Τα Δημόσια Έργα ατμομηχανή διεξόδου από την κρίση

Απαίτηση για διαφάνεια στην παραγωγή των έργων | Βελτίωση του θεσμικού πλαισίου μελετών | Συμπλήρωση Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών

Ο τομέας παραγωγής των δημοσίων έργων,  όπως έχει επισημάνει κατ' επανάληψη το ΤΕΕ, αναδεικνύεται η ατμομηχανή εξόδου από την οικονομική κρίση στις περισσότερες χώρες. Στην Ελλάδα, που προσπαθεί να αναβαθμίσει τις υποδομές της, υπάρχει ανάγκη από μικρά και μεσαία έργα στην περιφέρεια, ενώ έχει μεγάλη σημασία η αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των πόρων. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται αύξηση του ΠΔΕ, με ανακατανομή πόρων και επενδυτικών προτεραιοτήτων, εκσυγχρονισμός του θεσμικού και διαδικαστικού πλαισίου και εξυγίανσή του με τη διαγραφή μη επενδυτικών δραστηριοτήτων.

Το ΤΕΕ, από τις αρχές του 2009 έθεσε προς κάθε κατεύθυνση με έμφαση το πρόβλημα που δημιουργήθηκε από την επικίνδυνη συρρίκνωση του ΠΔΕ και ουσιαστικά το «πάγωμα» του ΕΣΠΑ, έκρουσε τον «κώδωνα του κινδύνου» για τη  δυσμενή κατάσταση στην οποία είχε αρχίσει να περιέρχεται ο κατασκευαστικός κλάδος και ειδικότερα ο τεχνικός κόσμος, σε συνδυασμό και με τις καθυστερήσεις οφειλόμενων χρημάτων από το Δημόσιο. Μια κατάσταση που επιδεινώθηκε ραγδαία, συμπαρασύροντας ολόκληρη την οικονομία στην ύφεση.  Οργάνωσε αλλεπάλληλες συσκέψεις με όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους φορείς, προκάλεσε συζητήσεις με εκπροσώπους της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, με αποκορύφωμα τον δημόσιο διάλογο στη διάρκεια ενός διημέρου ειδικά αφιερωμένου στις κατασκευές, που διοργάνωσε  από κοινού με τις εργοληπτικές οργανώσεις.

Αποτέλεσμα αυτών ήταν η διατύπωση συγκροτημένων προτάσεων, τις οποίες κατέθεσε στην κυβέρνηση, στα κόμματα, σε όλα τα μέλη του Κοινοβουλίου με την προηγούμενη σύνθεσή του. Προτάσεις οι οποίες έχουν την ίδια ισχύ μετά τις βουλευτικές εκλογές και μεγαλύτερη ανάγκη να συζητηθούν άμεσα, όπως τόνισε στη νυν πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γ. Αλαβάνος.

Ειδικότερα το ΤΕΕ πρόβαλε τις εξής προτάσεις:

Σύσσωμος ο κατασκευαστικός και μελετητικός κόσμος της χώρας συμφωνούν ότι τα κυρίαρχα προβλήματα, μεταξύ άλλων, που ταλανίζουν τον τομέα της κατασκευής  είναι η αδιαφάνεια και το υφιστάμενο σύστημα ανάθεσης δημοσίων έργων, το οποίο πρέπει να αναμορφωθεί, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των έργων.

Αυτό ήταν, άλλωστε, το βασικό συμπέρασμα της Διημερίδας που συνδιοργάνωσε το ΤΕΕ με τις εργοληπτικές και μελετητικές οργανώσεις στις 28 - 29 Απριλίου 2009.

Το ΤΕΕ και οι εργοληπτικές οργανώσεις πρότειναν για λόγους διαφάνειας να καθιερωθεί δελτίο ταυτότητας έργου που θα είναι προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες μέσω του διαδικτύου, μια πρόταση που άρχισε ήδη να υλοποιεί το υπουργείο Υποδομών.

Επίσης προτάθηκε η αναμόρφωση του υφιστάμενου συστήματος ανάθεσης δημόσιων έργων να συνδυαστεί με πλήρες σύστημα προδιαγραφών αναλύσεων τιμών, τιμολογίων και συστήματος αναθεώρησης, προκειμένου να εκτελούνται έργα υψηλής ποιότητας με δίκαιο κόστος. Και αυτή η πρόταση έγινε δεκτή από τη νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και έχει αρχίσει ο σχετικός διάλογος με το ΤΕΕ και τους άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.

Έχουν επίσης διατυπωθεί αρκετές επιμέρους προτάσεις, πάντα με την προϋπόθεση ότι οι οποιεσδήποτε αλλαγές δεν θα οδηγήσουν σε «πάγωμα» έργων και μελετών, όπως:

Το ΤΕΕ διαπιστώνοντας ότι υπάρχει γύρω από τις μελέτες ένα θολό τοπίο, με τις εκατέρωθεν ακραίες πολλές φορές θέσεις, θεώρησε ότι πρέπει να συμβάλλει στην διαλεύκανσή του, ασκώντας τον θεσμικό του ρόλο και υποβάλλοντας διαρκώς προτάσεις για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που τις διέπει, σε συνεργασία και με τους συλλόγους των μελετητών.

Τα κυριότερα ζητήματα που επισημάνθηκαν αυτό το διάστημα σε δύο σχετικές ημερίδες (ΤΕΕ/Τμ. Ανατολικής Κρήτης, Ιούνιος 2008 και ΤΕΕ, Σεπτέμβριος 2009) είναι:  Οι θετικές προβλέψεις του 3316/05 τηρούνται σε ελάχιστες περιπτώσεις, ενώ υπάρχει έλλειμμα στην πρόβλεψη του νόμου που αποτελούσε πρόταση του ΤΕΕ για το Φάκελο Έργου. Υπάρχει καταστρατήγηση του νόμου από Δήμους, Οργανισμούς του Δημοσίου, ΔΕΚΟ, ΣΔΙΤ, από τις συμβάσεις παραχώρησης, με το πέρασμα του χρόνου συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός των απευθείας αναθέσεων έναντι αυτών με διαγωνιστική διαδικασία, ενώ ανατίθενται καθ' υπέρβαση του νόμου συνήθεις μελέτες σε ΑΕΙ.

Το ΤΕΕ με υπόμνημά του προς τον υπουργό Υποδομών τον Οκτώβριο του 2009 ζήτησε να γίνουν βελτιώσεις του νομοθετικού πλαισίου των μελετών, αίτημα που έχει γίνει δεκτό και έχει ξεκινήσει ο σχετικός διάλογος.

Το ΤΕΕ έχει επισημάνει ότι, μεταξύ άλλων, απαιτείται:

Το ΤΕΕ, με βάση μελέτη που είχε αναθέσει σε ομάδα εργασίας, προχώρησε στην έγκριση σχεδίου ΠΔ που αφορά στις Τεχνικές Προδιαγραφές Μελετών Ναυπηγικής Μηχανικής  καθώς και την έγκριση των σχετικών προεκτιμώμενων αμοιβών τις οποίες έχει  ήδη προωθήσει προς υπογραφή για την συμπλήρωση του «Κανονισμού  Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών». Αντίστοιχη διαδικασία έχει ακολουθηθεί και για τις προεκτιμώμενες αμοιβές της κατηγορίας 28 «Πληροφοριακών συστημάτων και Δικτύων» και άλλων θεμάτων που αφορούν την ενεργοποίηση της κατηγορίας αυτής.