6.1.  ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΚΟΝΙΑΜΑΤΑ – ΓΕΝΙΚΑ

1.             Ορισμοί, περιγραφή

2.             Κανονιστικές παραπομπές

3.             Πρώτες ύλες

4.             Ποιοτικά χαρακτηριστικά

5.             Τεχνικές εφαρμογής

6.             Έλεγχος ποιότητας

7.             Προβλήματα  και μεθοδολογία αντιμετώπισης

8.             Βιβλιογραφία

1.   Ορισμοί, περιγραφή

Η διάκριση των κονιαμάτων σε επισκευαστικά δεν είναι σαφής και αποτελεί μάλλον εύρημα λεκτικό προκειμένου να περιγραφεί μια ευρεία γκάμα υλικών (αναμίγματα κονιών+ αδρανών) που χρησιμοποιούνται στην επισκευή που αποτελεί ένα σημαντικό κλάδο του δομικού τομέα. Στην επισκευή των κατασκευών διακρίνουμε δύο τύπων επεμβάσεων:

• Αποκατάσταση της στατικής επάρκειας του φέροντος οργανισμού ενός κτίσματος που έχει πληγεί (π.χ. από σεισμό) και δεν παρέχει ασφάλεια ή ενίσχυση της φέρουσας ικανότητας για άλλη χρήση ή για μεγαλύτερη αντισεισμική ασφάλεια
• Αποκατάσταση της λειτουργικότητας της κατασκευής και της εξασφάλισης της διάρκειας ζωής της από φθορές τοπικές ή εκτεταμένες λόγω χρόνου ή άλλων εγγενών ή εξωγενών αιτίων που δεν ελήφθησαν υπόψη στο σχεδιασμό του έργου

Επιπλέον οι κατασκευές διακρίνονται σε αυτές που έχουν φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και σ’αυτές από τοιχοποιία. Στις τελευταίες ανήκουν και τα μνημεία καθώς και τα ιστορικά κτίρια στα οποία η συνδετική κονία βασίζεται στην άσβεστο.

Τα επισκευαστικά κονιάματα που εφαρμόζονται συχνότερα στη διεθνή πρακτική είναι τα παρακάτω

• Ενέματα (τσιμεντενέματα ή ρητινοενέματα) για την πλήρωση των ρωγμών.

• Εκτοξευόμενο κονίαμα/σκυρόδεμα για τη συμπλήρωση διατομών από τις οποίες έχει χαλαρώσει και απομακρυνθεί το υπάρχον υλικό ή ακόμα και την ενίσχυση των διατομών με προσθήκη οπλισμού και επικάλυψης (μανδύες).

• Τροποποιημένα με πολυμερή κονιάματα/σκυροδέματα για την αύξηση της αδιαπερατότητας εκτεταμένων επιφανειών σκυροδέματος (καταστρώματα γεφυρών), που παρουσιάζουν βλάβες λόγω φθοράς από το χρόνο ή από ειδική χρήση ή επιζητείται αυξημένη.

Πρέπει να αναφερθεί ότι πριν από οποιαδήποτε επιλογή υλικού είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε πως προκλήθηκε η βλάβη δηλαδή το μηχανισμό εκδήλωσης του συμπτώματος που καλούμεθα να επισκευάσουμε. Η διάγνωση της παθολογίας του έργου αποτελεί το πρώτο βήμα κατά το οποίο καταγράφονται με λεπτομέρεια όλα τα στοιχεία (κλιματολογικό ή άλλα) που συνυπάρχουν και τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη στη μελέτη σκοπιμότητας της επισκευής που υποβάλλεται πριν από κάθε εργασία αποκατάστασης.

2.   Κανονιστικές παραπομπές

3.   Πρώτες ύλες

Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι ενώ με τον όρο κονίαμα εννοούμε συνήθως το ανάμιγμα συνδετικής κονίας και αδρανούς το οποίο έχει κοκκομετρία άμμου (0-4 mm), στην περίπτωση των επισκευαστικών κονιαμάτων η κοκκομετρία του αδρανούς υλικού μπορεί να είναι πολύ πιο λεπτόκοκκη ή περισσότερο χονδρόκοκκη όπως αυτή του συμβατικού σκυροδέματος. Η συνδετική κονία επίσης μπορεί να είναι οργανικής προέλευσης όπως είναι οι πολυμερικές κονίες.

4.   Ποιοτικά χαρακτηριστικά

Ανάμεσα στα επισκευαστικά κονιάματα που βασίζονται στις ρητίνες και σε αυτά που βασίζονται στο τσιμέντο υπάρχουν οι εξής διαφορές :

Τα ρητινούχα παρουσιάζουν σε σχέση με τα τσιμεντοκονιάματα υψηλότερη εφελκυστική αντοχή αλλά χαμηλό σχετικά μέτρο ελαστικότητας. ΄Έχουν  επίσης υψηλότερο συντελεστή θερμικής διαστολής και παρουσιάζουν μικρή συστολή.

Τα τσιμεντοκονιάματα είναι περισσότερο συμβατά με το υπάρχον υπόστρωμα του παλαιού σκυροδέματος αλλά εμφανίζουν μειωμένη πρόσφυση και μεγάλη συστολή ξήρανσης.

5.   Τεχνικές εφαρμογής

Τα συχνότερα απαντώμενα συμπτώματα στις κατασκευές είναι οι ρηγματώσεις (από αδυναμία μεταφοράς απροσδόκητα υψηλών τάσεων ή από διάβρωση του οπλισμού καθώς επίσης και η αποσάθρωση και απομάκρυνση της μάζας του σκυροδέματος ή των συνδετικών αρμών τοιχοποιίας από παγοπληξία ή ξεφλούδισμα, λόγω χρήσης αλάτων, θετική προσβολή, και αλκαλιοπυριτική αντίδραση. Συχνά επισκευαστικά κονιάματα εφαρμόζονται για την μείωση της διαπερατότητας μιας επιφάνειας και αύξηση της στεγάνωσης που προσφέρει όταν βρίσκεται σε επαφή με νερό ή υγρασία.

Οι χρυσοί κανόνες για οποιαδήποτε εφαρμογή επισκευαστικών κονιαμάτων είναι:

• Το επισκευαστικό κονίαμα δεν εφαρμόζεται ποτέ σε σαθρό υπόστρωμα. Ο καθαρισμός της επιφάνειας εφαρμογής πρέπει να είναι κατάλληλος ανάλογος με το είδος του κονιάματος.
• Η τεχνική εφαρμογής του επισκευαστικού κονιάματος αποτελεί ενσωματωμένη με το υλικό γνώση και είναι καθοριστική για την αποτελεσματικότητα του υλικού
• Υλικό και τεχνική εφαρμογής πρέπει να υποβάλλονται σε ποιοτικό έλεγχο σύμφωνα με διεθνώς αποδεκτές προδιαγραφές.
• Πρέπει να είναι συμβατά με τα υπάρχοντα υλικά δόμησης της κατασκευής και να μη δημιουργούν προβλήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε επιδείνωση της παθολογίας του φορέα.
• Επειδή η συνεργασία των επισκευαστικών κονιαμάτων με την υπάρχουσα δομή στηρίζεται στην πρόσφυση παλαιού – νέου πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την εξασφάλιση της πρόσφυσης αυτής.

Αναφέρεται ότι στην περίπτωση των μνημείων και ιστορικών κτιρίων προέχει η διατήρηση της αυθεντικότητας της αρχικής δομής και η επιλογή των επισκευαστικών κονιαμάτων ακολουθεί μία άλλη φιλοσοφία που υπακούει στα άρθρα διεθνών συμβάσεων (Χάρτης Βενετίας 1965) και δε θα απασχολήσει το πόνημα αυτό.

6.   Έλεγχος ποιότητας

Υλικό και τεχνική εφαρμογής πρέπει να υποβάλλονται σε ποιοτικό έλεγχο σύμφωνα με διεθνώς αποδεκτές προδιαγραφές.

Συνιστάται επίσης ιδιαίτερα σε επισκευές δημοσίων έργων (γέφυρες, φράγματα, πίστες αεροδρομίων και άλλα) τα επισκευασμένα στοιχεία ή επιφάνειες να ελέγχονται με κατάλληλο σύστημα οργάνων επί μακρό χρονικό διάστημα (monitoring) προκειμένου να αξιολογηθεί η «de facto» αποτελεσματικότητά τους.

7.   Προβλήματα  και μεθοδολογία αντιμετώπισης

 Τα προβλήματα που συναντώνται στις επισκευές είναι σύνθετα απαιτούν εμπειρία και πολυεπιστημονική προσέγγιση και μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνδυασμό υλικών και μέθοδο λογιών ή ακόμη και με πολύ-εξειδικευμένα υλικά τα οποία δεν εμπίπτουν στις παραπάνω αναφερόμενες κατηγορίες.

8.   Βιβλιογραφία