντης Μουγιάκος (Εργαστήριο Μετάλλων ΚΕΔΕ ΥΠΕΧΩΔΕ).

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ

Οπως τόνισε στη διάρκεια της εισήγησής του ο κ.Βουδικλάρης, μία από τις σημαντικές και χρήσιμες καινοτομίες που έχει εισάγει ο ΚΤΧ έγκειται στις νέες υποχρεώσεις παραγωγού-προμηθευτή-χρήστη. Συγκεκριμένα, κατά τον εισηγητή, για πρώτη φορά σε ελληνικό κανονισμό, γίνεται προσπάθεια να κατανεμηθεί σωστά, σε όλους τους συντελεστές της παραγωγής, η ευθύνη για την ορθότητα της εφαρμογής της μελέτης και την ποιότητα του έργου, ώστε κανείς να μην αισθάνεται ότι δεν έχει ευθύνη ή ότι είναι άτρωτος έναντι του νόμου. Προς αυτή την κατεύθυνση, εισάγονται διαδικασίες ιχνηλασιμότητας των χαλύβων, για να γίνει εφικτός ο εντοπισμός του υπευθύνου και η κατανομή της ευθύνης.

Σύμφωνα με τον κ.Βουδικλάρη, ο ΚΤΧ προσπαθεί να καλύψει ακόμη μία αδυναμία σχετική με την ποιότητα των χαλύβων, αυτή που αφορά στην "ταυτότητά" τους και την αναγνώρισή τους. Δηλαδή, ελέγχεται αν η προσκομιζόμενη στο εργοτάξιο ποσότητα συμπίπτει με εκείνη για την οποία εκδόθηκαν το πιστοποιητικό του ΕΛΟΤ και τα συνοδευτικά και παραστατικά έγγραφα των μονάδων παραγωγής.

Εμφαση δίδει ο κανονισμός και στις υποχρεώσεις της "μάντρας" πώλησης ή κατεργασίας χαλύβων, με το σκεπτικό ότι ο επιβλέπων μηχανικός πρέπει να έχει προσωπική αντίληψη (με αυτοψία και παρακολούθηση) ως προς την τήρηση των προβλεπόμενων και τη στάθμη ποιότητας. Κατά συνέπεια, θεσμοθετείται η θέση του υπεύθυνου τεχνικού στα κέντρα διάθεσης του χάλυβα, ο οποίος πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τις διάφορες κατηγορίες προϊόντων και να τηρεί αρχείο πιστοποιητικών και προμηθευτών. Σε περίπτωση που η "μάντρα" αναλαμβάνει και την κατεργασία, ο τεχνικός πρέπει να είναι τουλάχιστον απόφοιτος ΤΕΙ.

Παράλληλα, με βάση τον κανονισμό, η επιχειρηση πώλησης ή και κατεργασίας υποχρεούται να εκδίδει τεχνικό δελτίο παράδοσης, που συνοδεύει κάθε φορτίο εξερχόμενης ποσότητας χαλύβων και επέχει και θέση υπεύθυνης δήλωσης (ως προς την ακρίβεια των αναγραφόμενων στοιχείων). Επίσης, όπως επεσήμανε ο κ.Βουδικλάρης, το σύνολο των μελετητών και των επιβλεπόντων μηχανικών πρέπει να ενημερωθεί επί της ανυπαρξίας στο εμπόριο οποιασδήποτε άλλης κατηγορίας χαλύβων, πλην της S500s, για την αποκλειστική χρήση της κατηγορίας αυτής στις εκπονούμενες στατικές μελέτες και την αποφυγή αθέλητων παραβιάσεων και άσκοπων δαπανών.

ΧΑΟΣ ΣΤΗ ΣΗΜΑΝΣΗ -
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΝ ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ

Στο μεταξύ, σύμφωνα πάντα με τον κ.Βουδικλάρη, δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι στη σήμανση των χαλύβων σκυροδέματος επικρατεί σήμερα ένα μικρό χάος. Και αυτό γιατί, δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμη διεθνής προδιαγραφή σήμανσης κοινή για όλους τους παραγωγούς, αν και φαίνεται ότι βρισκόμαστε κοντά σε μια τέτοια φάση (ENV 10080).

Εν αναμονή μιας θετικής εξέλιξης σε αυτό το μέτωπο, κάθε παραγωγός εφαρμόζει προς το παρόν το δικό του τρόπο σήμανσης και διάκρισης των προϊόντων του από τους υπολοίπους, τουλάχιστον ως προς την ποιότητα και τη συγκολλησιμότητα. Ετσι, αν θέλει κάποιος να βεβαιωθεί με ακρίβεια για την "ταυτότητα" του προϊόντος θα πρέπει να καταφύγει είτε στο ίδιο το εργοστάσιο είτε στην αρμόδια υπηρεσία του ΚΕΔΕ ή στον ΕΛΟΤ.

Επιπρόσθετα, η έλλειψη θεσμοθετημένης σήμανσης για τη διάκριση του χάλυβα S400 από τον S500 και του συγκολλήσιμου χάλυβα από τον κοινό, δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την επίβλεψη, καθώς είναι πολύ δύσκολη η απομνημόνευση της (διαφορετικής) σήμανσης όλων των ελληνικών εργοστασίων και αδύνατη η γνώση των σημάτων όλων των ευρωπαϊκών.

Τέλος, κατά τον εισηγητή, ο πιο μεγάλος κίνδυνος που καραδοκεί αφορά τους παρανόμως ή ημιπαρανόμως εισαγόμενους χάλυβες, πυ διαθέτουν ψευδή ή παραπλανητικά πιστοποιητικά συμμόρφωσης προς τα πρότυπα του ΕΛΟΤ και που ενδεχομένως ρηγματώνονται σε θέση κάμψης ή υστερούν σημαντικά ως προς προς το αναμενόμενο όριο διαρροής και την ολκιμότητα.

ΠΕΡΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΚΑΚΟΤΕΧΝΙΩΝ

"Ο έλεγχος της αγοράς γίνεται πλέον σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΚΤΧ και ξεκίνησε από το 2002 με τριμελείς επιτροπές του ΚΕΔΕ-ΥΠΕΧΩΔΕ και των περιφερειών. Η λειτουργία τους είναι ακόμη σε αρχικό στάδιο, με αρκετά προβλήματα. Αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο υπάρχει και στο υπουργείο Ανάπτυξης από το 1995": με τη φράση αυτή ξεκίνησε την εισήγησή του ο μεταλλουργός μηχ. ΕΜΠ, Σαράντης Μουγιάκος, από το Εργαστήριο Μετάλλων ΚΕΔΕ-ΥΠΕΧΩΔΕ. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι ο επιβλέπων μηχανικός σε δημόσιο ή ιδιωτικό έργο μπορεί να λειτουργήσει με αντίστοιχο τρόπο, πριν την παραγγελία, κατά την εκτέλεση και κατά την παραλαβή.

Αναφερόμενος σε επιμέρους σημεία του ΚΤΧ, ο κ.Μουγιάκος υπενθύμισε ότι ο χρήστης μπορεί να απαιτεί -από τους προμηθευτές- χάλυβες που να ικανοποιούν απαιτήσεις για αυξημένη πλαστιμότητα. Ο ΟΑΣΠ το 2002 έκανε σχετική εισήγηση για την καθιέρωση νέας ποιότητας ΧΟΣ ειδικών απαιτήσεων ολκιμότητας, για κατασκευές κατηγορίας πλαστιμότητας μεταξύ μέσης (Μ) και υψηλής (Υ) του Ευρωκώδικα 8.

"Η καθιέρωση χαλύβων τύπου C καθυστέρησε επειδή υπήρχε απαγόρευση -καθεστώς stand still- οποιασδήποτε αλλαγής εθνικών προτύπων, μέχρι την οριστική αποδοχή τελικού προτύπου, κάτι που επιτέλους έγινε μετά από 20 χρόνια συζητήσεων μεταξύ χαλυβουργείων στην Ευρωπαϊκή Ενωση!", τόνισε χαρακτηριστικά ο εισηγητής.

Τέλος, ο κ.Μουσιάκος αναφέρθηκε στις -δυστυχώς αρκετές- κακοτεχνίες που παρατηρούνται, π.χ, σε πασάλους, σε αναμονές και σε συνδετήρες ΧΟΣ (συγκολλήσιμων υπό προϋποθέσεις), για να καταλήξει: "η βασικότερη απαίτηση είναι να μελετήσουμε καταρχήν τον ΚΤΧ και τα πρότυπα του ΕΛΟΤ όλοι οι εμπλεκόμενοι μηχανικοί, τεχνικοί, κατασκευαστές, αλλά και με έναν τρόπο οι σπουδαστές, τεχνίτες κτλ".

ΔΥΟ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ...
ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

Δύο είναι οι κυριότερες αλλαγές που παρατηρούνται μεταξύ της τελευταίας (αναθεωρημένης) έκδοσης του Ελληνικού Κανονισμού Οπλισμένου Σκυροδέματος (ΕΚΟΣ 2000) και της αρχικής του ΝΕΚΟΣ 1995, όπως τόνισε στην ημερίδα ο επίκουρος καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Τρέζος.

Η πρώτη αλλαγή αναφέρεται στο επίπεδο της πλαστιμότητας των κατασκευών: στον ΕΚΟΣ 2000 διακρίνονται δύο κατηγορίες κατασκευών, εκείνες με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας και εκείνες χωρίς. Στον ΝΕΚΟΣ δεν αναφερόταν ευθέως, αλλά οι κατασκευές ήταν όλες με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας (αυξ. απ. πλ). Κατά συνέπεια, με τον ΕΚΟΣ 2000 παρέχεται η δυνατότητα σχεδιασμού κατασκευών και χωρίς αυξ. απ.πλ, κάτι που έχει ως βασικό πλεονέκτημα το γεγονός ότι δεν απαιτείται ιδιαίτερη φροντίδα στην όπλιση.

Η δεύτερη αλλαγή αναφέρεται στο επίπεδο της ολκιμότητας του χάλυβα, όπου γίνεται διάκριση σε δύο κατηγορίες: στους χάλυβες υψηλής (Η) και συνήθους (Ν) ολκιμότητας. Επιπλέον, στις κρίσιμες περιοχές στοιχείων με αυξ. απ. πλ επιβάλλονται πρόσθετες ιδιότητες (πχ, μεγαλύτερη παραμόρφωση θραύσεως, αυστηρότερος έλεγχος της κρατύνσεως κτλ).

Οι απαιτήσεις αυτές είναι, κατά τον κ.Τρέζο, πολύ αυστηρότερες από αυτά που προβλέπονται για τους χάλυβες από τα αντίστοιχα πρότυπα του ΕΛΟΤ. Εξάλλου, λόγω του ευρωπαϊκού "stand-still" για τον χάλυβα, το οποίο αναφέρθηκε και από τον κ. Μουγιάκο, δεν επιτρέπεται η αλλαγή προτύπων στις χώρες-μέλη της CEN.

Οι δύο εισηγητές φαίνεται ότι μοιράζονται την ίδια άποψη για την ύπαρξη ενός παραδόξου, το οποίο περιγράφει ο κ.Τρέζος: "Σήμερα, βρισκόμαστε στην παράδοξη κατάσταση ο μεν ΕΚΩΣ 2000 και οι ευρωκώδικες, να έχουν υψηλές απαιτήσεις από τους χάλυβες, αλλά στην ελληνική αγορά να μπορούν να κυκλοφορούν νομίμως ακατάλληλοι χάλυβες και ως χώρα να μην μπορούμε να αλλάξουμε το νομοθετικό πλαίσιο. Ετσι, για το άμεσο μέλλον, θα πρέπει ο μηχανικός ο ίδιος να απαιτεί, από τους προμηθευτές, χάλυβες που να ικανοποιούν τις απαιτήσεις του ΕΚΩΣ, δεδομένου μάλιστα ότι οι ελληνικές βιομηχανίες είναι σε θέση να προσφέρουν τέτοιους χάλυβες".